Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Άλλος ένας γύρος συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού κατέληξε παρά τις υψηλές προσδοκίες κάποιων κύκλων σε αδιέξοδο με ευθύνη της Τουρκίας. Το ποιος ευθύνεται βέβαια, το βλέπουμε μόνο εμείς, ίσως να το ομολογεί στις ιδιωτικές του συζητήσεις και ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Antonio Guterres.
Σε δηλώσεις της εκπροσώπου του State Department, μπορεί να επισημαίνεται η απογοήτευση αλλά ταυτόχρονα εκφράζονται ευχαριστίες για την σκληρή εργασία όλων των μερών και τη διευκόλυνση του ΟΗΕ, καθώς και ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να εργάζονται για την επανένωση της νήσου σε μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.
Η Ε.Ε. …ατάραχη, δεν λαμβάνει θέση για ένα κράτος-μέλος της, που ένα άλλο κράτος και μη μέλος της δεν το αναγνωρίζεις και το απειλεί με παρουσία κατοχικού στρατού και «επεμβατικά (στρατιωτικά κατά την Τουρκία) δικαιώματα».
Έχουμε όμως και την Ρωσία η οποία παρά το αδιαμφησβήτητο γεγονός ότι μετά το 2014 έχει κάνει εντονότατη την γεωπολιτική και ενεργειακή της παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, «περιέργως» να μην εκφράζει την θέση της για το Κυπριακό, τις Τουρκικές αξιώσεις και το ενεργειακό παιχνίδι στην περιοχή!
Αυτό που κανείς δεν θέλει να παραδεχτεί στο Κυπριακό είναι ότι επί τέσσερις δεκαετίες αναζητείται μία φόρμουλα νομιμοποίησης της Τουρκικής εισβολής και κατοχής καθώς και το ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναζητείται η όποια «λύση» έχει χρεοκοπήσει.
Το μεγάλο ερώτημα είναι, αν εδώ που έφτασαν τα πράγματα, θα ησύχαζε η Κύπρος αν οδηγούμασταν σε δυο ανεξάρτητα κράτη; Ίσως όχι, και αυτό το συμπέρασμα αποτελεί την κορυφή του δράματος πίσω από το Κυπριακό. Η αλήθεια είναι πως τα ενεργειακά συμφέροντα που πιέζουν από την εποχή του Σχεδίου Ανάν την «λύση» του Κυπριακού, επιβάλλουν τη συμμετοχή της Τουρκίας και των Τ/Κ στη μοιρασιά. Οπότε, και στη λύση των δύο κρατών να οδηγούμασταν, τα πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα στο νότιο μέρος της Κύπρου δεν θα άφηναν την Τουρκία αδιάφορη, η οποία θα συνέχιζε να μπλοκάρει είτε τις συνομιλίες για δύο κράτη είτε να απειλεί ευθέως την ομαλή πορεία των ερευνών και την εκμετάλλευση των Υ/Α της Ε/Κ Κύπρου.
Άρα ποια είναι τα δεδομένα που έχουμε για την Κύπρο την επόμενη μέρα μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Crans-Montana;
- Την Πολιτική Ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας (την οποία η Τουρκία την θεωρεί εκλιπούσα) να εξακολουθεί να είναι κατώτερη των περιστάσεων και μάλλον …αδιάφορη για τα διδάγματα τεσσάρων και πλέον δεκαετιών εμπειρίας συνομιλιών για το Κυπριακό.
- Τη διεθνή κοινότητα πέρα από κάποια ευχολόγια να εξακολουθεί να παίζει ρόλο του «Πόντιου Πιλάτου».
- Την Ελληνική κυβέρνηση, ορθά να επιμένει σε κατάργηση των επεμβατικών δικαιωμάτων, αλλά δυστυχώς να μην έχει εναλλακτικό σχέδιο (Plan B) απέναντι στους ανταγωνιστικούς σχεδιασμούς.
- Το Ισραήλ, που διακαώς θέλει να ανοίξει το ενεργειακό παιχνίδι στην περιοχή, να αναδεικνύεται σε περιφερειακή δύναμη και «προστάτη» των συμφερόντων του στην Ανατολική Μεσόγειο, με την συγκατάθεση Κυπρίων και Ελλήνων, με ότι αυτό όμως συνεπάγεται στο μέλλον…
- Και με τις εταιρείες που εμπλέκονται στο ενεργειακό παιχνίδι να πιέζουν ασφυκτικά για «λύση», την οποιαδήποτε «λύση» στο Κυπριακό, αλλιώς πως θα επενδύσουν πάνω σε μια αίολη πολιτικά και νομικά υπόθεση;
Με βάση τα παραπάνω εκτιμούμε πως οι συνομιλίες στο Crans-Montana κατέρρευσαν για να ξαναρχίσουν!
Παράλληλα, την ίδια ώρα που εταιρείες και διεθνής κοινότητα θα πιέζουν για επανέναρξη συνομιλιών, ο Ερντογάν ίσως και να προετοιμάζεται για αύξηση της πιέσεως με στρατιωτικά μέσα που ίσως να κινούνται και στα όρια της εμπλοκής, προσπαθώντας να ακυρώσει τα δρομολογημένα προγράμματα ερευνών και εξορύξεων στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Σε αυτό το πλαίσιο, Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει να ανασχεδιάσουν την στρατηγική τους. Το ενδεχόμενο επανέναρξης των συνομιλιών θα πρέπει να μας βρει έτοιμους με νέες θέσεις, αξιώσεις και επιχειρήματα σε όλο το εύρος της διαπραγμάτευσης. Πρέπει να τους ανησυχήσουμε με τις δικές μας αξιώσεις, ειδάλλως θα σερνόμαστε από την Τουρκία και την επιτήδεια ουδετερότητα ενεργειακών συμφερόντων και διεθνούς κοινότητας, συμπεριλαμβανομένου και του Ισραήλ.
Είναι καιρός να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, αλλιώς να μην κάνουμε ούτε σκέψη για έναρξη ερευνών και εξορύξεων στην Κυπριακή ΑΟΖ. Άλλωστε, δεν μας έχει μείνει άλλο «όπλο» για να αναγκάσουμε τον διεθνή παράγοντα να συνετίσει την Τουρκία.
Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
