Του Νίκου Μελέτη
«Ποιοτικές» αλλαγές στην τακτική της Τουρκίας στον Έβρο και στο Αιγαίο αποκαλύπτει στη συνέντευξή του στον Σκάι και στην εκπομπή «Ιστορίες» του Αλέξη Παπαχελά, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Κοτζιάς, οι οποίες εάν είχαν αξιολογηθεί και είχαν ληφθεί εγκαίρως μέτρα, πιθανότατα θα είχε αποτραπεί και η σύλληψη των δυο Ελλήνων στρατιωτικών στον Έβρο, αλλά και το επεισόδιο με τον εμβολισμό του σκάφους του Ελληνικού Λιμενικού στα Ίμια.
Ο υπουργός Εξωτερικών που επανέλαβε την δική του προσέγγιση για τον Αναθεωρητισμό της Τουρκίας και την νευρικότητα η οποία εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα των εσωτερικών αντιφάσεων της, της ανασφάλειας από την μια και της αλαζονείας από την άλλη, αποκάλυψε δυο στοιχεία που θα έπρεπε να είχαν αξιοποιηθεί για την προσαρμογή και των ελληνικών κανόνων εμπλοκής και αντιμετώπισης μεθοριακών επεισοδίων:
Όπως είπε ο κ. Κοτζιάς αν και κανονικά την περιπολία στα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των δυο πλευρών την έχει αναλάβει το Λιμενικό, ώστε να μην υπάρχει απευθείας εμπλοκή των Πολεμικών Ναυτικών, η Τουρκία μετέφερε την ευθύνη του Λιμενικού στο υπουργείο Εσωτερικών, όπου ο νυν υπουργός είναι πιο «επιθετικός» από τους άλλους θεσμούς.
Στο ίδιο υπουργείο ανήκει και η Στρατοχωροφυλακή η οποία έχει αναλάβει ρόλο στα σύνορα του Έβρου. Και το δεύτερο στοιχείο που αποκάλυψε ο κ. Κοτζιάς είναι ότι αντί για σκάφη του Λιμενικού οι Τούρκοι πλέον χρησιμοποιούν και μικρά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, τα οποία όμως είναι μεγάλα για τα μεγέθη των Λιμενικών σκαφών και ακταιωρών.
«...Και άρα είχαμε ένα επεισόδιο που δεν θα έλεγα ότι ήταν σχεδιασμένο το συγκεκριμένο επεισόδιο αλλά που προέκυπτε από τις αλλαγές και την νοοτροπία αυτών των αλλαγών..» είπε ο κ. Κοτζιάς προσθέτοντας για το περιστατικό των δυο στρατιωτικών: «Δεν είμαι σε θέση να σας πω εάν έπεσαν σε παγίδα ή ήταν σχεδιασμένο, ο τρόπος όμως της συμπεριφοράς δείχνει αλλαγή αντίληψης. Δεν είναι η Τουρκία που παλαιότερα ανταλλάσσαμε – εγώ έχω ένα ολόκληρο αρχείο επάνω στο γραφείο μου- που ανταλλάσσαμε τους φαντάρους που έμπαιναν, που συλλαμβανόντουσαν. Τους χρησιμοποιεί αυτή τη στιγμή με διαφορετικό τρόπο...».
Ο υπουργός Εξωτερικών εκτίμησε ότι σε μια – δυο περιπτώσεις οι Τούρκοι έφθασαν κοντά στο σημείο να ξεπεράσουν την κόκκινη γραμμή διευκρινίζοντας όμως και την τακτική που ακολούθησε για εκτόνωση της έντασης: «Φτάσανε σε μία – δύο περιπτώσεις πιο κοντά. Δεν την παραβιάσανε. π.χ. είναι η πρόκληση που έγινε στα Ίμια με τον εμβολισμό λιμενικής βάρκας ή πλεούμενου. Αυτός ο εμβολισμός, αν δεν υπήρχε η ηρεμία και ψυχραιμία από ελληνικής πλευράς ποιος ξέρει πού θα οδηγούσε. Γενικά αυτού του είδους τα επεισόδια ή πας να «πουλήσεις τσαμπουκά» και τα συνεχίζεις ή προσπαθείς να τα κατευνάσεις. Και εννοώ και αυτά τα επεισόδια αλλά και τα φραστικά επεισόδια. Η δική μου αντίληψη της εξωτερικής πολιτικής είναι ότι αν θέλω να «χοντρύνω» ένα παιχνίδι πρέπει να έχω πάρει απόφαση πώς και μέχρι πού το πάω…»
Ο Νίκος Κοτζιάς θεωρεί πρωταρχική απειλή την Τουρκία, εκτιμά όμως ότι δημιουργεί επεισόδια όταν έχει νομιμοφανή πρόφαση, («θα πρέπει να δώσει κανείς ευκαιρίες με ανοησίες του» για να κάνει επεισόδιο είπε χαρακτηριστικά) και θεωρεί ότι έχει μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας με το μικρότερο δυνατό κόστος. Εκτιμά όμως ότι τον Ερντογάν «τον ενδιαφέρουν πριν από όλα οι ενεργειακοί πόροι της περιοχής και έχει ίσως και μια νευρικότητα από την πλευρά του επιπλέον έχοντας την αίσθηση ότι προχωράει η αξιοποίηση των πόρων της περιοχής χωρίς την Τουρκία. ...Δεν λέω μόνο για την Κύπρο. Μιλάω και για τους αγωγούς που θα περάσουν μέσω Ελλάδος, μιλάω για το σχέδιο για ένα ηλεκτρικό καλώδιο από το Ισραήλ μέσω Κύπρου και Κρήτης προς την Ευρώπη, γενικά βλέπει ότι αναπτύσσονται πρότζεκτ όπου το μονοπώλιο της Τουρκίας ως μεταφορέας ενέργειας από την ανατολική πλευρά του κόσμου της Ευρώπης δεν πολυστέκεται έτσι όπως το είχε σκεφτεί…».
Ο κ. Κοτζιάς απέδωσε πάντως ρητορικές προκλήσεις, όπως η τελευταία για το κάψιμο της Σμύρνης στην προσπάθεια του κ. Ερντογάν να κερδίσει ψήφους σε παραδοσιακά οχυρά της αντιπολίτευσης όπως είναι η Σμύρνη, παρά ως μια «ιστορική ανάλυση», ενώ αναφέρθηκε με θέρμη σε αυτό που ονομάζει «άλλη Τουρκία».
Στο θέμα της ονομασίας της πΓΔΜ ο κ. Κοτζιάς επανέλαβε την γνωστή πλέον θέση για erga omnes χρήση της νέας ονομασίας, που παρά την ύπαρξη διεθνούς συμφωνίας θα πρέπει να κατοχυρωθεί και μέσω του Συντάγματος της χώρας και ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτά τα σενάρια που κάνουν λόγο για «προσωρινή ένταξη» στο ΝΑΤΟ, ή για πρόσκληση για ένταξη και σύνδεση της διαδικασίας επικύρωσης της ένταξης από τα εθνικά κοινοβούλια με την υλοποίηση της δέσμευσης για αλλαγή ονομασίας και χρήση erga omnes.
«Ας πούμε ότι είναι 29 τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, τα 28 έχουν κάνει επικύρωση, κι εμείς δεν κάνουμε επικύρωση διότι δεν έχουν κάνει τις αλλαγές που έχουνε υποσχεθεί. Ποιος θα φάει το ξύλο; Αυτοί από τους 28 ή εμείς που θα μας λένε και θα μας πιέζουνε..» δήλωσε ο κ. Κοτζιάς που επέμεινε στην εκτίμηση του ότι δεν υπάρχει χρόνος για να υπάρξει λύση του ονοματολογικού μέχρι τον Ιούλιο και την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Σε ότι αφορά τις εν εξελίξει συνομιλίες για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τρεις γειτονικές χώρες, την Αλβανία την Ιταλία και την Αίγυπτο κοκ., ο κ. Κοτζιάς εξέφρασε την ελπίδα ότι μέχρι τέλος Μαΐου θα υπάρξει συμφωνία με την Αλβανία για την οριοθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών, ενώ σε μια παρατήρηση με νόημα επεσήμανε ότι στην Ελλάδα «η συζήτηση γίνεται μόνο για την ΑΟΖ η οποία όμως δεν συνιστά κυριαρχία, ενώ Κυριαρχία έχει η χώρα στην αιγιαλίτιδα ζώνη και αυτό πρέπει να δει. Ήρεμα και βαθμιαία όπου χρειάζεται...». Με την δήλωση αυτή ουσιαστικά ο κ. Κοτζιάς προαναγγέλλει πιθανές ρυθμίσεις προς όφελος των Αλβανών σε σχέση με την ΑΟΖ όπως είχε οροθετηθεί από την προηγουμένη Ελληνοαλβανική Συμφωνία, με αντάλλαγμα την αποδοχή της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων σε ορισμένα σημεία, με τρόπο που δεν θα επηρεάσει όμως αρνητικά την οριοθέτηση με την Αλβανία.
Τέλος, ο κ. Κοτζιάς ανακοίνωσε ότι εντός του Μαΐου θα επισκεφθεί την Ουάσιγκτον για συνομιλίες με την νέα ηγεσία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και μετά θα επισκεφθεί το Βερολίνο, ενώ εντός του Ιουνίου θα έρθει στην Αθήνα o ΥΠΕΞ της Γαλλίας.
