Το ενεργειακό αναδεικνύεται στον παράγοντα που θα συνεχίσει να καθορίζει την τουρκική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο και μετά το δημοψήφισμα, καθώς η Τουρκία αντιδρά στο ενδεχόμενο να μείνει εκτός ενεργειακού παιγνιδιού τόσο στην ανακάλυψη και εκμετάλλευση νέων πηγών υδρογονανθράκων, όσο και στη δημιουργία νέων οδών μεταφοράς ενέργειας που θα παρακάμπτουν την Τουρκία.
Οι απειλές που συνεχίζει να εκτοξεύει η Άγκυρα εναντίον της Κύπρου και η προειδοποίηση ότι εμπράκτως θα αμφισβητήσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου, καθώς και οι συνεχιζόμενες διαρροές ότι επιχειρείται συμφωνία με το Ισραήλ για την κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία μέσω της Κυπριακής ΑΟΖ που θα αγνοεί την Κυπριακή Δημοκρατία, οφείλονται ακριβώς σε αυτή την αγωνία της Τουρκίας ότι μένει αποκλεισμένη από ένα μεγάλο ενεργειακό «πάρτι» στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Μια περιοχή που υπολογίζεται ότι τα επόμενα χρόνια μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, με την διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας αλλά διαφοροποίηση και των οδών μεταφοράς του φυσικού αερίου, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση και από την Ρωσία αλλά και από την Τουρκία απ'' όπου διέρχονται μεγάλοι αγωγοί από την Κασπία, το Ιράν και το Ιρακινό Κουρδιστάν.
Καθως η συνάντηση που υπήρξε πριν δύο εβδομάδες στο Ισραήλ μεταξύ Ελλάδας- Κύπρου -Ισραήλ- Ιταλίας και Κομισιόν κατέληξε στην υπογραφή ενός πρώτου κειμένου συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού EAST MED, που θα μεταφέρει στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας το φυσικό αέριο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου ,στην Αγκυρα υπήρξε «συναγερμός».
Παρά τις αναφορές και διαβεβαιώσεις ότι παράλληλα με τον EAST MED εξετάζεται και η κατασκευή του αγωγού προς την Τουρκία, στην Άγκυρα αντιλαμβάνονται ότι οι σχέσεις με το Ισραήλ παραμένουν ακόμη σε χαμηλό επίπεδο και ότι οι σχέσεις του Ισραήλ με την Κύπρο, αποκτούν «βάθος» με αποτέλεσμα να αποκτούν στρατηγικό χαρακτήρα και είναι όλο και πιο δύσκολη η διάρρηξη τους.
Σε ένα ακόμη δημοσίευμα (αυτή την φορά στο Bloomberg), «ανώνυμος» τούρκος αξιωματούχος δηλώνει ότι μέσα στο καλοκαίρι θα πραγματοποιηθούν οι συνομιλίες Ισραήλ- Τουρκίας για την κατασκευή του αγωγού, ο οποίος θα προχωρήσει ακόμη και χωρίς την συναίνεση της Κύπρου. Ο τούρκος αξιωματούχος υποστηρίζει ότι δεν απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Κύπρου για την πόντιση του αγωγού στην Κυπριακή ΑΟΖ, ενώ σύμφωνα με απόψεις «ειδικών» που παρατίθενται στο δημοσίευμα, θα προσφερθεί απλώς στην Κύπρο το δικαίωμα να συμπράξει και η ίδια στον αγωγό αυτό όταν το αποφασίσει και όταν εχει επιλυθεί το Κυπριακό.
Εγκαίρα όμως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος πραγματοποίησε τον τελευταίο μήνα σειρά εξαιρετικά σημαντικών επαφών στην Ουάσιγκτον και στο Ισραήλ, δήλωσε ότι ο «αγωγός δεν μπορεί να περάσει από την Κυπριακή ΑΟΖ χωρίς την άδεια της Κυπριακής Δημοκρατίας», δήλωση την οποία απέφυγε να σχολιάσει η Ισραηλινή πλευρά.
Ούτε η Τουρκία ούτε το Ισραήλ έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που προβλέπει ότι απαιτείται η συναίνεση του παράκτιου κράτους για τη «χαρτογράφηση» της τοποθέτησης υποβρύχιων καλωδίων η αγωγών στον βυθό της ΑΟΖ κάποιου τρίτου κράτους.
Σύμφωνα με άριστα ενημερωμένες πηγές ισραηλινοί αξιωματούχοι διαβεβαιώνουν τη Λευκωσία ότι το σχέδιο κατασκευής αγωγού προς την Τουρκία δεν μπορεί να υλοποιηθεί όσο τουλάχιστον παραμένει στην εξουσία ο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά το σενάριο του αγωγού αυτού διατηρείται στην επικαιρότητα καθώς και για επιχειρηματικούς λόγους η ισραηλινή πλευρά θέλει να διατηρεί το Σχέδιο «ζωντανό».
Ο ισραηλινός υπουργός ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς την επομένη της συνάντησης με τους ομολόγους του για τον αγωγό East Med, επέκρινε τους επιχειρηματίες που έχουν συμφέροντα στα υπό ανάπτυξη κοιτάσματα στην ισραηλινή ΑΟΖ, για το «μικρό ενδιαφέρον που δείχνουν για την κατασκευή του αγωγού».
Ο κ. Στάινιτς, παρά το γεγονός ότι είναι αυτός που τονίζει ότι το Ισραήλ θα πρέπει να έχει ανοικτές και τις δυο επιλογές, τον East Med και τον αγωγό προς την Τουρκία, προειδοποίησε ότι η επιλογή δεν θα γίνει από τους επιχειρηματίες αλλά από την ισραηλινή κυβέρνηση.
«Οι εταιρίες ενέργειας δεν είναι αυτές που θα διευθύνουν τον Ενεργειακό Τομέα. Είναι η κυβέρνηση, η οποία αποφασίζει για τον Ενεργειακό τομέα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Στάινιτς, θέλοντας να στείλει μήνυμα στις πετρελαϊκές εταιρίες, που για να εξασφαλίσουν ρευστότητα δίνουν προτεραιότητα σε επιλογές άμεσης απόδοσης και μικρότερου κόστους για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, στα οποία συμπεριλαμβάνεται ο αγωγός προς την Τουρκία αλλά και η διάθεση φυσικού αερίου σε γειτονικές χώρες όπως η Ιορδανία.
Αθήνα και Λευκωσία περιμένουν τώρα τις επόμενες κινήσεις της Άγκυρας μετά το δημοψήφισμα και εάν, πότε και πού θα εστιάσει τις προκλήσεις της με την αποστολή του νέου υπερσύγχρονου σεισμογραφικού σκάφους MTA Oruc Reis, κατασκευασμένου εξ ολοκλήρου σε τουρκικό ναυπηγείο, για σεισμογραφικές έρευνες στην Μεσόγειο. Ο υπουργός ενέργειας της Τουρκίας, Μ. Αλμπαϊρακ, ανακοίνωσε ότι οι έρευνες θα γίνουν στη Μεσόγειο και θεωρείται δεδομένο ότι το τουρκικό σκάφος θα κινηθεί σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ ο τούρκος υπουργός ανακοίνωσε ότι σύντομα και μόλις η Τουρκία αποκτήσει το δικό της πλωτό γεωτρύπανο θα πραγματοποιήσει τουλάχιστον δυο γεωτρήσεις στην Μεσόγειο…
Ν.Μ.
