Η «ταχεία διαδικασία» (fast track) ένταξης της Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ που κάποιοι αιθεροβάμονες έβλεπαν την 18 Μαΐου 2022 όταν οι χώρες αυτές υπέβαλαν αίτημα ένταξης, έχει εξελιχθεί λόγω των σκληρών παζαριών της Τουρκίας σε έναν μεγάλο «βραχνά» για την ίδια τη Συμμαχία που θίγει το ίδιο της το κύρος και πολλούς Συμμάχους ατομικά με πρώτους απ’ όλους τους Αμερικανούς για πληθώρα λόγων. Και απέναντι βέβαια σε αυτήν την κατάσταση φυσικά βλέπουμε τον Πούτιν να τρίβει τα χέρια του και να χαμογελάει πονηρά!
Θυμόμαστε όλοι τα πρώτα ανατολίτικα παζάρια της Τουρκίας μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη τον Ιούνιο 2022 που κατέληξε με τη διαμεσολάβηση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ στο τριμερές Μνημόνιο με τις υποψήφιες αυτές χώρες και τις σημαντικές δεσμεύσεις που ανέλαβαν (όπως άρση του εμπάργκο όπλων και απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης υπόπτων «τρομοκρατίας»). Έτσι η Τουρκία έδωσε το πρώτο «πράσινο φως» και έτσι Σουηδία και Φινλανδία προσκλήθηκαν να αρχίσουν την προβλεπόμενη διαδικασία ένταξης λαμβάνοντας την ιδιότητα προσκληθείσας χώρας (invitee). Για αυτό το Μνημόνιο, τα κέρδη της Τουρκίας και το τι θα ακολουθούσε είχαμε γράψει σε άρθρο μας στο Liberal τη 30 Ιουνίου με τίτλο: «Τα κέρδη της Τουρκίας και οι «ευλογίες» του ΝΑΤΟ».
Σήμερα ο «βραχνάς» για το ΝΑΤΟ έχει επανέλθει καθόσον για μία ακόμα φορά η Άγκυρα έχει εντείνει τα σκληρά παζάρια τα οποία στην πραγματικότητα είναι εκβιασμοί, για να δώσει το τελικό «ΟΚ» της σε αυτήν τη διεύρυνση της Συμμαχίας με επικύρωση πρωτοκόλλου ένταξης των δύο υποψηφίων χωρών στην Βουλή της (Μεγάλη Εθνοσυνέλευση). Ο Ερντογάν δήλωσε προχθές Σάββατο, να μην περιμένουμε ότι η Τουρκία με την υπάρχουσα «πρόοδο» δεν επικυρώνει το πρωτόκολλο ένταξης.
Έτσι επιχειρεί να αποκομίσει ακόμα περισσότερα οφέλη τόσο από τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες όσο και τις ίδιες τις ΗΠΑ και άλλους άμεσα ενδιαφερόμενους Συμμάχους. Βέβαια, υπάρχει και η Ουγγαρία αλλά ο Πρωθυπουργός της χώρας Βίκτωρ Όρμπαν δήλωσε ότι υποστηρίζει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και δεσμεύτηκε ότι το ουγγρικό κοινοβούλιο θα θέσει το θέμα στην πρώτη κοινοβουλευτική σύνοδο του 2023.
Από τη στιγμή που το ΝΑΤΟ ως ενιαία οντότητα αλλά και η ίδια η Ουάσιγκτον ανέχεται τους εκβιασμούς της Τουρκίας, η Άγκυρα συνεχίζει να μπλοκάρει την ένταξη. Από μέρους του ο Σουηδός Πρωθυπουργός Ούλφ Κρίστερσσον διεμήνυσε σε τοποθέτηση του στο Συνέδριο Ασφαλείας ότι χώρα του δεν είναι διατιθεμένη να κάνει άλλες υποχωρήσεις στα απαιτήσεις των Τούρκων επισημαίνοντας ότι «θέλει πράγματα που δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να της δώσουμε». Έκλεισε όμως την τοποθέτηση του λέγοντας ότι πιστεύει τελικά ότι η Τουρκία θα ολοκληρώσει τελικά τη διαδικασία ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία εξοργίστηκε όταν τον περασμένο μήνα το Σουηδικό Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έκδοση του γνωστού Τούρκου δημοσιογράφου Μπουλέντ Κένες, ο οποίος κατηγορείται από την Άγκυρα ότι ως μέλος του κινήματος Γκιουλέν (FETO) συμμετείχε στο αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 ενώ ήταν θετικό σε δύο άλλες περιορισμένες περιπτώσεις και έτσι εκδόθηκαν αντικαθεστωτικοί που κατηγορούνται από τους Τούρκους για τρομοκρατική δράση.
Και από τότε κάθε μέρα ξεπερνάει τον γνωστό προκλητικό εαυτό της προσπαθώντας να επιβάλει τη θέληση της και στο εσωτερικό της Σουηδίας στην οποία ζει μία σημαντική κουρδική κοινότητα αλλά και πολυάριθμη ομάδα Τούρκων αντιφρονούντων. Σημαντικό γεγονός για την Άγκυρα ήταν το γεγονός ότι πολίτες κουρδικής καταγωγής πριν λίγες ημέρες κρέμασαν στην Στοκχόλμη ομοίωμα του Τούρκου προέδρου φέρνοντας σε δύσκολη θέση τη Σουηδική Κυβέρνηση η οποία άμεσα και απερίφραστα καταδίκασε το περιστατικό.
Στην Άγκυρα έχουν βάλει στο στόχαστρο της μόνον τη Σουηδία, καθόσον η Φινλανδία δεν έχει «εκκρεμότητες», αλλά το Ελσίνκι έχει δηλώσει ότι μαζί με τη Στοκχόλμη υπέβαλε το αίτημα ένταξης και μαζί περιμένει οι χώρες αυτές να ενταχθούν, οπότε αυτό το μπλοκάρισμα επηρεάζει και τη Φινλανδία. Η σιωπή του ιδίου του ΝΑΤΟ, τα μισόλογα της Αμερικής, η φιλολογία για κατανόηση «στις θεμιτές ανησυχίες της Τουρκίας για την τρομοκρατία» και ίσως κάποιες κάτω από το τραπέζι συνεννοήσεις Ερντογάν με τον Πούτιν για ρωσικά ανταλλάγματα έχουν αποθρασύνει την Άγκυρα.
Με τους εκβιασμούς της ταπεινώνει τη Στοκχόλμη που προσπαθεί να ικανοποιήσει όσο μπορεί τις τουρκικές απαιτήσεις χωρίς να παραβιάσει τις δημοκρατικές αξίες της και το νομικό υπόβαθρο που είναι πρότυπο για τον πολιτισμένο κόσμο. Η κατευναστική στάση της Σουηδίας απέναντι στην θρασύτητα της Τουρκίας έχει ξεσηκώσει θύελλα μέσα στην ίδια τη χώρα.
Πέρα όμως από το πώς εκβιάζει η Τουρκία τη Σουηδία περισσότερο και λιγότερο τη Φινλανδία, το θέμα της ένταξης των δύο αυτών βορείων χωρών χρησιμοποιείται πλέον ως ισχυρός μοχλός πίεσης προς τις ΗΠΑ με βασικό στόχο να εγκριθεί τελικά από τις ΗΠΑ (Κυβέρνηση και Κογκρέσο) το πρόγραμμα πώλησης 40 A/Φ F-16 στην πλέον σύγχρονη έκδοση που θα συνοδεύεται και από τον εκσυγχρονισμό επιπλέον 90 υπαρχόντων στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία. Εκτιμάται ότι το θέμα αυτό θα είναι ένα από τα βασικά που θα συζητήσει ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην συνάντηση του με τον Αμερικανό ομόλογο του Άντονυ Μπλίνκεν μεθαύριο Τετάρτη στην Ουάσιγκτον. Για αυτό περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις ανακοινώσεις που θα ακολουθήσουν.
Επειδή στην Ελλάδα ενδιαφερόμαστε για μία τέτοια εξέλιξη θα επισημάνουμε παρενθετικά ότι έχουμε τονίσει αρκετές φορές στο παρελθόν ότι αργά ή γρήγορα η Τουρκία θα κερδίσει αυτό το εξοπλιστικό πρόγραμμα. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν θα πρέπει να σταματήσουμε να δηλώνουμε ότι κάθε τέτοια προμήθεια ενισχύει την επιθετικότητα της απέναντι σε ένα Σύμμαχο του ΝΑΤΟ αλλά και των ΗΠΑ. Και φυσικά είναι αστείο να πιστεύεται ότι η Τουρκία παραμένοντας «στο δυτικό στρατόπεδο» θα είναι υπό την επιρροή των ΗΠΑ και θα ελαττώσει την προκλητικότητα της απέναντι στην χώρας μας για να αποφύγει τις εσωτερικές ρωγμές στην Συμμαχία αν προμηθευτεί τα Α/Φ αυτά.
Πάντως, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί από την Ελλάδα ότι το θέμα της εμπλοκής της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ με τη Σουηδία και τη Φινλανδία είναι καθαρά θέμα ΝΑΤΟ και Τουρκίας και ουδόλως εμπλέκεται η χώρας μας. Το δικό μας εξοπλιστικό πρόγραμμα όπως δήλωσε και ο Πρωθυπουργός θα (πρέπει) να υλοποιηθεί όποια και αν είναι η εξέλιξη του προγράμματος των F16 μετά το σχετικό έγγραφο του Αμερικανικού ΥΠΕΞ στο Κογκρέσο.
Η εκτίμηση μας είναι ότι αν δε γίνει κάτι συνταρακτικό η Τουρκία δεν πρόκειται να επικυρώσει το πρωτόκολλο ένταξης πριν την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας Βίλνιους τον Ιούλιο, η οποία σημειώνεται ότι είναι και μετά τις τουρκικές εκλογές ενώ θα χρησιμοποιεί αυτό το σκληρό παζάρι στο εσωτερικό ακροατήριο όπου ο Ερντογάν θα παρουσιάζεται ως ο ασυμβίβαστος Τούρκος Ηγέτης. Ίσως, για αυτό ο λαλίστατος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ κ. Γενς Στόλτενμπεργκ έσπευσε να δηλώσει σε συνέντευξη του στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η Σουηδία και η Φινλανδία μπορούν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ εντός του 2023.
Η «στριμωγμένη και απομονωμένη» Τουρκία όπως κάποιοι στην Ελλάδα ισχυρίζονται ανοήτως παίζει πολύ καλά το γεωπολιτικό της χαρτί, παζαρεύει, εκβιάζει και στο τέλος αποκομίζει τα περισσότερα από τα κέρδη στα οποία αποσκοπεί. Και αυτό ας το λάβουμε σοβαρά υπόψη μας εδώ στην Ελλάδα.
Μετά τις τουρκικές εκλογές και στην Σύνοδο Κορυφής αφού έχει κερδίσει αυτά που ήθελε και αφού έχει υπονομεύσει και συνεχίζει να υπονομεύει τη Συμμαχία στην οποία είναι μέλος θα δώσει «ΟΚ» της για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας. Για μία ακόμα φορά η Τουρκία που από εκεί που γινόταν υπονομευτής του ΝΑΤΟ δημιουργώντας προβλήματα, θα παρουσιαστεί από πολλούς ως το «καλό παιδί» της Συμμαχίας που έλυσε τα προβλήματα αυτά που όμως αυτή όμως δημιούργησε.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής
