Του Δρ Χρίστου Κληρίδη*
Άδοξο τέλος φαίνεται να είχε ο διάλογος για το Κυπριακό, 9 μήνες προ των Προεδρικών Εκλογών της Κυπριακής Δημοκρατίας, που θα αναδείξει τον 8ον Πρόεδρο της από το 1960.
Σε δήλωση του στις 26.5.2017 ο Ειδικός Σύμβουλος του Γ.Γ. για την Κύπρο, κύριος Έσπεν Μπαρθ Εϊντε, παραδέχθηκε ότι δεν υπάρχει βάση για συνέχιση της διαμεσολαβητικής διπλωματίας, «Shuttle Diplomacy». Την ίδια μέρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με Γραπτή Δήλωση του για το Κυπριακό, εξέφρασε τη λύπη του γιατί η τελευταία και νέα πρόταση του απερρίφθη. Η πρόταση του προνοούσε για σύγκλιση Διάσκεψης με στόχο «να φθάσουμε σε συνολική διευθέτηση του Κεφαλαίου της Ασφάλειας ή/και να επιτευχθεί επαρκής πρόοδος («εντός ακτίνας συμφωνίας») στη βάση συμφωνημένων και συγκεκριμένων κριτηρίων.
Θα ακολουθούσε η αποτελεσματική αντιμετώπιση «εδαφικών αναπροσαρμογών» και στο τέλος η συζήτηση των υπολοίπων. Προηγήθηκε στις 22.5.2017 πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη για σύγκληση της Διεθνούς Διάσκεψης για να καταλήξει στο θέμα Ασφάλειας και εγγυήσεων και για επίλυση αμέσως μετά του Εδαφικού και στην συνέχεια κατάληξη εφ' όλης της ύλης. Πρόταξη Ασφάλειας, Εγγυήσεων και Εδαφικού.
Στην αντίπερα όχθη, η πρόταση Ακιντζή, για νέα Διάσκεψη στη Γενεύη για μια διαδικασία «πάρε-δώσε» με αναστολή των ενεργειακών σχεδιασμών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προηγήθηκαν στις 22.5.2017, καταγγελίες του Προέδρου της Δημοκρατίας στη τελευταία συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου για υπαναχωρήσεις της Τ/Κ πλευράς στα ήδη συμφωνηθέντα για το περιουσιακό, ελευθερία διακίνησης, εγκατάστασης κλπ.
Ο κύριος Εϊντε έσπευσε εις Αθήνα 29.5.2017 και Άγκυρα 30.5.2017. Ιούλιο του 2017 αποχωρεί πλέον οριστικά από την Κύπρο για να είναι υποψήφιος στις Βουλευτικές εκλογές Σεπτεμβρίου στην Νορβηγία.
Παράλληλα με δηλώσεις του στις 30.5.2017 εξέφρασε την ανησυχία του για ενδεχόμενο επεισόδιο στην ΑΟΖ , για να εισπράξει τον αφορισμό του Προέδρου Αναστασιάδη ότι πρόκειται για απαράδεκτη απειλή. Τα «τσιατιστά» συνέχισαν με δήλωση του εκπροσώπου του Η.Ε. μετά την συνάντηση Έϊντε με Τσαβούσογλου ΥΠΕΞ Τουρκίας ότι ο Έϊντε δεν επιστρέφει στην Κύπρο!
Το αδιέξοδο φαίνεται σαν ανακοινωθέν προαγγελθέντος θανάτου με κύριο πρωταγωνιστή πλέον τις Προεδρικές εκλογές στην Κύπρο το Φεβρουάριο του 2018.
Eίναι άξιον απορίας πως ολίγους μήνες ενωρίτερον ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ έβλεπαν αισιόδοξα το μέλλον για λύση και δημοψηφίσματα εντός του 2016. Είναι «εκτελεστής» του διαλόγου οι Προεδρικές εκλογές;
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν ανακοίνωσε ακόμη την υποψηφιότητα του, αλλά θεωρείται δεδομένη με την υπόσχεση να συμπληρώσει το έργο του στην αναδόμηση της Κυπριακής Οικονομίας και να προχωρήσει στο τελικό στάδιο λύσης του Κυπριακού. Παρουσιάζεται σαν διεκδικητής, ρεαλιστής εναντίον των αντιπάλων του «εθνικιστών», «αιθεροβαμονων» «λυσοφοβικών», άνευ εναλλακτικής πρότασης. Ο ΔΗΣΥ, το κόμμα της δεξιάς που τον ανέδειξε, θα τον στηρίξει με περίπου το 30% + , των ψηφιζόντων . Το ΑΚΕΛ με 30%- είναι ακόμη εις αναζήτηση υποψηφίου, με το Μ. Σπανό, επιχειρηματία μη ΑΚΕΛΙΚΟ, να ελπίζει ότι θα δεχθεί το χρίσμα του υποψηφίου και τον Νικόλα Παπαδόπουλο, Πρόεδρο του ΔΗΚΟ (Κέντρο) να έχει αρχίσει την προεκλογική του δραστηριότητα, εξαπολύοντας δριμύτατη επίθεση κατά των Προεδρικών και ΔΗΣΑΚΕΛΙΚΩΝ χειρισμών.
Ο κ. Ν. Παπαδόπουλος, υιός του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου, τυγχάνει της στήριξης της ΕΔΕΚ (Σοσιαλιστικού Κόμματος Μ.Σιζόπουλου) και της Αλληλεγγύης, Κόμματος Δ. Συλλούρη (τώρα προέδρου της Βουλής πρώην ΕΥΡΩΚΟ) και Ελένης Θεοχάρους (πρώην ΔΗΣΥ και Ευρωβουλευτού που εξελέγη σαν μέλος τότε του ΔΗΣΥ). Το κόμμα έχει καθαρά αντί ΔΔΟ χαρακτήρα με στελέχη και υποστηρικτές κυρίως από δυσαρεστημένους πρώην υποστηρικτές στελέχη ΔΗΣΥ της Δεξιάς αλλά και του Κέντρου.
Η Συμμαχία Πολιτών, (επίσης αντι ΔΔΟ) του Γιώργου Λιλλήκα (πρώην ΥΠΕΞ Τάσσου Παπαδόπουλου) , έχει επιλέξει να κατέλθει στις Προεδρικές με τον Πρόεδρο της, σαν υποψήφιο, ματαιώνοντας τις ελπίδες για μια πενταμερή συνεργασία , που ευελπιστεί να συμπεριλάβει και τους Οικολόγους (Γ. Περδίκη επίσης αντι ΔΔΟ) με σοβαρή πλέον πιθανότητα επιτυχίας στις εκλογές. Το ΕΛΑΜ (Εθνικό Κόμμα, αντι ΔΔΟ) φαίνεται να κατεβαίνει με δικό του υποψήφιο. Τα τελευταία κόμματα, εκτός ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές Μαϊου 2016, συγκέντρωσαν το 40% περίπου των ψηφισάντων και συνεργασία τους θα επισφράγιζε την νίκη κοινού υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές στον πρώτο γύρο με πολύ σοβαρές πιθανότητες εκλογής , Προέδρου στο Δεύτερο γύρο αφήνοντας με βεβαιότητα το Κομμουνιστικό ΑΚΕΛ δεύτερο κατά δύναμη κόμμα πίσω με διαφορά. Οι όποιες διαφοροποιήσεις των 4 κομμάτων που φαίνεται να στηρίζουν Ν. Παπαδόπουλο (αναμένεται απόφαση Οικολόγων) ως προς τη Λύση, ΔΗΚΟ, ΔΔΟ με ορθό περιεχόμενο, οι δε υπόλοιποι ΌΧΙ στη ΔΔΟ, υποχωρούν μπροστά στην αναγκαιότητα σύμπραξης μετώπου για να μην επανεκλεγεί ο Ν. Αναστασιάδης την επόμενη πενταετία.
Ανεξάρτητα όμως με την αποτυχία του «κεντρώου» χώρου σύμπτυξης πενταμερούς σε κομματικό επίπεδο, φαίνεται ότι στην βάση των ψηφοφόρων των κομμάτων είναι διάχυτη η άποψη ότι η συνεργασία της Δεξιάς του κ.Αναστασιάδη και του Κομμουνιστικού ΑΚΕΛ στο Κυπριακό τα τελευταία χρόνια , τον οδήγησε σε περαιτέρω παραχωρήσεις από αυτές στις οποίες προέβη κατά την προηγούμενη πενταετία το ΑΚΕΛ, δια του Δημήτρη Χριστόφια 2008 – 2013.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης συνεπικουρούμενος από τον Άντρο Κυπριανού Γ.Γ. του ΑΚΕΛ κατηγορείται ότι:
- Καθυστέρησε την εξόρυξη του φυσικού αερίου που είχε προγραμματιστεί ότι το 2017 θα ήταν εμπορικά εκμεταλλεύσιμο για λόγους που σχετίζονται με το καλό κλίμα των συνομιλιών.
- Έδωσε στους Τ/Κ τη νομιμοποίηση των εποίκων και υπερ δικαιώματα στους επεμβασίες (χρήστες) Ε/Κ περιουσιών στα κατεχόμενα.
- Περιόρισε το δικαίωμα επιστροφής Ε/Κ περιουσιών και περιόρισε το δικαίωμα επιστροφής προσφύγων εκτοπισμένων στην Τ/Κ Συνιστώσα Πολιτεία.
- Δέχθηκε τη παρθενογένηση μέσα από τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Δέχθηκε τη Τουρκική ψήφο σε κάθε περίπτωση λειτουργίας της Νομοθετικής και Εκτελεστικής εξουσίας σε Ομοσπονδιακό επίπεδο.
- Δέχθηκε την πολιτική ισότητα, εξισώνοντας την με την αριθμητική ισότητα.
- Δέχθηκε την εκ περιτροπής Προεδρία σε θεσμικά όργανα και με κάποιες προϋποθέσεις την εκ περιτροπής Προεδρία στο Ύπατο αξίωμα.
- Δέχθηκε η επίλυση αδιεξόδων να γίνεται με κλήρο.
- Δέχθηκε την άμεση εφαρμογή των συμφωνιών χωρίς μεταβατικές διατάξεις, που θα διασφαλίσουν εκ μέρους της Τουρκίας, συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της, σαν προϋπόθεση για την «εξαφάνιση» της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Δέχθηκε την παραμονή Τουρκικών στρατευμάτων έστω για μεταβατική περίοδο.
- Δέχθηκε την παραχώρηση του 28% + του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό καθεστώς γεωγραφικού ρατσιστικού διαχωρισμού στην Τ/Κ συνιστώσα πολιτεία με εγγυημένη πλειοψηφία στο πληθυσμιακό / περιουσιακό.
Σοβαρότατες κατηγορίες που φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό αληθεύουν και θέτουν τη Κύπρο και Ελλάδα στο μέλλον σε νέες επικίνδυνες περιπέτειες.
Όμως οι Τούρκοι φαίνεται να ζητούν και άλλα όπως την κατοχύρωση των 4 ελευθεριών της ΕΕ (εγκατάστασης, διακίνησης, προϊόντων, υπηρεσιών) σε πολίτες της Τουρκίας χωρίς η Τουρκία να είναι πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην επιστροφή της κλειστής περιοχής της Αμμοχώστου μόνο, εφόσον θα παραχωρηθεί στη Τουρκία περαιτέρω έδαφος στην υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, περιοχή έτσι που η κατεχόμενη Μόρφου να ενωθεί με τα Κόκκινα στο ΒΔ μέρος της Κύπρου, στην άνευ όρων εκ περιτροπής Προεδρία, στο περιορισμό, της ακτογραμμής, στη παραμονή και διατήρηση των εγγυήσεων Τουρκίας και Τούρκικων Στρατευμάτων.
Συνέχιση του Διαλόγου σε αυτή τη βάση αποτελεί συνταγή για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη περαιτέρω παραχωρήσεων με σχεδόν βέβαιο την απόρριψη της οποιασδήποτε λύσης σε Δημοψήφισμα και κατ' επέκταση βέβαια περαιτέρω συσπείρωσης προς όφελος του υποψηφίου Νικόλα Παπαδόπουλου και σίγουρη εκλογή του με ψήφους από το χώρο και της Δεξιάς ΔΗΣΥ αλλά και της Αριστεράς ΑΚΕΛ.
Εκ των πραγμάτων δεν υπάρχει προοπτική επίλυσης του Κυπριακού και φαίνεται να είναι κοινή πεποίθηση στην Μεγαλόνησο ότι από το 1974 Τουρκική εισβολή και κατοχή μέσα από την ιδέα της ΔΔΟ, παρασυρθήκαμε σε καθαρά συνομοσπονδιακό μοντέλο δύο ανεξάρτητων συνιστωσών πολιτειών, με συνομοσπονδιακή κυβέρνηση απόλυτα ελεγχόμενη από τη Τουρκία και σε διαμοιρασμό του φυσικού πλούτου της Κύπρου με την Τουρκία. Σε αυτό το πλαίσιο η Τουρκία διαφεντεύει σε ολόκληρη τη Κύπρο.
Ακόμα και χωρίς τη σύμπτυξη της πενταμερούς συμμαχίας των κομμάτων του κέντρου (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ, ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ) φαίνεται ότι οι προοπτική της τετραμερούς χωρίς τον Γιώργο Λιλλήκα της Συμμαχίας Πολιτών , συγκεντρώνει πολύ καλές πιθανότητες να πετύχει την ώθηση του Νικόλα Παπαδόπουλου του ΔΗΚΟ (κέντρου) στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, αφήνοντας πίσω το ΑΚΕΛ που ψάχνει ακόμη για υποψήφιο , προσωπικότητα εκτός του κόμματος.
Το ΑΚΕΛ βαρύνεται ακόμη με τις αμαρτίες της πενταετίας 2008 – 2013 Χριστόφια (Μαρί – Οικονομία) . Η Συμμαχία Πολιτών, αντιμετωπίζει ήδη σοβαρό ρήγμα με ανώτατα στελέχη της και έχουν αποχωρήσει / διαφωνήσει με την άποψη για την υποψηφιότητα Γιώργου Λιλλήκα. Τα στελέχη αυτά προέρχονται κυρίως από τους πρώην Νέους Ορίζοντες Νίκου Κουτσού, (το πρώτο αντί ΔΔΟ κόμμα στην Κύπρο 1996 – 2005) και μετέπειτα Ευρωπαϊκό Κόμμα (Δ.Συλλούρη – Ν.Κουτσού), πρωτού ένα κομμάτι του προσχωρήσει στην Συμμαχία Πολιτών (Νίκου Κουτσού) και το άλλο στην Αλληλεγγύη (Δ. Συλλούρης).
Είναι προφανές ότι αν η υποψηφιότητα Λιλλήκα παραμείνει μέχρι τέλους, ένα μεγάλο μέρος της εκλογικής δύναμης του κόμματος , δεν θα στηρίξει Γ.Λιλλήκα, αλλά Νικόλα Παπαδόπουλο επαυξάνοντας τη προοπτική του τελευταίου να αναμετρηθεί στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών με τον Νίκο Αναστασιάδη. Η εκλογή του Νίκου Αναστασιάδη, ενόψει του βεβαρυμμένου παρελθόντος του για το Κυπριακό ως ανωτέρω, και για τα θέματα Κουρέματος καταθέσεων Λαϊκής και Τράπεζας Κύπρου , Μάρτιο 2013, επί προεδρίας του , καθίσταται δυσχερέστερη υπό τις περιστάσεις. Το κομμουνιστικό ΑΚΕΛ , αν όχι αδύνατο , είναι πολύ δύσκολο να στηρίξει Νίκο Αναστασιάδη στο δεύτερο γύρο των εκλογών και οι ψηφοφόροι του είναι πιο πιθανόν να στηρίξουν πλέον την υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου κατά πλειοψηφία.
Η στήριξη του από ψηφοφόρους του ΑΚΕΛ είναι, πιο πιθανή παρά τη στήριξη Γ. Λιλλήκα, ο οποίος ελάχιστες πιθανότητες έχει από μόνος του να περάσει στην δεύτερη Κυριακή. Και τούτο γιατί ο Γ.Λιλλήκας θεωρείται κόκκινο πανί για το ΑΚΕΛ από το οποίο έφυγε παλαιότερα.
Καμία λοιπόν πρόοδος ή περαιτέρω σοβαρή διαπραγμάτευση δεν μπορεί να αναμένεται από τον κύριον Αναστασιάδη . Οι κίνδυνοι για την μη επανεκλογή του είναι πλέον ορατοί, κάτι το οποίο τον οδηγεί στο να φανεί στο εκλογικό σώμα πιο διεκδικητικός αλλά και συνετός ρεαλιστής..
Το Φεβρουάριο του 2017 μίλησε για πλειοψηφία Ε/Κ και μειοψηφία Τ/Κ για πρώτη φορά ξεπερνώντας το τραγικό ισότιμα πολιτικό δικοινοτισμό. Μίλησε για απαιτήσεις της Τ/Κ πλευράς στην συνέχεια, που πουθενά δεν υπάρχουν στην υφήλιο στο πλαίσιο ΔΔΟ και τώρα προτάσσει έστω υπό όρους την ασφάλεια και εδαφικό σε Διεθνή Διάσκεψη για να συζητηθούν μετά τα υπόλοιπα. Η πρόταξη για κάποιους, έστω και διαβρωμένη σε σχέση με την αρχική του άνευ όρων πρόταξης θεωρείται par excellence, πτυχή της διεκδικητικής πολιτικής. Εκ των πραγμάτων όπως διαπίστωσε και ο κ. Εϊντε «δεν υφίσταται, βάση για συνέχιση της διαμεσολαβητικής διπλωματίας, «shuttle diplomacy».
Χαρακτηριστική της μεταμφίεσης του κ.Αναστασιάδη είναι η δήλωση του 30.5.2017 «θεωρώ το χειρότερο φάρμακο ή τη χειρότερη συνταγή να χρησιμοποιείς απειλές αντί την αντικειμενική έκθεση των γεγονότων. Και θεωρώ ακόμη χειρότερο Ειδικός Σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ να διαπιστώνει ότι υπάρχει ή να ισχυρίζεται ότι υπάρχει, ενδεχόμενο παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου και αντί να καταδικάζει την παράβαση του Διεθνούς Δικαίου να τον χρησιμοποιεί ως απειλή». Αυτά για τη δήλωση του κ. Εϊντε περί ενδεχομένου θερμού επεισοδίου τον Ιούλιο του 2017 εάν δεν ανασταλούν οι εργασίες για το φυσικό αέριο στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Αν επανεκλεγεί ο κ. Αναστασιάδης αναμένεται ότι, θα προβεί σε περαιτέρω υποχωρήσεις έχοντας υπόψη το ιστορικό του. Αν ΟΧΙ θα ανοίξει ίσως ο δρόμος απόσυρσης γενομένων υποχωρήσεων όπως υπεσχέθη ο Νικόλας Παπαδόπουλος και χάραξης μιας νέας διεκδικητικής πολιτικής στο Κυπριακό. Ίδωμεν. Το σίγουρο είναι ότι η υποψηφιότητα Αναστασιάδη είναι καθοριστικής πλέον σημασίας για το Κυπριακό.
*Ο Δρ. Χρίστος Κληρίδης είναι Νομικός, Πρώην Βουλευτής, Πρώην Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και πρώην Μέλος της Διαπραγματευτικής Ομάδας.
Photo by Sooc
