Της Δρ. Μαρία Χρ. Αλβανού*
Τα τελευταία χρόνια η λέξη «τρομοκρατία» στην Ευρώπη μοιάζει να αναφέρεται κυρίως στην απειλή που προέρχεται από το ισλαμιστικό εξτρεμιστικό δίκτυο. Επίσης η ριζοσπαστικοποίηση γίνεται ευρέως αντιληπτή ως στροφή προς μια διαστρεβλωμένη και βίαιη εκδοχή του φονταμενταλιστικού Ισλάμ. Οι επιθέσεις που έλαβαν χώρα στο όνομα του Daesh σε Βέλγιο, Γαλλία και Γερμανία γιγάντωσαν τον φόβο του τζιχαντιστικού κινδύνου και έφεραν τις αρχές ασφάλειας αντιμέτωπες με νέες επιχειρησιακές μεθόδους. Όμως η τρομοκρατία στην Ευρώπη έχει και άλλα πρόσωπα, που δεν πρέπει να υποτιμούνται ως κίνδυνος για την ασφάλεια.
Η απόπειρα επίθεσης εναντίον του Wolfgang Schauble στη Γερμανία, για την οποία ανέλαβε την ευθύνη η ελληνική οργάνωση «Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς», αποτελεί παράδειγμα μιας διαφορετικής έκφανσης της τρομοκρατίας, βασισμένης σε έτερη μορφή ριζοσπαστικοποίησης. Από επιχειρησιακή άποψη πρόκειται για ένα χτύπημα «διεθνικό» (“transnational”) με δράση που λαμβάνει χώρα σε περισσότερες από μία χώρες. Μια εγχώρια ελληνική οργάνωση «εξάγει» τρόμο, με μια επίθεση, η οργάνωση και αρχή της οποίας ξεκίνησε στην Ελλάδα με αποστολή δέματος-βόμβας για να καταλήξει στη Γερμανία, στον «στόχο»-αποδέκτη της.
Η επιλογή του στόχου εξυπηρετεί επικοινωνιακά διπλά την οργάνωση: Στην Ελλάδα υποστηρίζει σημειολογικά την προπαγάνδα της ρητορικής της οργάνωσης και εμφάνισής της ως υπερασπιστή των συμφερόντων του ελληνικού λαού που υποφέρει από τη γερμανική και (και γενικότερη) ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική. Στη Γερμανία (και στις υπόλοιπες «δυνατές» χώρες της Ευρωζώνης) εμφανίζεται ως ενεργός και επικίνδυνος «αντάρτης» κατά της ανωτέρω οικονομικής πολιτικής στοχοποιώντας συγκεκριμένους εκπροσώπους της.
Πρόκειται για μια ενέργεια τρομοκρατική που στην παρούσα κρίσιμη περίοδο για την Ελλάδα δεν διευκολύνει τη θέση της στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αντίθετα μπορεί να δημιουργήσει εντάσεις και αφορμές για πόλωση και απώλεια εμπιστοσύνης. Σχετικά με το φονικό αποτέλεσμα της, η επίθεση έμεινε στο στάδιο της απόπειρας. Χωρίς αμφιβολία πάντως -παρά την τελική αποτυχία προσέγγισης και θυματοποίησης του Γερμανού πολιτικού- η όλη επιχείρηση δυστυχώς αποτελεί ουσιαστικά στρατηγική και τακτική επιτυχία. Τονίζει (ακόμη μια φορά μετά το 2010) τη θέση της οργάνωση στον ευρωπαϊκό χάρτη ως μια οργάνωση που δεν περιορίζεται σε εγχώρια, «τοπικού βεληνεκούς» δράση, αλλά δύναται να αποτελεί απειλή για την ευρύτερη ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Μέχρι στιγμής δεν έχει ξεκαθαριστεί αν υπάρχει συσχέτιση με την επίθεση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στη Γαλλία και πάλι με δέμα-βόμβα που φαίνεται να απεστάλη επίσης από την Ελλάδα. Αν κάτι τέτοιο επιβεβαιωθεί, τότε και πάλι θα πρόκειται για χτύπημα με παρόμοιο σημειολογικό προσανατολισμό. Προφανώς, ακόμη, θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά το ενδεχόμενο η συγκεκριμένη ελληνική οργάνωση να ξεκίνησε «ευρωπαϊκή καμπάνια τρόμου» με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη γενικότερη επικινδυνότητα και επιχειρησιακή ικανότητα-ετοιμότητα της, για τις συνεργασίες της με άλλες οργανώσεις, καθώς και για τα κενά ασφαλείας που μπορεί να εκμεταλλεύεται.
Η τρομοκρατία δεν αντιμετωπίζεται μόνο σε επίπεδο πρόληψης-αποτροπής συγκεκριμένων επιθέσεων και συλλήψεων από τις αντιτρομοκρατικές αρχές. Η καταπολέμησή της γίνεται και σε επίπεδο που αφορά την αποδόμηση της ρητορικής και προπαγάνδας των οργανώσεων. Για το πρώτο επίπεδο απαιτείται ένα γενικότερο σύστημα ασφάλειας που να λειτουργεί στα διάφορα επίπεδα της καθημερινότητας, σε υπηρεσίες, αρχές και υποδομές. Για παράδειγμα, για να αποφευχθούν-αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα δέματα-βόμβες ως μέθοδος επίθεσης είναι αναγκαίο να δουλεύουν άψογα τα συστήματα και οι διαδικασίες ασφάλειας σε ταχυδρομικές και μεταφορικές υπηρεσίες. Για τη συγκεκριμένη επίθεση λοιπόν, πρέπει να διαπιστωθεί τί δεν λειτούργησε επαρκώς, ποιες ελλείψεις μπορεί να υπήρχαν, ώστε να ληφθούν διορθωτικά και συμπληρωματικά μέτρα για να μην είναι (εύκολα) εφικτή ξανά μια τέτοια τρομοκρατική επιχείρηση.
Για το επίπεδο σχετικά με τη ρητορική και προπαγάνδα, δεν επαρκούν εξαγγελίες θεωρητικής τοποθέτησης εναντίον της χρήσης βίας και της τρομοκρατίας. Θα πρέπει επιπλέον να αντιμετωπιστούν και να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι παθογένειες, τα προβλήματα, οι συγκρούσεις και οι αδυναμίες της ελληνικής κοινωνίας που εκμεταλλεύεται επικοινωνιακά η τρομοκρατική προπαγάνδα ως άλλοθι .
Οργανώσεις και ομάδες δράσης αναρχικές, αντιεξουσιαστικές, κατά του οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου, κοινωνικής βίαιης αναταραχής έχουν εμφανή και σημαντική παρουσία σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία και μάλιστα έχουν δημιουργήσει μεταξύ τους δεσμούς συνεργασίας σε διάφορους βαθμούς και επίπεδα δραστηριοτήτων. Επίσης, μπορεί να μην ταιριάζουν στην επιχειρησιακή τους ταυτότητα οι επιθέσεις αυτοκτονίας και η πρωτοβουλία ενεργειών τύπου «μοναχικών λύκων», παρόλα αυτά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και τις νέες μορφές επικοινωνίας και δικτύωσης, έχουν ευέλικτα σχήματα-πυρήνες δράσης και -όπως διαπιστώνεται- είναι σε θέση να σχεδιάζουν και να πραγματοποιούν επιθέσεις με σημαντικό αντίκτυπο.
Για όλους τους παραπάνω λόγους η «ελληνικής προελεύσεως» απόπειρα επίθεσης στη Γερμανία (πολύ πιθανόν σε συνδυασμό με την επίθεση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στη Γαλλία) θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά πέρα από τις ελληνικές και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αρχές ασφάλειας.
*Εγκληματολόγος-Ειδική σε θέματα τρομοκρατίας
(Φωτογραφία αρχείου: Marc Piasecki/Getty Images/Ideal Image)
Διαβάστε ακόμα:
- Εκτεταμένες αναφορές στον γερμανικό Τύπο για τα ελληνικά "τρομοδέματα"
- Ν. Τόσκας: Δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν υπάρχουν άλλα δέματα
