Των Αλέξανδρου Δρίβα και Δημήτρη Τσαϊλά*
Τα φρικτά για τον Ελληνισμό τετελεσμένα που μας άφησε ως «κληροδότημα» η Δικτατορία το 1974, είναι επώδυνα και μόνο να τα φέρνουμε στο νου! Όσο και αν προσπαθούμε, σε Ελλάδα και Κύπρο, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ξέρουμε πως είναι δύο τεράστια τραύματα για τον Ελληνισμό και τη συρρίκνωση που υφίσταται μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ψυχολογία, και τα εθνικά τραύματα, αποτελούν παράγοντες διαμόρφωσης πολιτικής σε όλον τον κόσμο. Μάλιστα, η διεθνής βιβλιογραφία είναι πλούσια αναφορικά με το πώς οι αποφάσεις επηρεάζονται από την ψυχολογία και των προσώπων, πολλώ δε μάλλον από το πώς οι υπεύθυνοι δρώντες και λήπτες πολιτικών αποφάσεων, επηρεάζονται από τους κοινωνιο-ψυχολογικούς παράγοντες της κοινής γνώμης. Επομένως, απόψεις σαν την «να ξεχάσουμε τι έχει γίνει και να πορευθούμε μπροστά», δεν είναι μόνο κενά συνθήματα αλλά και πέρα για πέρα απομακρυσμένα από την αλήθεια, με τον τρόπο που την αλήθεια, τείνει να εγγίσει η επιστήμη (στις κοινωνικές επιστήμες).
Τι γίνεται; Θα «λυθεί» Πότε το Κυπριακό;
Από το 1974, αυτό περιμένει όλος ο πλανήτης και περισσότερο ο Ελληνισμός. Θα ξεκινήσουμε όμως από το πρόσφατο παρελθόν. Ήταν λίγο πριν ξεσπάσει η «πυρκαγιά» στην Ουκρανία, όταν ξεκίνησε παράλληλα και ένας διαπραγματευτικός μαραθώνιος προκειμένου να λάβει χώρα η συνθηματικά λεγόμενη «τελική ευθεία» του Κυπριακού Ζητήματος. Αυτή η ευθεία, τελικά μάλλον είναι ημιευθεία σύμφωνα με τις βασικές αρχές της Γεωμετρίας καθώς ναι μεν έχει αρχή (την παράνομη εισβολή του Αττίλα) αλλά δε φαίνεται προσώρας να έχει τέλος. Υπάρχουν ορισμένοι δομικοί λόγοι που το Κυπριακό, συνεχίζει να είναι ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα παρά τις πιέσεις που έρχονται τόσο από την Τουρκία όσο και από διάφορους δρώντες (και από τον ιδιωτικό τομέα).
- Το Διεθνές Δίκαιο θα ταραχθεί ανεπανόρθωτα. Σε γενικές γραμμές, η απαγόρευση της χρήσης βίας, η παράνομη προσάρτηση εδάφους, η προστασία της εδαφικής ακεραιότητας, η παράνομη κατοχή εδάφους και παραμονή στρατιωτικών δυνάμεων, θα επαναπροσδιοριστούν. Είναι άλλο πράγμα το Κοσσυφοπέδιο, άλλο πράγμα η Ουκρανία και βέβαια, άλλο πράγμα οι διεθνείς επεμβάσεις οι οποίες έχουν δικάσει του νομικούς διεθνολόγους.
- Περιφερειακοί λόγοι. Το Κυπριακό, πιέζεται να λυθεί από διάφορους δυτικούς κύκλους σε μια περίοδο που Εγγύς και Μέση Ανατολή, χαρτογραφούνται παράλληλα με το σημείο στίξης του ερωτηματικού. Η Συρία, και τα όσα γίνονται εκεί, συνθέτουν παράγοντες που είναι ανασταλτικοί για τη λύση του Κυπριακού. Η Ελληνική και Ελληνο-Κυπριακή πλευρά, φυσιολογικά, έχουν στο νου τους πως δεν μπορούν να «δικασθούν» για αδιαλλαξία όταν συμβαίνουν τόσα πράγματα στη Μέση Ανατολή.
- Η Τουρκία και η κάθοδός της. Η Τουρκία βλέπει να ματαιώνεται το ένα σχέδιο που είχε μετά το άλλο. Πλέον, ο στόχος του Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας και αφορά τη διατήρησή του στην εξουσία. Η Τουρκία αιμορραγεί και με τόσα μέτωπα (Συρία, Κουρδικό εντός και εκτός συνόρων, απομόνωση από τους δυτικούς δρώντες, διπλωματική «ομηρία» από Ρωσία, συνεχής φθορά της οικονομίας της και ειδικά του τουρισμού) και δεν έχει την ίδια διαπραγματευτική θέση που είχε. Μοναδική της δύναμη αποτελούν τα τετελεσμένα που έθεσε από το 1974 και η εμμονή κάποιων διεθνών δρώντων οι οποίοι κοιτούν το Κυπριακό, εντελώς διεκπεραιωτικά.
Θα μπορούσε αναμφίβολα κάποιος να βρει και άλλους ακόμα λόγους. Πιθανόν όμως πιθανόν ένας από αυτούς τους λόγους θα επικαθίσει σε αυτές τις παραπάνω «τράπεζες» αιτιών που συνδυάζονται βέβαια με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων και την εξέλιξη της γεωοικονομικής πραγματικότητας της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία προσώρας, συναντά εμπόδια που αφορούν το κόστος αυτής της εξέλιξης, όσο και τις χαμηλές τιμές των υδρογονανθράκων. Με άλλα λόγια, αυτοί οι λόγοι συνθέτουν ένα κακό momentum επίλυσης. Δια της επαγωγής, έτσι κατανοούμε τον χαρακτηρισμό περί εμμονής για την επίλυση. Ωστόσο, φαίνεται κάτι να έχει αλλάξει από πλευράς της Δύσης.
Η Ε.Ε με αμηχανία και τρόμο
Δεν θα είναι υπερβολή να πούμε πως η Ε.Ε έχει γίνει μια Βαβέλ. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ε.Ε, είναι αναρίθμητα και η συνοχή της εκφράζεται στην πράξη μόνο νομιναλιστικά, γιατί καλείται ακόμη «Ένωση». Κι όμως, να που το προσφυγικό συνδέεται με το Κυπριακό. Ας σκεφτούμε τι ζητάει η Τουρκία. Εκτός από τα χρήματα που έχει συμφωνηθεί να λαμβάνει από την Ε.Ε, έχει ζητήσει το «ξεπάγωμα» κεφαλαίων που αφορούν την ένταξή της στην Ε.Ε. Επιπλέον, την απελευθέρωση της βίζα, σε ένα momentum το οποίο βρίσκει την Ε.Ε ανασφαλή και ανοχύρωτη απέναντι στην ισλαμική τρομοκρατία, η οποία λαμβάνει χώρα στην Τουρκία. Η ακροδεξιά φουντώνει στην Ευρώπη, η Τουρκία εκβιάζει και έτσι το πρόβλημα οδηγείται σε επικίνδυνη αδράνεια. Αυτά συμβαίνουν πάντα όταν δεν ισχύει το προλαμβάνειν που είναι κάλλιον του θεραπεύειν.
Ενωμένη Κύπρος με εκ περιτροπής προεδρία, μακρύ χέρι... όχι μόνο της Τουρκίας...
Το πράγμα σε πολιτικό επίπεδο συσχετισμών ισορροπίας ισχύος στην περιοχή, πάει μακρυά πλέον. Δεν αφορά μόνο το προσφυγικό, δεν αφορά μόνο την οικονομική δυνατότητα κρατών-μελών να αναλάβουν το βάρος μιας ανθρωπιστικής κρίσης, (καθώς έχουν να αντιμετωπίσουν και τη δική τους καθώς η Γερμανία φρόντισε να μην υπάρχει ούτε μια εναλλακτική άμυνα απέναντι σε ασύμμετρα προβλήματα) αφορά και άλλα πιο σημαντικά ζητήματα. Η Τουρκία, μετά και τις δηλώσεις Flynn ο οποίος καλωσορίζει ένα Κουρδιστάν, ρέπει προς την τελευταία της ελπίδα, που είναι η Ρωσία. Η Μόσχα, με μεγάλη χαρά βλέπει τα σχέδιά της να υλοποιούνται και να έχει φέρει μέσα σε ένα χρόνο την Τουρκία σε θέση να της ζητά βοήθεια, μια Τουρκία που κατέρριψε ρωσικό αεροσκάφος πριν 14 μήνες.
Αν η γεωστρατηγική αυτή μετατόπιση ολοκληρωθεί (δύσκολο, αλλά όχι απίθανο όσο εξελίσσονται τέτοιες καταστάσεις στην περιοχή) και η Τουρκία θελήσει να δορυφοριοποιηθεί προσωρινά από τη Ρωσία, μια είσοδος της Κύπρου, «Ενωμένης Κύπρου» με βάση τις τουρκικές επιδιώξεις στην Ε.Ε, καθιστά την Τουρκία, ουσιαστικά, πλήρες μέλος της Ε.Ε, και τελικά, φορέα και ρωσικών συμφερόντων στην Ε.Ε, η οποία υποτίθεται, με την κρίση της Ουκρανίας, αποσκοπεί στην όλο και λιγότερη εξάρτηση (ενεργειακή) από τη Ρωσία! Η Ε.Ε, έχει αρχίσει να κατανοεί αυτόν τον γεωπολιτικό αλφαβητισμό και αυτός είναι και ο λόγος που ο Κύριος Γιούνκερ εμφανίζεται ξαφνικά τόσο επιθετικός απέναντι στον υπουργό Τσαβούσογλου. Νομίζει κανείς πως η Γερμανία θα ήθελε τη δημιουργία ενός Turk Stream; Νομίζει κανείς πως η Γερμανία που θέλει να ηγείται της Ε.Ε να επιθυμεί να εντάξει στην Ε.Ε με οποιονδήποτε τρόπο μια χώρα που θα επιφέρει τόσα προβλήματα στα γερμανικά σχέδια;
Το Κυπριακό Ζήτημα, παρά τις παραστάσεις λύσης και «ιστορικών στιγμών», οδεύει κατά την άποψη μας πάλι σε ναυάγιο και η Τουρκία ξέρει πως έχει πέσει στο δίλημμα της ίδιας της της αδιαλλαξίας. Αν θα συνεχίζει να στηρίζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυτή την προδιαγραφόμενη κακή λύση με την οποία επιδιώκει να νομιμοποιήσει όλα μα όλα τα παράνομα τετελεσμένα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτή θα απορριφθεί τάχιστα από τους Ελληνοκυπρίους. Αν δείξει διαλλακτικότητα και δεν επιβάλλει από την άλλη τις θέσεις της, ο Ερντογάν βλέπει στο εσωτερικό του να πριονίζεται η καρέκλα του, λίγο πριν το Σύνταγμα που «φτιάχνει» τον κάνει «Σουλτάνο». Με τέτοια προβλήματα σε μακροεπίπεδο αλλά και στο εσωτερικό της Τουρκίας, φαντάζει ακόμη μακρινή μια λύση στο Κυπριακό.
ΥΓ. Δεν έχει καμία σημασία αν τις συνομιλίες τις τίναξε στον αέρα ο Υπεξ της Ελλάδος ή η Τουρκία. Σημασία έχει ότι οι συνομιλίες, δεν προχωρούν.
* Ο Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υποναύαραχος ε.α. και ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι υποψήφιος Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Συντονιστής της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου στο ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ
