Του Νίκου Μελέτη
Την έναρξη μιας ακόμη προσπάθειας για την επίλυση του θέματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ, αναμένεται να δρομολογήσει στις 2 Αυγούστου στην Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου η συμμετοχή του Αμερικανού Αντιπροέδρου, Mike Pence, στη συνάντηση Κορυφής της «Χάρτας της Αδριατικής» την προεδρία της οποίας έχει η ΠΓΔΜ, αλλά και η σημερινή συνάντηση του Berlin Process στην Τεργέστη υπό την «αιγίδα» της A. Merkel και του E. Macron. Τη Δευτέρα μάλιστα ο Ν. Κοτζιάς θα έχει συνάντηση με τον μεσολαβητή του ΟΗΕ Matthew Nimetz στις Βρυξέλλες, για μια ανασκόπηση της κατάστασης μετά την επίσκεψη του κ. Nimetz την περασμένη εβδομάδα στα Σκόπια.
Σήμερα στην Τεργέστη συνεδριάζει σε επίπεδο Κορυφής η πρωτοβουλία Berlin Process, που θα συναντηθούν οι A. Merkel και E. Macron και οι ηγέτες της Αυστρίας, της Κροατίας της Σλοβενίας και της Ιταλίας καθώς και η Ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. Federica Mogherini και ο Επίτροπος Johannes Hahn, με τους ηγέτες της Αλβανίας, της ΠΓΔΜ ,της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, της Σερβίας και του Κοσόβου σε μια προσπάθεια ώθησης της ευρωπαϊκής πορείας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Σε μια στιγμή που η Ε.Ε. δεν φαίνεται έτοιμη για μια νέα διεύρυνση, αλλά θέλει με κάθε τρόπο να προσφέρει κίνητρα στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ώστε να παραμείνουν στην τροχιά των μεταρρυθμίσεων και του εκσυγχρονισμού…
Στη Χάρτα της Αδριατικής συμμετέχουν η Κροατία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η Αλβανία και η ΠΓΔΜ (με το συνταγματικό όνομά της), ενώ με καθεστώς παρατηρητή συμμετέχουν η Σερβία, το Κόσοβο και η Σλοβενία.
Ο λόγος της συμμέτοχης του κ. Pence σε αυτή την μικρή και περιορισμένης εμβέλειας περιφερειακή συνεργασία δεν είναι άλλος από το μήνυμα που θέλει να στείλει η κυβέρνηση Trump ότι τουλάχιστον τα Δυτικά Βαλκάνια δεν θα εγκαταλειφθούν στην τύχη τους τη στιγμή που η Μόσχα δεν κρύβει την επιδίωξή της για ανάκτηση της επιρροής της στην περιοχή. Επίσης το αμερικανικό ενδιαφέρον είναι ζωηρό, καθώς στην περιοχή υπάρχει εύφορο έδαφος για ανάπτυξη ακραίων ισλαμικών ομάδων που τροφοδοτούνται και καθοδηγούνται από μαχητές του ISIS που επιστρέφουν στο Κόσσοβο, στη Βοσνία και στην ΠΓΔΜ, από την Συρία και το Ιράκ.
Η ευρωατλαντική ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων που αποτελεί το πιο σημαντικό στοιχείο ανάσχεσης της ρωσικής επιρροής και αντιμετώπισης των φαινομένων του ισλαμικού φονταμενταλισμού, περνάει μέσα από την σταθεροποίηση των χωρών, την προώθηση των μεταρρυθμίσεων. Και σε ότι αφορά την ΠΓΔΜ καθορίζεται και από την επίλυση της διαφοράς για το όνομα.
Η αλλαγή κυβέρνησης και ο τερματισμός της πολύμηνης πολιτικής κρίσης στα Σκόπια ανανεώνει το ενδιαφέρον για επανάληψη των προσπαθειών προώθησης της ευρωατλαντικής πορείας και είναι χαρακτηριστικό ότι εκτός του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ που μίλησε ξεκάθαρα για την προϋπόθεση της ονομασίας για ένταξη στη Συμμαχία, όλοι οι ευρωπαίοι παράγοντες δίνουν εσκεμμένα βάρος στις «μεταρρυθμίσεις» που πρέπει να δρομολογήσει η κυβέρνηση Zaev ενόψει φθινοπώρου.
Χαρακτηριστικό του τρόπου που αντιμετωπίζεται το θέμα της ονομασίας είναι οι χθεσινές δηλώσεις του Γερμανού υφυπουργού Εξωτερικών, κ. Roth στα Σκόπια ότι «κανένας εκτός της “Μακεδονίας” και της Ελλάδας δεν καταλαβαίνει την μεταξύ τους διαφορά που είναι εντελώς παράλογη» και πρόσθεσε ότι πρέπει να αφήσουμε την ιστορία, στην ιστορία και να προχωρήσουμε σε κοινό μέλλον». Μια δήλωση που προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας αλλά αποτυπώνει το κλίμα σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Το φθινόπωρο η Κομισιόν θα ετοιμάσει την έκθεσή της για την ΠΓΔΜ και εκτός απροόπτου θα είναι θετική για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων το Δεκέμβριο στη Σύνοδο Κορυφής, κίνηση που θα έφερνε σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση την Αθήνα.
Ήδη ο κ. Κοτζιάς έχει απορρίψει ιδέες και προτάσεις για ένταξη στο ΝΑΤΟ και έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΠΓΔΜ, με το προσωρινό όνομά της, το οποίο κατά την Ενδιάμεση Συμφωνία προβλέπεται μεν, αλλά μετά από 22 χρόνια από τότε που υπογράφτηκε η Συμφωνία η Αθήνα υποστηρίζει ότι η πρόβλεψη αυτή έχει ατονήσει καθώς εάν είναι να βρεθεί λύση θα πρέπει αυτό να συμβεί τώρα και να μην δοθεί νέα παράταση για τα επόμενα δυο, πέντε ή και δέκα χρόνια και χωρίς να υπάρχει πλέον κανένα κίνητρο για τα Σκόπια.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Μ. Nimetz στην επίσκεψή του στα Σκόπια είναι ότι διαφοροποιεί το θέμα της ταυτότητας, λέγοντας ότι η μεσολάβηση του δεν αφορά την «ταυτότητα ανθρώπων», αλλά διευκρινίζει ότι «στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών υπάρχουν προσδιορισμοί (designations) για την γλώσσα κάθε χώρας και την εθνικότητα, οι οποίοι συνιστούν τεχνική παράμετρο που πρέπει να διευθετηθεί». Αυτή η αναφορά του Μ. Nimetz ουσιαστικά επιχειρεί να καθησυχάσει τη Σκοπιανή πλευρά, ότι η ταυτότητά τους δεν μπορεί να αλλάξει και δεν θα επηρεασθεί με την καταγραφή της γλώσσας και της εθνικότητάς τους στο σχετικό επίσημο κατάλογο του ΟΗΕ με το νέο προσδιορισμό που θα προκύψει από τη νέα ονομασία που θα υιοθετηθεί. Αυτό, εφόσον γινόταν αποδεκτό από τα Σκόπια, θα συνέβαλλε στο να ξεπερασθεί εάν σημαντικό πρόβλημα καθώς η γλώσσα της ΠΓΔΜ στον ΟΗΕ έχει καταγραφεί ως «μακεδονική».
Καθώς αναμένεται μια δύσκολη περίοδος και για το Σκοπιανό, στην Αθηνα προκλήθηκε σύγχυση στο κυβερνητικό στρατόπεδο καθώς ο Π. Καμμένος διαφοροποιήθηκε επισήμως από την επίσημη γραμμή που εχει καταστεί «εθνική θέση» για το Σκοπιανό από το 2008 όπως διαμορφώθηκε από τον Κώστα Καραμανλή γι α «σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις -erga omnes». Η θέση από το 2008 είναι σταθερή και δεν υπήρξε τότε διαφωνία από τον κ. Καμμένο, όταν ο φυσικός κληρονόμος του Καραμανλισμου διαμόρφωσε την γραμμή αυτή, σε αντίθεση με την πιο ήπια στάση που είχε αναζητήσει στην Ουάσιγκτον η Ντ. Μπακογιαννη στην συνάντηση της με την Condoleezza Rice.
Αυτή η τοποθέτηση δυσχεραίνει τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης καθώς ο κ. Καμμένος φαίνεται ότι απευθύνεται σε συγκεκριμένο εκλογικό κοινό, ζητώντας ονομασία που δεν θα περιλαμβάνει καθόλου τον όρο «Μακεδονία», όταν ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει τη συνθέτη ονομασία, με ένα τμήμα του κόμματος να μην έχει κανένα απολύτως πρόβλημα και με την υπάρχουσα συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Και είναι προφανές ότι μετά και τη χθεσινή συζήτηση στη Βουλή και οι ξένοι συνομιλητές και ο μεσολαβητής και πολύ περισσότερο οι ίδιοι οι Σκοπιανοί θα ζητούν διαβεβαιώσεις ότι ο Ν. Κοτζιάς και η ελληνική Διπλωματία μπορούν αξιόπιστα να διαπραγματευθούν το θέμα της ονομασίας και να καταλήξουν σε λύση που θα μπορεί να εγκριθεί από την ελληνική κυβέρνηση.
Πολύ απλά κινδυνεύει η εκκρεμότητα αυτή να μετατρέψει σε ελληνικό το πρόβλημα που στην πραγματικότητα υπάρχει στα ίδια τα Σκόπια που η αντιπολίτευση κατηγορεί τον πρωθυπουργό Zaev ότι είναι έτοιμος να ξεπουλήσει το όνομα… Με την διαφορά ότι στην Ελλάδα το πολιτικό πρόβλημα θα είναι εντός της κυβέρνησής και όχι με την αντιπολίτευση…
Photo by Ivana Ramadanova/Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Image
