Του Νίκου Μελέτη
Σοβαρότατη εμπλοκή που δημιουργεί προϋποθέσεις μείζονος κρίσης, προκαλεί η απέλπιδα προσπάθεια της Τουρκίας να ξαναμπεί στο παιγνίδι της Συρίας και του Ιράκ με τις επιθέσεις εναντίον των κούρδων σε Ιράκ και Συρία, καθώς υπονομεύει την τελική μεγάλη επίθεση που Ρωσία και ΗΠΑ σχεδιάζουν από διαφορετικά μέτωπα εναντίον του ISIS.
Για μια ακόμη φορά η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευθεί μια κρίσιμη διεθνή επιχείρηση, αυτή την φορά εναντίον του ISIS, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα. Και να μετατρέψει την δική της επιχείρηση εξόντωσης των κούρδων, σε στόχο της «Συμμαχίας εναντίον του ISIS» και ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας.
Όμως το συνηθισμένο παιγνίδι του κ. Erdogan δεν είναι πλέον τόσο απλό. Από την περασμένη Παρασκευή έφθασαν οι πρώτες πληροφορίες που επιβεβαιώθηκαν την Κυριακή ότι ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ που βρίσκονται στο Συριακό έδαφος και συντονίζουν τον αγώνα εναντίον του ISIS έχουν αναπτυχθεί στα σύνορα της Τουρκίας με την Συρία, ως «ασπίδα» πλέον για την αποτροπή νέων επιθέσεων από την τουρκική αεροπορία.
«Θα έρθουμε μέσα στην νύκτα, εντελώς ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση...», δήλωσε ο κ. Erdogan απειλώντας με νέες επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ. Με τους στίχους που παραπέμπουν σε ένα τουρκικό ερωτικό τραγούδι, το οποίο έχει συνδεθεί με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, καθώς όταν το τουρκόφωνο πρόγραμμα του ΡΙΚ έπαιζε πριν την εισβολή το ερωτικό τραγούδι «Σε περιμένω αλλά δεν έρχεσαι..», ο τουρκοκυπριακός σταθμός «Η Σημαία» που ελέγχονταν από τους τούρκους απαντούσε με το τραγούδι «Μπορεί να έρθω οποιαδήποτε νύκτα, εντελώς ξαφνικά…». Από τότε αυτοί οι στίχοι συμβολίζουν στην τουρκική πολιτική ορολογία κάποια αιφνιδιαστική κίνηση που γίνεται από την Τουρκία, όπως πολύ εύστοχα περιέγραψε ο γνωστός τούρκος δημοσιογράφος Murat Yetkin.
Η Τουρκία δεν έχει πολλές επιλογές γι'' αυτό επιχειρεί να επιβάλλει τετελεσμένα πριν τις συναντήσεις Erdogan με Putin και Trump. Από δω και πέρα όμως κάθε στρατιωτική επιχείρηση χωρίς την συμφωνία και έγκριση Μόσχας και Ουάσιγκτον είναι παιγνίδι με την «φωτιά».
Παρά την οργισμένη αντίδραση του Erdogan και τις ευθείες απειλές εναντίον του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ ότι στηρίζουν τους «τρομοκράτες», αργά το απόγευμα της Δευτέρας υπήρξαν πληροφορίες ότι και ρωσικές δυνάμεις αναπτύσσονται σε κουρδικές περιοχές στο καντόνι του Afrin (οι Αμερικανοί είναι στο Κομπάνι), σε μια ακόμη κίνηση που ορθώνει το αδιέξοδο στους τουρκικούς σχεδιασμούς δυο ημέρες πριν από τη συνάντηση Erdogan -Putin και δυο εβδομάδες πριν συναντηθεί ο τούρκος ηγέτης με τον Αμερικανό πρόεδρο D. Trump.
Οι εικόνες ανδρών των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ να δέχονται τα διακριτικά των κούρδων του YPG και την αμερικανική σημαία να κυματίζει σε αμερικάνικα θωρακισμένα οχήματα HUMWEE, αλλά και η «αυτοψία» που διενήργησαν σε περιοχές που βομβαρδίστηκαν από τους τούρκους, Αμερικανοί αξιωματικοί συνοδεία κούρδων μαχητών, έχουν προκαλέσει πραγματική οργή στην Άγκυρα.
«Έχουμε δυνάμεις που βρίσκονται στην βόρειο Συρία και επιχειρούν με τους συμμάχους μας του SDF (με κορμό το YPG) και σε αυτές τις περιοχές περιλαμβάνονται και τα σύνορα Τουρκίας -Συρίας», είπε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, πλωτάρχης Jeff Davis, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ καλούν «όλα τα μέρη, στα οποία περιλαμβάνεται και το SDF να εστιάσουν στον κοινό εχθρό που είναι το ISIS», ενώ συγχρόνως κάλεσε τις δυνάμεις τόσο της Τουρκίας όσο και του YPG να αποφύγουν τις αψιμαχίες στα σύνορα με την Συρία.
Στις 25 Απριλίου η Τουρκία είχε εξαπολύσει αεροπορικές επιθέσεις εναντίον στόχων του ΡΚΚ στο Βόρειο Ιράκ, που όμως είχαν θύματα και μεταξύ των δυνάμεων των Ιρακινών κούρδων των Πεσμεργκα αλλά και στην Βόρειο Συρία εναντίον των δυνάμεων του YGP, που αν και αποτελούν Συμμάχους των ΗΠΑ (και ενίοτε της Μόσχας) από την Άγκυρα θεωρούνται τρομοκρατική οργάνωση.
Το ρωσικό Υπουργείο εξωτερικών χαρακτήρισε απαράδεκτες τις επιθέσεις επισημαίνοντας ότι παραβιάζουν τις θεμελιώδεις αρχές στις σχέσεις μεταξύ των δυο κυβερνήσεων.
Όμως η σφοδρότερη και πιο σημαντική αντίδραση ήρθε από τις ΗΠΑ, καθώς η αντίδραση αυτή αποκαλύπτει και την στρατηγική την οποία σχεδιάζει η νέα αμερικανική κυβέρνηση για την Μέση Ανατολή και για τον αγώνα εναντίον της Ισλαμικής τρομοκρατίας.
Οι Αμερικανοί είναι οργισμένοι καθώς η Τουρκία έδωσε στον διεθνή συνασπισμό εναντίον του ISIS περιθώριο μικρότερο της μιας ώρας πριν εξαπολύσουν επιδρομές εναντίον συμμαχικών κουρδικών δυνάμεων στο Ιράκ και στη Συρία. «Υπήρχε (περιθώριο) μικρότερο της μιας ώρας από την ώρα της ειδοποίησης και την διεξαγωγή των πληγμάτων», είπε ο εκπρόσωπος των αμερικανικών δυνάμεων προσθέτοντάς ότι «αυτός δεν ήταν αρκετός χρόνος και επρόκειτο απλώς για ειδοποίηση και όχι συντονισμό, όπως θα περιμέναμε από έναν εταίρο και σύμμαχο στον αγώνα εναντίον του ΙΚ». Για τους Αμερικανούς η πρόκληση ήταν ακόμη μεγαλύτερη καθώς στο έδαφος βρισκόταν σε απόσταση μικρότερη των 10 χιλιομέτρων αμερικανική δύναμη και έτσι δεν υπήρχε εγγύηση ασφάλειας της δύναμης αυτής.
Το State Department έσπευσε να καταδικάσει τις επιθέσεις, εκφράζοντας «βαθύτατη ανησυχία». «Ανησυχούμε βαθύτατα γιατί η Τουρκία πραγματοποίησε αεροπορικές επιθέσεις στην Βόρειο Συρία και στο Βόρειο Ιράκ χωρίς προηγούμενο συντονισμό είτε με τις ΗΠΑ είτε με την ευρύτερη παγκόσμια συμμαχία εναντίον του ISIS» δήλωσε ο εκπρόσωπος του State Department Mark Toner. Και αποκάλυψε ότι η Ουάσιγκτον έχει εκφράσει απευθείας αυτές τις ανησυχίες στην τουρκική κυβέρνηση.
Το Αρχηγείο των αμερικανικών δυνάμεων CENTCOM (CentralCommand) το οποίο υπό την διοίκηση του στρατηγού Joseph Votel έχει κομβικό ρόλο στην διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή από την Συρία μέχρι το Αφγανιστάν, έδωσε με μια σειρά αναρτήσεις στον λογαριασμό του στο twitter το κλίμα της έντασης που προκαλεί η Τουρκία με τις επιθέσεις.
Τα μηνύματα που ανάρτησε στο twitter το αμερικανικό CENTCOM είναι χαρακτηριστικά:
- «Μας δημιουργεί πρόβλημα η αεροπορική επίθεση της Τουρκίας εναντίον των δυνάμεων του SDF και των κούρδων μαχητών»
- «Από τις επιθέσεις των Τούρκων έχουν σκοτωθεί δυνάμεις των συμμάχων μας που έχουν καταβάλει μεγάλες θυσίες για τη νίκη επί του ISIS»
-«Οι δυνάμεις των συμμάχων μας κτυπήθηκαν στην Βόρειο Συρία, όπως και οι δυνάμεις των συμμάχων μας Πεσμεργκα στο Σιρνακ του Ιράκ»…
Οι ΗΠΑ είναι απόλυτα εξαρτημένες από τις κουρδικές δυνάμεις τόσο στο Ιράκ αλλά κυρίως στην Συρία, όπου η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι δυνάμεις του συριακούYPG που αποτελεί τον κορμό του SDFείναι στενά συνδεδεμένες με το PΚΚ.
Όμως οι Αμερικανοί δεν έχουν κανένα περιθώριο να εγκαταλείψουν τους κούρδους μαχητές καθώς θα προκαλούνταν έτσι ένα σοβαρό ρήγμα που θα καθυστερήσει η ακόμη και θα υπονομεύσει την γενική επίθεση εναντίον της πρωτεύουσας των τζιχαντιστών την Ράκκα.
Όμως και η Μόσχα, παρά το γεγονός ότι στηρίζεται κυρίως στην συνεργασία με τις κυβερνητικές δυνάμεις του Assad, διατηρεί άριστες σχέσεις με το YPG και κάθε άλλο παρά επιθυμεί την ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας εντός του συριακού εδάφους.
Σε αυτό το κλίμα η θέση της Τουρκίας είναι σε εξαιρετικά δυσχερή θέση και εκ των πραγμάτων το κουρδικό ζήτημα μπαίνει στην κορυφή της ατζέντας των δυο πιο κρίσιμων συναντήσεων που έχει ο Τ. Erdogan μετά το δημοψήφισμα, με τον πρόεδρο Putin και τον πρόεδρο Trump. Την στιγμή όμως που είναι σαφές ότι οι δυο υπερδυνάμεις απλώνουν για διαφορετικό λόγο η κάθε μια ασπίδα προστασίας πάνω από τον «θανάσιμο» εχθρό του καθεστώτος Erdogan, των συρο-κούρδων του YPG.
