Με νέα δραματικά στοιχεία να προβλέπουν την αύξηση των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία σε πέντε εκατομμύρια μέσα στα επόμενα χρόνια, προκαλεί πραγματικό σοκ στην Ευρώπη η διαπίστωση ότι η μεταναστευτική κρίση πλέον παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις καθώς δεν συνδέεται τόσο πια με τον πόλεμο στην Συρία, αλλά με την φτώχεια και την προσπάθεια εκατομμυρίων ανθρώπων από την Υποσαχάρια Αφρική, την Βόρειο Αφρική, και την Ασία να φθάσουν στην Ευρώπη διεκδικώντας ένα καλύτερο μέλλον.
Η Ευρώπη πιάστηκε ανέτοιμη απέναντι σε αυτή την ιστορικών πια διαστάσεων κρίση και, χωρίς όραμα, χωρίς εργαλεία και κυρίως χωρίς αλληλεγγύη επιχειρεί να διαχειρισθεί το ετερογενές αυτό κύμα χιλιάδων ανθρώπων που φθάνει καθημερινά στα σύνορα της. Πιο συγκεκριμένα, στα σύνορα της Ελλάδας, κάτι που γεννά τον πειρασμό σε αρκετούς Ευρωπαίους να νομίσουν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν μια παγκόσμια κρίση αφήνοντας την Ελλάδα να πνιγεί στα μεταναστευτικά κύματα.
Οι ειδήσεις που φθάνουν είναι όλο και πιο ανησυχητικές, με τελευταία αυτή από το Βερολίνο όπου η κ. Μερκελ υποχρεώθηκε σε υπαναχώρηση από τις θέσεις της, προκειμένου να διασωθεί ο κυβερνητικός συνασπισμός.
Αργά το βραδύ της Πέμπτης ανακοινώθηκε η συμφωνία μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων της Γερμανίας, με την Α. Μερκελ να δέχεται τελικά ρυθμίσεις ώστε να περιοριστεί το μεταναστευτικό κύμα προς την Γερμανία. Έτσι, διευρύνεται ο κατάλογος των «ασφαλών χωρών» που περιλαμβάνει πλέον την Τυνησία την Αλγερία και το Μαρόκο, ενώ αυξάνεται στα δυο χρόνια το όριο για επανένωση οικογενειών των προσφύγων που έχουν παραμείνει στο Γερμανικό έδαφος.
Μπροστά στο ορατό πια ενδεχόμενο οι πρόσφυγες μόνον από την Συρία τα επόμενα χρόνια να φθάσουν ακόμη και τα 5 εκατομμύρια, βρίσκεται όχι μόνο η Άγκυρα αλλά και η Ευρώπη, η οποία πλέον αδυνατεί να διαχειρισθεί την μεταναστευτική κρίση, που απειλεί τα ίδια τα θεμέλια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Σύμφωνα με το Κέντρο Μετανάστευσης και Πολιτικής (HUGO του Πανεπιστήμιου Hacettepe) στην Τουρκία αυτή την στιγμή βρίσκονται τουλάχιστον 3 εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες καθώς υπάρχει μεγάλος αριθμός προσφύγων που δεν έχουν καταγραφεί. Σύμφωνα μάλιστα με την έρευνα του HUGO ο αριθμός των Συρίων στην Τουρκία θα φθάσει τα 5 εκατομμύρια μέσα στην δεκαετία και αυτό υποχρεώνει την Τουρκία να λάβει μέτρα και να διαμορφώσει πολιτική ενσωμάτωσης τους, διαφορετικά θα υπάρξει σημαντικό πρόβλημα και για την ίδια την Τουρκία. Η μελέτη του HUGO που δημοσίευσε η ΖΑΜΑΝ προειδοποιεί ότι ακόμη κι αν ο πόλεμος στην Συρία, τερματισθεί, το 80% των σημερινών προσφύγων δεν θα επιστρέψουν στην (κατεστραμμένη) χώρα τους.
Το HUGO προτείνει προγράμματα ενσωμάτωσης των προσφύγων, με την χορήγηση άδειας εργασίας και λειτουργία σχολείων για τα παιδιά, ενώ δεν είναι φυσικά άσχετο ότι το συγκεκριμένο Think Tank έχει πραγματοποιήσει σειρά ερευνών για το προσφυγικό για λογαριασμό της Τουρκικής Ένωσης Εργοδοτών.
Βεβαίως το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι σχεδόν το 80% των προσφύγων στην Τουρκία είναι γυναίκες και παιδιά, όμως σχεδόν 400.000 από τα 700.000 παιδιά, δεν λαμβάνουν καμία απολύτως εκπαίδευση.
Το πρώτο σοκ είχε έρθει από τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Τιμμεμανς, που μιλώντας στην ολλανδική τηλεόραση αποκάλυψε ότι σχεδόν το 60% όσων φθάνουν στην Ευρώπη προέρχονται από «ασφαλείς» χώρες και συνεπώς δεν δικαιούνται να υποβάλλουν αίτηση χορήγησης ασύλου. Πρόκειται κυρίως για οικονομικούς μετανάστες που είτε φθάνουν στην Γερμανία και στην Αυστρία από το Κόσσοβο και την Βοσνία, είτε στην Ελλάδα και προέρχονται από το Μαρόκο και την Τυνησία (αφού έχουν ταξιδέψει χωρίς βίζα από τις χώρες τους προς την Τουρκία). Επίσης σύγχυση υπάρχει για το Αφγανιστάν όπου ορισμένες περιοχές του θεωρούνται μη ασφαλείς λογω της δράσης των Ταλιμπάν, ενώ στην Αφρική η Νιγηρία θεωρείται ασφαλής χώρα, με την Ερυθραία να παραμένει «ανασφαλής» και επομένως όσοι φθάνουν στην Ευρώπη από την Ερυθραία έχουν δικαίωμα αίτησης ασύλου. Όσοι προέρχονται από το Ιράκ, το Αφγανιστάν, την Σομαλία, οφείλουν να αποδείξουν ότι αιτούνται ασύλου προκειμένου να αποφύγουν συγκεκριμένη απειλή για την ζωή τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε την Πέμπτη η FRONTEX μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό των Σύριων προσφύγων μεταξύ αυτών που φθάνουν καθημερινά στην Ελλάδα και αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο για το πώς διαχειρίζεται η Ευρώπη άλλα και η Ελλάδα το προσφυγικό ρεύμα.
Ενώ όλο σχεδόν το 2015 από την Συρία προέρχονταν το 59% των προσφύγων που καταγράφονταν στην Ελλάδα, τον Νοέμβριο έπεσε στο 43% και τον Δεκέμβριο στο 39%.Ο επικεφαλής της FRONTEX Φαμπρις Λεγκέρι εξέφρασε την εκτίμηση ότι αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι γίνονται αποτελεσματικότεροι οι έλεγχοι στα ελληνικά νησιά, όπου μέχρι τώρα η πλειοψηφία όσων έφθαναν από την Τουρκία δήλωναν... Σύριοι. Με βάση μάλιστα τα νέα στοιχεία μεγαλώνει ο αριθμός αυτών που προέρχονται από το Ιράκ (25% τον Δεκέμβριο, με μόλις 11% τον Οκτώβριο), ενώ στην κορυφή παραμένουν οι Αφγανοί που φθάνουν σχεδόν το 1/3 των 880.000 μεταναστών που έφρασαν το 2015 στα ελληνικά σύνορα.
Το 2014 οι αιτούντες άσυλου από την Συρία, το Ιράκ, το Ιράν, το Αφγανιστάν και την Σομαλία είχαν ποσοστό αποδοχής άνω του 50%, για εκείνους που προέρχονταν από το Κογκό, το Σουδάν, το Μάλι, την Ουκρανία και το Πακιστάν το ποσοστό έπεφτε σε 20-50% και, για όσους προέρχονταν από το Κόσσοβο, την Σερβία, την Αλβανία, την Ουκρανία και το Πακιστάν, το ποσοστό αυτών που εξασφάλιζαν άσυλο έπεφτε κάτω του 10%.
Προκειμένου να προχωρήσει η αποτελεσματική διαχείριση των προσφύγων θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των οικονομικών μεταναστών και η επιλογή είναι η απέλασή τους, δήλωνε η εκπρόσωπος του Τιμεμμανς. Μια επιλογή όμως ιδιαίτερα προβληματική, καθώς η Ε.Ε. ακόμη και με τις χώρες που έχει κατορθώσει να συνάψει συμφωνίες επανεισδοχής δεν έχει εκείνα τα «εργαλεία» για να επιβάλει την εφαρμογή των συμφωνιών αυτών. Το 2014 μόλις 27.055 επαναπατρίστηκαν από την Ελλάδα από τον συνολικό αριθμό των 73.670 για τους οποίους είχε εκδοθεί απόφαση επαναπατρισμού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της γερμανικής κυβέρνησης, τον Δεκέμβριο έφθασαν στην Γερμανία 2.300 Αλγερινοί και 3.000 Μαροκινοί, όταν τον Αύγουστο οι δυο αυτές εθνικότητες ήταν μόλις 1.500.
Ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Στεφαν Τελοκεν δήλωσε ότι καθώς η «νόμιμη διαδρομή στην Μεσόγειο διακόπηκε, όλη η κυκλοφορία μεταφέρθηκε στην Βαλκανική διαδρομή προς την Κεντρική Ευρώπη».
Ο γερμανός υπουργός εσωτέρων Τόμας ντε Μαζιέρ δήλωσε ότι κοιτώντας την γεωγραφία του μεταναστευτικού ρεύματος είναι ιδιαιτέρα ανησυχητικό το φαινόμενο, καθώς τον Δεκέμβριο από τους 3.300 μετανάστες που έφθαναν καθημερινά στην Γερμανία, σχεδόν κανένας δεν προέρχονταν από τις Βαλκανικές χώρες, ενώ αντίθετα υπήρξε πολύ μεγάλη αύξηση του αριθμού των Αλγερινών και Μαροκινών.,
Ακόμη και η Σουηδία, η «πρωταθλήτρια» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας των προσφύγων ανακοίνωσε ότι θα επαναπροωθήσει τα επόμενα χρόνια 60.000-80.000 αιτούντες άσυλου των όποιων απορρίφθηκε η αίτηση. Είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός αριθμός σε σχέση με τους συνολικά 160.000 πρόσφυγες που είχαν ζητήσει άσυλο και δείχνει ότι ακόμη και χώρες όπως η Σουηδία αγγίζουν τα όρια τους.
Η Σουηδία όμως ακόμη και για τον επαναπατρισμό αυτών έχει σχέδιο και, προς το παρόν, και τα αναγκαία κονδύλια.
Τι θα συμβεί με όλες τις άλλες χώρες; Και κυρίως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ακόμη και έτσι η Σουηδία, με το συγκεκριμένο πλαίσιο των επαναπατρισμών, παραμένει ελκυστική για την παράνομη μετανάστευση, καθώς μέχρι να κριθεί η αίτηση εξασφαλίζεται παραμονή σε ειδικά καταλύματα, ενώ για όσους τελικά επαναπατρίζονται προβλέπεται η χορήγηση και ενός επιδόματος...
