Του Κωνσταντίνου Χολέβα*
Το νέο έτος 2017 φέρνει πολλές προκλήσεις για την Ελληνική Εξωτερική Πολιτική και μάλιστα από τις πρώτες ημέρες. Ήδη έχει ανακοινωθεί η Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό (12.1.2017), ενώ το προηγούμενο έτος μάς κληροδότησε μία ανησυχητική αύξηση της τουρκικής επιθετικότητας και της αλβανικής προκλητικότητας. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ το διεθνές περιβάλλον αναδιατάσσεται, οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ αποτελούν αίνιγμα ως προς τη διεθνή συμπεριφορά τους, η ισλαμική τρομοκρατία απειλεί καθημερινά την Ευρώπη και η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζει εμφανή συμπτώματα αποσυντονισμού.
Στο εθνικό θέμα της Kύπρου η Ελλάς καλείται να απαντήσει εάν επιθυμεί την εξασφάλιση της φυσικής, πολιτιστικής και γεωπολιτικής παρουσίας ενός σημαντικού τμήματος του Ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο κινδυνεύει να καταστεί προτεκτοράτο της ισλαμίζουσας Τουρκίας του Ερντογάν. Η λύση δεν πρέπει να οδηγήσει σε διάλυση. Ορθώς επιμένει η ελληνική κυβέρνηση στην απόσυρση των στρατευμάτων και στην κατάργηση των εγγυήσεων, αλλά η Άγκυρα και ο Ακιντζί κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση. Εξ άλλου πρέπει να προσέξουμε και τη λειτουργικότητα της προτεινομένης λύσης. Φοβούμαι ότι το συζητούμενο σχέδιο θα μετατρέψει την Κύπρο σε όμηρο της Τουρκίας και ότι η Άγκυρα θα χρησιμοποιήσει τις υπερβολικές εξουσίες των Τουρκοκυπρίων στο νέο Κυπριακό κράτος για να επηρεάζει τις αποφάσεις της Ευρ. Ενώσεως.
Η Ελλάς καλείται να κατανοήσει ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας δεν αποτελεί απλώς μία διοχέτευση προς τα έξω των εσωτερικών προβλημάτων, αλλά αποτελεί την υλοποίηση μιας σταθερής διεκδικητικής γραμμής, την οποία έχει περιγράψει ο Νταβούτογλου στα βιβλία του. Πρέπει να αποκτήσουμε ξεκάθαρο διπλωματικό και αμυντικό σχεδιασμό για να αντιμετωπίσουμε τους άμεσους στόχους της Άγκυρας. Ο αυταρχικός Ερντογάν επιδιώκει να καταστήσει αμφισβητούμενο το Καστελλόριζο, να εμποδίσει την ανακήρυξη και οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ και να επιβάλει άτυπη συγκυριαρχία στη Θράκη. Προβλέπω ότι μέσα στο 2017 οι προκλήσεις στους τομείς αυτούς θα συνεχισθούν. Ιδιαιτέρως πρέπει να προσέξουμε την πιθανότητα φιλοτουρκικής δράσεως ορισμένων από τους μετανάστες που εισήλθαν στα νησιά μας. Η FRONTEX προειδοποιεί για ισλαμιστικά στοιχεία, αλλά οφείλουμε ταυτοχρόνως να ανησυχούμε και για τυχόν φιλοτουρκικά στοιχεία.
Η Αλβανία του Έντι Ράμα πιθανότατα θα ενισχύσει τους δεσμούς με την Τουρκία και θα ενισχύσει την εθνικιστική ρητορική της. Στην περίπτωση της Χειμάρρας και γενικότερα των Βορειοηπειρωτών η ρητορική μετατρέπεται σε πράξη και η παρουσία του Ελληνισμού απειλείται σε μία πανάρχαια ελληνική κοιτίδα. Το ζήτημα των Τσάμηδων θα μάς απασχολήσει και αυτή τη χρονιά και θεωρώ χρήσιμο να σταλεί στους Ευρωπαίους εταίρους μας μία τεκμηριωμένη εξήγηση των ελληνικών θέσεων με επιτομή την διακήρυξη: Δεν συζητούμε με εγκληματίες πολέμου. Επίσης πρέπει να δηλώσουμε ότι οποιαδήποτε προσέγγιση της Αλβανίας προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς εξαρτάται από τον σεβασμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των Βορειοηπειρωτών και ευρύτερα του Ελληνορθοδόξου πληθυσμού της Αλβανίας (περιλαμβάνονται και οι Βλαχόφωνοι Έλληνες).
Τα Σκόπια εισήλθαν σε περίοδο εσωτερικής περιδινήσεως μετά τις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου και το σχεδόν ισόπαλο αποτέλεσμα μεταξύ του δεξιού ΒΜΡΟ-ΔΠΜΗΕ (Γκρούεφσκι) και των Σοσιαλδημοκρατών του Ζάεφ. Τα αλβανικά κόμματα, τα οποία εκφράζουν σημαντικό ποσοστό, βρίσκονται σε πλήρη και εμφανή συνεννόηση με τον Αλβανό Πρωθυπουργό και διεκδικούν καθεστώς ισοτιμίας με τους Σλάβους («Μακεδόνες»). Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη σοβαρή πιθανότητα η ΠΓΔΜ να μετεξελιχθεί σε μία χαλαρή Ομοσπονδία Αλβανών και Σλάβων με το σλαβικό στοιχείο να προσανατολίζεται προς τη Βουλγαρία. Δεν χρειάζεται να βιαστούμε να παραχωρήσουμε ιστορία και όνομα σε ένα κράτος που παρουσιάζει έντονα διασπαστικά φαινόμενα.
Πρέπει, τέλος, να συνειδητοποιήσουμε ότι τα ιδεολογήματα για μετα-εθνική εποχή και κατάργηση των εθνικών κρατών υποχωρούν. Το εθνικό κράτος και το εθνικό συμφέρον αποτελούν τους θεμελιώδεις παράγοντες των διεθνών εξελίξεων. Και όπως έλεγε ο πρώην Πρόεδρος της Κομμισσιόν Ζακ Ντελόρ η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει μέλλον μόνον ως μία Ομοσπονδία εθνικών κρατών.
*Ο κ. Κωνσταντίνος Χολέβας είναι πολιτικός επιστήμων
