Ένα απίστευτο αλαλούμ βρίσκεται σε εξέλιξη στη Μ. Βρετανία, με την κυβέρνηση της Λιζ Τρας και την Τράπεζα της Αγγλίας να έχουν κάνει άνω κάτω τις αγορές και να στέλνουν στα τάρταρα τα βρετανικά assets. Η στερλίνα χάνει 17% από την αρχή του έτους, όσες ήταν και οι απώλειές της σε διάστημα λίγων ημερών, από την ώρα που ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών Κουάσι Κουαρτένγκ ανακοίνωσε τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης με τις παχυλές φοροελαφρύνσεις.
Την ίδια ώρα, τα «gilts» - όπως ονομάζονται τα κρατικά ομόλογα της Μ. Βρετανίας – εμφάνισαν σημάδια κατάρρευσης και πυροδότησαν ένα παγκόσμιο sell-off στην αγορά ομολόγων. Έτσι, φτάσαμε στη διπλή παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας, η οποία γύρισε άρον άρον το… κουμπί της νομισματικής πολιτικής και ανακοίνωσε αρχικά έκτακτες αγορές κρατικών ομολόγων και εν συνεχεία ομολόγων συνδεδεμένων με τον πληθωρισμό, λίγες ώρες πριν καταρρεύσουν συνταξιοδοτικά ταμεία της χώρας και σημειωθεί χρηματοπιστωτικό ντόμινο.
Μέχρι εδώ, όλα καλά. Τρόπος του λέγειν το «όλα καλά», αφού δεν υπάρχει άλλη κεντρική τράπεζα που να αυξάνει επιτόκια και να αγοράζει ταυτόχρονα ομόλογα για να σβήσει τις φωτιές που ανάβει η κυβέρνηση. Κι όμως, τα πράγματα μπορούν να γίνουν και χειρότερα. Την περασμένη Τρίτη, ο διοικητής της Bank of England, Άντριου Μπέιλι σόκαρε εκ νέου τις αγορές όταν κάλεσε ευθέως τα συνταξιοδοτικά ταμεία να προχωρήσουν σε αλλαγή της σύνθεσης των χαρτοφυλακίων τους, το επονομαζόμενο rebalancing, μέχρι την Παρασκευή 14 Οκτωβρίου, γιατί όπως προειδοποίησε, οι δύο παρεμβάσεις θα είναι προσωρινές και δεν θα παραταθούν ούτε θα επαναληφθούν.
Αμέσως, οι αγορές τρελάθηκαν. Διότι πολύ απλά τα συνταξιοδοτικά ταμεία που κινδυνεύουν θεωρούνται «too big to fail» για τη Μ. Βρετανία καθώς εκτιμάται ότι διαθέτουν στα βιβλία τους ομόλογα αξίας άνω του 1,5 τρισ. στερλίνων.
Ένας κεντρικός τραπεζίτης βγαίνει και καλεί τα συνταξιοδοτικά ταμεία να πουλήσουν και να αγοράσουν τίτλους γιατί κινδυνεύουν, σε τρεις ημέρες. Είναι δυνατόν να μην εκμεταλλευτούν την ευκαιρία οι κερδοσκόποι; Η απόδοση του βρετανικού 10ετούς ξεπέρασε το 4,63% αλλά το χειρότερο είναι ότι πλέον οι αγορές αντιμετωπίζουν τη Μ. Βρετανία ως μόνιμη εστία κινδύνου και η επενδυτική εμπιστοσύνη είναι σε αρνητικό έδαφος.
Όλα αυτά δεν συμβαίνουν σε μία αναδυόμενη οικονομία που κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή με χρεοκοπία αλλά σε μία από τις επτά μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Η κρίση στη Μ. Βρετανία αποκτά διαστάσεις «συστημικού κινδύνου», κάτι που αντανακλάται στην τρομακτική μεταβλητότητα των βρετανικών assets. Στερλίνα και gilts θυμίζουν τρενάκι του τρόμου και κυρίως οι διακυμάνσεις του βρετανικού νομίσματος ξυπνούν μνήμες Brexit.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι συναλλαγές της Πέμπτης 13 Οκτωβρίου. Από νωρίς το πρωί, η στερλίνα σημείωνε κέρδη έως και άνω του 3%, στον απόηχο δημοσιευμάτων που ήθελαν την κυβέρνηση να παίρνει πίσω κάποιες από τις μειώσεις φόρων που προκάλεσαν τη δραματική αντίδραση των αγορών στα τέλη Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, ωστόσο, η στερλίνα υποχώρησε κατά 1% από τα υψηλά ημέρας, γιατί η Τρας διέψευσε ότι κάνει στροφή 180 μοιρών στο «σχέδιο ανάπτυξης» και στο τέλος έκλεισε την ημέρα με κέρδη άνω του 2% γιατί επικράτησε η αισιοδοξία ότι τελικά η κυβέρνηση θα κάνει εν μέρει πίσω.
Απίστευτα πράγματα και ημερήσιες μεταβολές που εμφανίζουν νομίσματα χωρών και οικονομιών που βρίσκονται σε πλήρη απαξίωση. Κάθε δήλωση της Τρας ή του Κουαρτένγκ τραντάζει τις αγορές και πλήττει τη στερλίνα και τα ομόλογα. Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί ζητούν την παραίτηση του Βρετανού ΥΠΟΙΚ, μήπως αποκλιμακωθούν κάπως οι πιέσεις στα βρετανικά assets, αλλά ο Κουαρτένγκ δηλώνει αμετακίνητος.
Η Oxford Economics εκτιμά ότι ο Μπέιλι θα αλλάξει γνώμη και χαρακτηρίζει «μη βιώσιμη» την απόφαση να τερματίσει τις έκτακτες αγορές ομολόγων. Προσθέτει δε, πως αν η BoE δεν καταφέρει να καθησυχάσει τις αγορές και οι αποδόσεις των βρετανικών κρατικών ομολόγων συνεχίσουν ανοδικά, η πρόβλεψη για ήπια ύφεση στη Μ. Βρετανία πιθανώς θα πρέπει να αναθεωρηθεί επί τα χείρω.
