Τη Δευτέρα οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν στα χαμηλά του 2022, σπάζοντας τον πυθμένα του Σεπτεμβρίου, καθώς οι ενεργειακές αγορές «πανικοβλήθηκαν» για την πορεία της ζήτησης εν μέσω του χάους που προκάλεσε το νέο κύμα της Covid 19 στην Κίνα, που είχε ως αποτέλεσμα την εκδήλωση διαδηλώσεων στους δρόμους με κύριο αίτημα την παραίτηση του Σι Τζινπίνγκ.
Αρκετοί αναλυτές θεώρησαν την αντίδραση της αγοράς υπερβολική. Σύμφωνα με την Rystad Energy, το νέο lockdown στην Κίνα θα έχει μικρό αντίκτυπο στη βραχυπρόθεσμη ζήτηση πετρελαίου.
Εντούτοις, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι οι έμποροι πετρελαίου αντιμετώπισαν το νέο lockdown με έντονο προβληματισμό, κάτι που αποτυπώθηκε και στις τιμές.
Τις τελευταίες δύο ημέρες η αγορά αναθάρρησε από την απόφαση της κινεζικής κυβέρνησης να επιτραπεί στους νοσούντες χαμηλού κινδύνου η παραμονή στο σπίτι. Ξεχνώντας τους φόβους για τη ζήτηση από την Κίνα, επικεντρώθηκε εκ νέου στην εκκρεμή απαγόρευση της ΕΕ για το θαλάσσιο ρωσικό πετρέλαιο και στο ανώτατο όριο των τιμών της G7 για το ρωσικό αργό των Ουραλίων την επόμενη εβδομάδα.
Το αποτέλεσμα ήταν οι τιμές να επανέλθουν πέριξ των 86 έως 88 δολάριων/βαρέλι. Υπόψιν ότι τα κέρδη για το πετρέλαιο θα ήταν ακόμη μεγαλύτερα, αν δεν υπήρχαν φήμες ότι ο ΟPEC+ προετοιμάζεται στις 4 Δεκεμβρίου για περισσότερες περικοπές παραγωγής και όχι για αύξηση όπως αναμένει η αγορά μετά από το δημοσίευμα της WSJ στις 21 Νοεμβρίου (σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Την ίδια στιγμή, πολλοί αναλυτές πετρελαίου δημοσιεύουν εκθέσεις σύμφωνα με τις οποίες θα δούμε υψηλότερες τιμές εν έτη 2023, αν και διαφοροποιούνται οι απόψεις όσον αφορά το ύψος των τιμών.
Και κάπως έτσι, οι τιμές εκτοξεύτηκαν στα τέλη της εβδομάδας έως και 9% υψηλότερα, δημιουργώντας ένα ενδιαφέρον εβδομαδιαίο σερί που μαζί με εκείνο της προηγούμενης εβδομάδας, έβγαλε τους traders έξω από τον «κύκλο άνεσης» του πρόσφατου εύρους διακύμανσης, μεταξύ των 86 έως 100 δολάριων/βαρέλι, όπως εύγλωττα αποτυπώνει το παρακάτω εβδομαδιαίο διάγραμμα.
Το ερώτημα βέβαια είναι ποια θα είναι εφεξής η πορεία των πετρελαϊκών τιμών
Η απόλυτη αταξία
Αν κάτι μάθαμε αυτή την εβδομάδα είναι ότι η αγορά του πετρελαίου είναι ιδιαίτερα νευρική -έως συναισθηματική- αυτές τις μέρες, με την αστάθεια να βρίσκεται σε υψηλό όλων των εποχών.
Για την ακρίβεια, οι αγορές πετρελαίου διαπραγματεύονται τις ειδήσεις της ημέρας.
Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, καθώς η θεμελιώδης εικόνα αλλάζει πλέον πολύ γρήγορα, ειδικά μετά την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως πολύ εύστοχα έγραφε χθες και η WSJ, η Wall Street βρίσκεται σε κατάσταση αταξίας για τους εμπόρους εμπορευμάτων.
Τι μαθαίναμε στη φυσική στο κεφάλαιο των δυνάμεων; Ένα σώμα μπορεί να δεχθεί ταυτόχρονα πολλές δυνάμεις, το άθροισμα των οποίων θα είναι σε κάθε σημείο μία συνισταμένη δύναμη και μία συνισταμένη ροπή.
Στα ελεύθερα σώματα, η δύναμη είναι γενικά η αιτία μεταβολής της κινητικής τους κατάστασης και αυτή που τα επιταχύνει ή τα επιβραδύνει. Στα σώματα που δεν είναι ελεύθερα να κινηθούν με όλους τους τρόπους όμως- είναι αναρτημένα κάπου και μπορούν να κινηθούν μόνο γύρω από σημείο ή άξονα ή σε προκαθορισμένη τροχιά, ή εφαρμόζονται δυνάμεις τριβής ή γενικά αντιδράσεις στήριξης- η δύναμη είναι μεν η αιτία που προκαλεί την κίνησή τους αλλά πάντα σε σχέση με τα σημεία στήριξης ή σύνδεσής τους.
Σκεφτείτε το πετρέλαιο λοιπόν σαν το σώμα που είναι αναρτημένο και ναι μεν επηρεάζεται από τις δυνάμεις που δέχεται, αλλά μπορεί να κινηθεί γύρω από τον άξονα που προσδιορίζει ο ΟPEC+.
Κρατώντας αυτή την αντιστοίχιση στο μυαλό μας, ας δούμε τις δυνάμεις που δέχεται το πετρέλαιο εν έτη 2022 και πιθανότατα για ένα μεγάλο μέρος του 2023.
Πόλεμος και...κυρώσεις
Από τον Φεβρουάριο που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η ενεργειακή πολιτική του Δυτικού Κόσμου επεδίωξε να ανακόψει τη χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής της Ρωσίας περιορίζοντας τα κέρδη της μεταξύ άλλων και από το πετρέλαιο.
Ξεκίνησε ένα μεγάλο γαϊτανάκι κυρώσεων, αλλά όταν η ρωσική απάντηση ήρθε μέσω της μείωσης των ροών του φυσικού αερίου, συνειδητοποιήσαμε όλοι ότι το να τετραγωνίσεις τον κύκλο, ήτοι να πλήξεις τη Ρωσία διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ενεργειακή σου επάρκεια και τον έλεγχο των τιμών, είναι ένα ανέφικτο στοίχημα.
Έτσι ζήσαμε τιμές φυσικού αερίου πάνω από τα 345ευρώ/ΜWh, τιμές πετρελαίου στα 131 δολάρια/βαρέλι και φυσικά τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που ακόμα πονάνε.
Ποια θα είναι η ρωσική απάντηση τώρα που ήρθε η ώρα να υλοποιηθεί η ειλημμένη εδώ και εβδομάδες απόφαση της ΕΕ να επιβάλλει κυρώσεις από τις 5 Δεκεμβρίου στις εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου και να απαγορεύσει τη ναύλωση και την ασφάλιση δεξαμενόπλοιων που θα το μεταφέρουν, αν οι τιμές είναι υψηλότερες από το πλαφόν των 60 δολαρίων/βαρέλι που προσδιορίστηκε με προσωρινή συμφωνία σε επίπεδο G7;
Για την ιστορία να ανοίξουμε μια παρένθεση ώστε να διευκρινήσουμε πώς προέκυψε αυτό το πλαφόν. Όταν η ΕΕ ανακοίνωσε ότι θα απαγορεύσει στους Ευρωπαίους παρόχους ναυτιλιακών υπηρεσιών, ήτοι τάνκερ και ασφαλιστικές, να εξυπηρετούν τους αγοραστές εκτός ΕΕ να αγοράζουν τα ρωσικά βαρέλια που δεν πάνε στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ προκειμένου να μη συμπιεστεί επικίνδυνα η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου σκέφτηκαν την εισαγωγή μιας «ρήτρας αποδυνάμωσης». Σύμφωνα με τη ρήτρα αυτή, οι αγοραστές εκτός Δύσης θα μπορούσαν να συνεχίσουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, υπό την προϋπόθεση να πληρώνουν μια μέγιστη τιμή.
Δεδομένου ότι το 2021 οι ευρωπαϊκές εισαγωγές αντιπροσώπευαν 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, ήτοι το 40% των συνολικών εξαγωγών αργού της Ρωσίας, η εξέλιξη των νέων κυρώσεων είναι ως ένα σημείο επίπονη για τη Ρωσία.
Και λέμε ως ένα σημείο, γιατί ήδη η Ινδία και η Κίνα έχουν ξεπεράσει την Ευρώπη ως μεγαλύτεροι πελάτες της Ρωσίας, ενώ την ίδια στιγμή η τρέχουσα τιμή του αργού πετρελαίου στη Ρωσία διαπραγματεύεται χαμηλότερα των 60 δολαρίων/βαρέλι, επομένως η επιβολή ανώτατης τιμής δεν αναμένεται να έχει σημαντική επίπτωση.
Για την Ευρώπη αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο όμως, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά.
Προσφορά και ζήτηση
Η Ρωσία έχει ήδη διαμηνύσει ότι δεν θα προμηθεύει πετρέλαιο χώρες που υποστηρίζουν ένα ανώτατο όριο τιμών.
Η απομάκρυνση όμως οποιασδήποτε ποσότητας πετρελαίου από την αγορά, προκαλεί νομοτελειακά υψηλότερες τιμές.
Πόσο μάλλον εν μέσω περιορισμών της παραγωγής από αρκετές πετρελαιοπαραγωγές χώρες λόγω ανεπαρκών επενδύσεων τα τελευταία χρόνια στην εξόρυξη και από τη στιγμή που η Σαουδική Αραβία παρακολουθεί στενά τη ζήτηση και δύσκολα θα αυξήσει ικανοποιητικά την παραγωγή εν μέσω μειωμένων εκτιμήσεων για τη ζήτηση του 2023 από ΟPEC και ΙΕΑ.
Η αλήθεια είναι ότι οι εκτιμήσεις για τη ζήτηση πετρελαίου είναι αρκετά αντικρουόμενες μεταξύ τους.
Η Rystad Energy για παράδειγμα εκτιμά ότι τα τελευταία lockdown θα έχουν μικρή επίδραση στη βραχυπρόθεσμη ζήτηση πετρελαίου της Κίνας. Η Energy Aspects αντίθετα εκτιμά ότι ο περιορισμός της ζήτησης θα είναι μεγάλος και θα μπορούσε εύκολα να επηρεάσει τη ζήτηση κατά τουλάχιστον ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα.
Τέτοιες διαφορές στις εκτιμήσεις για τη μείωση της ζήτησης δεν είναι μικρές και θα μπορούσαν εύκολα να κάνουν τη διαφορά μεταξύ μιας πρόβλεψης για την τιμή του πετρελαίου από 95 έως 105 δολάρια έναντι 120 έως 130 δολαρίων.
Αυτός είναι ο λόγος που οι Οίκοι παρουσιάζουν τόσο διαφορετικές εκτιμήσεις για το ύψος της τιμής του πετρελαίου για το 2023.
Για παράδειγμα η Goldman Sachs σχεδιάζει να διατηρήσει την πρόβλεψη για άνοδο του αργού πετρελαίου Brent στα 110 δολάρια το βαρέλι του χρόνου, ενώ την ίδια στιγμή η JP Morgan προβλέπει το πετρέλαιο στα 90 δολάρια/βαρέλι για το 2023, χαμηλότερα από την προηγούμενη πρόβλεψή της για 98 δολάρια/βαρέλι, με το σκεπτικό ότι η ρωσική παραγωγή θα εξομαλυνθεί πλήρως στα προπολεμικά επίπεδα μέχρι τα μέσα του 2023.
Η αλήθεια είναι ότι με έναν πόλεμο εντός του ευρωπαϊκού εδάφους να συνεχίζεται μεταξύ δύο χωρών που είναι κρίσιμες για τη ροή βασικών εμπορεύμάτων στον υπόλοιπο κόσμο, ουδείς μπορεί να προβλέψει το υψηλό του πετρελαίου.
Αυτό που μπορούμε όμως να υποθέσουμε με σχετική σιγουριά είναι ότι η Σαουδική Αραβία δύσκολα θα επιτρέψει την πτώση από ένα επίπεδο και κάτω. (σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Πέραν του ΟPEC+ που κρατάει τον άξονα της διακύμανσης των τιμών του πετρελαίου, οι δυνάμεις της προσφοράς φαίνονται αρκετά αποδυναμωμένες.
Τα τελευταία στοιχεία έδειξαν ότι τα αποθέματα αργού στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά σχεδόν 13 εκατομμύρια βαρέλια την περασμένη εβδομάδα, τα περισσότερα από τον Ιούνιο του 2019.
Οι ΗΠΑ επίσης έχουν απελευθερώσει ήδη τεράστιους όγκους από τα στρατηγικά τους αποθέματα αργού πετρελαίου, με τα αποθεματικά αυτά να βρίσκονται τώρα στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1984.
Την ίδια στιγμή οι σχιστολιθικοί παραγωγοί δεν έχουν μεγάλη ευχέρεια αύξησης παραγωγής μιας και για αρκετές χρονιές είχαν υποεπενδύσει στην εξόρυξη, προκειμένου να ενισχύσουν τον «πράσινο» μετασχηματισμό τους.
Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προσπαθεί από το καλοκαίρι να παρακινήσει τα κράτη του Κόλπου να αντλήσουν περισσότερο.
Την Κυριακή θα ξέρουμε αν αυτή τη φορά το καρτέλ θα αποφασίσει να βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγής, αν και πεποίθηση της στήλης παραμένει ότι ακόμα και στο αισιόδοξο σενάριο μιας θετικής απόφασης, οι προσδοκίες της αγοράς θα πρέπει να είναι συγκρατημένες, καθότι οι στόχοι ενίσχυσης του προϋπολογισμού της Σαουδικής Αραβίας -και οι στόχοι αυτοί συνεπάγονται κάποιες minimum τιμές πετρελαίου- παραμένουν σε πλήρη ισχύ.
Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν αυτή την συνισταμένη, για αυτό και αγνοώντας τις δικές της κυρώσεις κατά του πολιτικού καθεστώτος της Βενεζουέλας, αποφάσισαν στις 26 Νοεμβρίου να βάλουν πάλι στο παιχνίδι τη χώρα της Λατινικής Αμερικής, δίνοντας άδεια στη Chevron να αυξήσει την παραγωγή της εκεί. (σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Θα διευρυνθεί η αγορά για την κάνουλα της Βενεζουέλας, ώστε να εξισορροπηθεί η μείωση των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου; Είναι ένα βασικό ερώτημα για την εξέλιξη των τιμών.
Όπως βασικό είναι το ερώτημα κατά πόσο μπορεί να αντιμετωπίσουμε το πολύ χειρότερο σενάριο, η Ρωσία να μειώσει οικειοθελώς τις εξαγωγές πετρελαίου, προκειμένου οι τιμές να ανεβούν πλήττοντας την Ευρώπη και δυναμώνοντας την διαπραγματευτική της ισχύ.
Η επενδυτική κοινότητα λοιπόν θα πρέπει να είναι έτοιμη για έντονες διακυμάνσεις στην αγορά του πετρελαίου, καθώς για κάποιους εκ των βασικών παραγόντων που επηρεάζουν την τιμή του, όπως πώς θα εξελιχθεί η ζήτηση από τον μεγαλύτερο εισαγωγέα πετρελαίου, την Κίνα, τις αντιδράσεις της Ρωσίας στο πλαφόν και στις κυρώσεις που θα ισχύουν από την εβδομάδα που μας έρχεται, την απόφαση του ΟPEC+ όσον αφορά τα επίπεδα παραγωγής, την πορεία του πληθωρισμού που θα καθορίσει την επιτοκιακή πολιτική της Fed από το νέο έτος και κατ’επέκταση την πορεία του δολαρίου, υπάρχει πλήρης αβεβαιότητα.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
