Με ανακούφιση υποδέχθηκαν οι ευρωπαϊκές χώρες την εξασθένηση του πληθωρισμού τον Νοέμβριο, καθώς όλα δείχνουν ότι το φαινόμενο πέρασε το σημείο καμπής που συνεπάγεται ότι θα δούμε αποκλιμάκωση των ανατιμήσεων το 2023. Παρ’ όλα αυτά, η ανάλυση των στοιχείων υποδεικνύει ότι η ακρίβεια θα συνεχιστεί γιατί ο πληθωρισμός που δεν οφείλεται στην ενέργεια και στα τρόφιμα εκτιμάται ότι θα παραμείνει πολύ πάνω από το στόχο του 2% το 2023. Ενώ ο γενικός δείκτης πληθωρισμού για την Ευρωζώνη υποχώρησε στο 10% τον Νοέμβριο, από 10,6% τον Οκτώβριο, ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η επιβράδυνση του πληθωρισμού οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση των τιμών της ενέργειας. Οι διεθνείς τιμές φυσικού αερίου υποχώρησαν κατά 42% το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου σε σύγκριση με τα ιστορικά υψηλά του Αυγούστου. Επομένως, αν υπάρξει νέα αναταραχή στο ενεργειακό πεδίο θα επανέλθουν και οι πληθωριστικές πιέσεις. Για του λόγου το αληθές, η Capital Economics, με έκτακτη ανάλυσή της σημειώνει ότι δεν θα πρέπει να προκαλέσει έκπληξη μία εκ νέου άνοδος του πληθωρισμού τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο, δεδομένης της μεγάλης μεταβλητότητας που εμφανίζουν οι ενεργειακές τιμές φέτος.
Όλα αυτά ισχύουν και για τη χώρα μας, η οποία είδε μία αξιοσημείωτη πτώση του πληθωρισμού το τελευταίο δίμηνο. Αν εξαιρέσουμε τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Εσθονία, που καθ’ όλη την εξέλιξη του πληθωριστικού φαινομένου εμφανίζουν τον υψηλότερο – και μάλιστα με μεγάλη διαφορά – πληθωρισμό, άνω του 20%, η Ελλάδα βρισκόταν τον Σεπτέμβριο στις χώρες με τις χειρότερες επιδόσεις. Ο εγχώριος δείκτης διαμορφωνόταν στο 12,1% και ήταν ο υψηλότερος μετά την Ολλανδία (17,1%) και τη Σλοβακία (13,6%).
Μέσα σε δύο μήνες, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα εξασθένησε τόσο πολύ που πλέον η χώρα μας βρίσκεται στο γκρουπ με τις χαμηλότερες μετρήσεις. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία για το μήνα Νοέμβριο, που δημοσίευσε χθες η Eurostat, ο δείκτης τιμών καταναλωτή υποχώρησε στο 9%. Μόλις 8 από τις 19 χώρες της Ευρωζώνης εμφανίζουν μονοψήφιο πληθωρισμό, η Ισπανία 6,6%, η Γαλλία 7,1%, η Μάλτα 7,2%, το Λουξεμβούργο 7,3%, η Κύπρος 8,3% και μαζί με την Ελλάδα στο 9% είναι η Ιρλανδία και η Φινλανδία.
Ενώ η επιβράδυνση του πληθωρισμού είναι καλοδεχούμενη και οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν οι ανατιμήσεις να φρενάρουν σημαντικά μέσα στο 2023, η γενικότερη αίσθηση είναι ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε μία αποπληθωριστική τάση που θα επαναφέρει σύντομα τις τιμές στα προ ενεργειακής κρίσης επίπεδα. Κατά συνέπεια, η ακρίβεια θα συνεχιστεί και του χρόνου. Η γαλλική τράπεζα BNP Paribas, για παράδειγμα, εκτιμά ότι θα σημειωθεί μία «ιστορικά μεγάλη» πτώση του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή το 2023 αλλά μπαίνουμε σε μία νέα εποχή σημαντικής μεταβλητότητας των τιμών.
Μέχρι πότε; Η βρετανική υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για τον κρατικό προϋπολογισμό – μίας χώρας που πλήττεται σφοδρά από τις ανατιμήσεις - προβλέπει ότι μετά το πέρας της τρέχουσας κρίσης και ειδικά τη διετία 2025-26 θα επικρατήσουν καθαρά αποπληθωριστικές τάσεις που θα επαναφέρουν μία κάποια ισορροπία στο σύστημα.
Η εξέλιξη του πληθωρισμού επηρεάζει τα πάντα, από τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τα επιτόκια, μέχρι τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης που θα εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις μετά τον φετινό χειμώνα. Ήδη, η πλάστιγγα έχει γείρει υπέρ της αύξησης των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης (αντί για 75 μονάδες βάσης) στις 15 Δεκεμβρίου, καθώς η Κριστίν Λαγκάρντ έχει επανειλημμένα τονίσει ότι το διοικητικό συμβούλιο θα λαμβάνει στο εξής τις σχετικές αποφάσεις, κρίνοντας από τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία. Είναι όμως τόσο ρευστή η κατάσταση που δεν αποκλείεται η ΕΚΤ να προχωρήσει τελικά σε μεγάλη μείωση (75 μ.β.) για να βρεθεί μπροστά από τις εξελίξεις.
