Δεν έχει περάσει ούτε μία εβδομάδα από τη στιγμή που η φωτιά στις εγκαταστάσεις της, γνωστής μας πλέον, Freeport LNG αναστάτωσε την παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου, ανεβάζοντας τις τιμές στην Ευρώπη και ρίχνοντάς τις στις ΗΠΑ. Από την Πέμπτη μέχρι και χθες το πρωί, τα πράγματα εξελίσσονταν σχετικά ομαλά και το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο κατέβηκε σταδιακά από τα 92 Ευρώ/Mwh που είχε φθάσει μετά το άκουσμα των νέων για την απενεργοποίηση των εγκαταστάσεων υγροποίησης φυσικού αερίου της Freeport LNG, προς τα 80 Ευρώ/Mwh, στα οποία βρισκόταν πριν. Όμως, η χθεσινή ημέρα μας επιφύλαξε και νέες συγκινήσεις, ή μάλλον μας «έκοψε τη χολή». Δύο νέα, το ένα από την ανατολή και το άλλο από τη δύση, δημιούργησαν και πάλι αμφιβολίες για την ομαλή ροή φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αποθήκες στο κρίσιμο διάστημα μέχρι το τέλος του φθινοπώρου.
Το πρώτο χρονικά νέο μας ήρθε από την Gazprom, η οποία ανακοίνωσε πως η παροχή φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream θα μειωθεί κατά 40%, για τεχνικούς λόγους. Με τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τόσο χαμηλό σημείο, είναι πολύ λογικό να υποθέσουμε πως αυτοί οι λόγοι μπορεί να μην είναι και τόσο τεχνικοί αλλά να κρύβουν κάτι άλλο. Στην περίπτωση αυτή, φαίνεται πως οι τεχνικοί λόγοι υφίστανται, και μάλιστα χωρίς σημαντική ευθύνη της Gazprom. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μετέδωσε το Bloomberg, υπάρχει όντως ένα πρόβλημα με τη συντήρηση κάποιων σταθμών συμπίεσης φυσικού αερίου.
Οι σταθμοί αυτοί χρησιμοποιούν τουρμπίνες αερίου που κατασκευάζει και συντηρεί η γνωστή γερμανική βιομηχανία Siemens. Κατά τις πηγές του διεθνούς πρακτορείου, ορισμένα κομμάτια από αυτές τις τουρμπίνες «ταξιδεύουν» για τη συντήρησή τους μέχρι τον Καναδά, τακτικά εδώ και αρκετά χρόνια. Τώρα όμως, εξ αιτίας των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, η κατάσταση έχει γίνει ξαφνικά περίπλοκη, καθώς η μία τουρμπίνα που είναι έτοιμη να επιστρέψει από τον Καναδά έχει κολλήσει εκεί και η άλλη που πρέπει να πάει προς τον Καναδά δεν μπορεί να ξεκινήσει το ταξίδι της. Έτσι, εφόσον οι πληροφορίες του πρακτορείου είναι ακριβείς, κάποιοι σταθμοί συμπίεσης αερίου στη Βαλτική θάλασσα αναγκαστικά υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα τη λειτουργία του αγωγού Nord Stream στο 60% της δυναμικότητάς του. Τα νέα για τον Nord Stream αναστάτωσαν την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου (συμβόλαιο Dutch TTF), και ανέβασαν την τιμή του προς τα 92 Ευρώ/Mwh, από τα 83,5 στα οποία είχε κλείσει τη συνεδρίαση της Δευτέρας.
Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και μας τρόμαξε πολύ περισσότερο. Μερικές ώρες μετά το άκουσμα των νέων για τα προβλήματα του Nord Stream, ήρθαν τα νέα από τις ΗΠΑ. Μία ανακοίνωση της Freeport LNG, της εταιρείας που διαχειρίζεται τις εγκαταστάσεις υγροποίησης και μεταφόρτωσης φυσικού αερίου στον κόλπο του Μεξικού από τις οποίες φεύγει σχεδόν το 20% του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου προς τον υπόλοιπο κόσμο, προκάλεσε ένα είδος σοκ στις αγορές φυσικού αερίου και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Η ανακοίνωση αυτή μας πληροφόρησε πως οι εγκαταστάσεις της εταιρείας θα ξαναλειτουργήσουν ύστερα από τρεις μήνες, και όχι ύστερα από τρεις εβδομάδες όπως είχαμε πληροφορηθεί την προηγούμενη Πέμπτη.
Η αντίδραση των αγορών ήταν αστραπιαία και εντελώς διαφορετική σε κάθε πλευρά του Ατλαντικού. Στην Ευρώπη, η τιμή του συμβολαίου φυσικού αερίου, που μόλις είχε αρχίσει να συνέρχεται από τα κακά νέα για τον αγωγό Nord Stream, τινάχθηκε από τα 92 Ευρώ/Mwh προς τα 101 Ευρώ, ανεβάζοντας την ημερήσια αύξηση της τιμής του στο 21% από το κλείσιμο της Δευτέρας. Στα αμερικανικά χρηματιστήρια όμως, η τιμή του αμερικανικού φυσικού αερίου κυριολεκτικά καταποντίστηκε, πάλι μέσα σε δευτερόλεπτα, καθώς έπεσε από τα 8,60 δολάρια/Mbtu στα 7,008/Mbtu, σημειώνοντας πτώση κατά 18,5%. Οι δύο αυτές κινήσεις φαίνονται πολύ χαρακτηριστικά σε ένα σχετικό διάγραμμα του Bloomberg:
Η κίτρινη γραμμή μας δείχνει την πορεία του ευρωπαϊκού συμβολαίου και η λευκή γραμμή αυτήν του αμερικανικού. Στην κίτρινη γραμμή βλέπουμε καθαρά τη σταδιακή άνοδο που σημειώθηκε λόγω των νέων από την Gazprom και μετά την απότομη άνοδο μόλις ανακοινώθηκαν τα νέα για τη Freeport LNG. Σχεδόν ταυτόχρονα φαίνεται και η κατάρρευση της λευκής γραμμής.
Τη διαφορετική αντίδραση των δύο συμβολαίων την είχαμε εξετάσει με αφορμή τις πρώτες πληροφορίες για τα προβλήματα της Freeport LNG. Η μείωση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που φεύγουν από την Αμερική για τον υπόλοιπο κόσμο και την Ευρώπη προκαλεί μείωση της προσφοράς στην Ευρώπη και αύξησή της στις ΗΠΑ, με φυσικό επακόλουθο την άνοδο της τιμής στην Ευρώπη και την πτώση στις ΗΠΑ.
Η χθεσινή σημαντική άνοδος της τιμής του φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι πιθανόν να αποδειχθεί παροδική, αν τα πράγματα εξελιχθούν με ευνοϊκό τρόπο, αν δηλαδή οι καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη τους επόμενους μήνες δεν απαιτήσουν αυξημένη κατανάλωση φυσικού αερίου, αν η ζήτηση από την Ασία δεν αυξηθεί σημαντικά, αν οι τουρμπίνες από τον Καναδά καταφέρουν να βρουν σύντομα τη θέση τους στον βυθό της Βαλτικής Θάλασσας, αν συνεχιστεί ομαλά η ροή LNG από τις υπόλοιπες αμερικανικές εγκαταστάσεις υγροποίησης φυσικού αερίου. Πολλά τα αν βέβαια, αλλά όχι και τόσο δύσκολο να πραγματοποιηθούν.
Στην περίπτωση που όλα αυτά που περιγράψαμε συμβούν, ο βασικός ευρωπαϊκός στόχος, δηλαδή η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου της Ευρώπης, θα μπορέσει να επιτευχθεί μέχρι το τέλος του φθινοπώρου, έτσι ώστε να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και να αρχίσει η σταδιακή μείωση της τιμής του στις διεθνείς αγορές. Όμως, τα δύο αυτά επεισόδια που είδαμε μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα μας δείχνουν πως δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό.
Θα πρέπει να συνεχιστούν οι συντονισμένες προσπάθειες για τη συσσώρευση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων αποθεμάτων και, ταυτόχρονα, να εφαρμοστεί ένα καλά σχεδιασμένο και καθολικά εφαρμοστέο σχέδιο μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μόνο σε αυτή την περίπτωση θα υπάρχει πιθανότητα να αντέξουμε στην περίπτωση που έχουμε και άλλες αρνητικές εκπλήξεις τύπου Nord Stream και Freeport LNG.
