Έχει κυλήσει ήδη ένας μήνας από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μετά από σχεδόν 80 χρόνια η Ευρώπη βιώνει πόλεμο στο έδαφος της, στην καρδιά της. Με επιπτώσεις, που δεν είναι ούτε θεωρητικές, ούτε μακρινές. Με επιπτώσεις, που δεν προκύπτουν εξ αντανακλάσεως. Με επιπτώσεις, που είναι κοντινές, ορατές και επώδυνες. Εδώ στο liberal markets, έχουμε αρθρογραφήσει σχετικά με τις συμπεριφορές των χρηματιστηρίων κατά τη διάρκεια πολέμων και άλλων γεωπολιτικών γεγονότων. Και η αλήθεια είναι, ότι τα χρηματιστήρια όχι μόνο επιζούν των πολέμων, αλλά και μεγαλουργούν μετά από τη λήξη τους.
Ας δούμε με λεπτομέρεια, το πως κινήθηκαν οι αγορές κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρακολουθούμε την κίνηση του δείκτη VIX, του γνωστού και σαν δείκτη φόβου, που ενσωματώνει και αποτυπώνει τις αντιδράσεις των επενδυτών πάνω σε μια ευρεία γκάμα από επενδυτικά προϊόντα. Βλέπουμε, ότι αρχικά ο δείκτης κινήθηκε έντονα ανοδικά καταγράφοντας τιμές μεγαλύτερες των 36 μονάδων και ακολούθως άρχισε να κινείται πτωτικά και να ισορροπεί σε επίπεδα τιμών, χαμηλότερα από τα αντίστοιχα πριν από τη Ρωσική εισβολή. Δηλαδή ο VIX, μας δείχνει, ότι η αίσθηση του φόβου, έχει αρχίσει να απομακρύνεται από την επενδυτική κοινότητα.
Ένα διάγραμμα, που αποτυπώνει με τον δικό του τρόπο τη μεταβολή της αίσθησης του γενικότερου οικονομικού και πολιτικού ρίσκου είναι αυτό του χρυσού. Ο δείκτης VIX που προαναφέραμε, έχει σαν σημείο αναφοράς τα χρηματιστήρια. Αντίθετα, η πορεία της τιμής του χρυσού, αντανακλά μια ευρύτερη αίσθηση για το τι συμβαίνει. Έτσι είδαμε την τιμή του χρυσού να κινείται ανοδικά μέχρι και τα $2078/oz, να υποχωρεί και να ισορροπεί πάνω από τα $1950/oz. Δηλαδή, σε επίπεδα αισθητά υψηλότερα, από πριν από ένα μήνα. Και αυτό διότι οι ανησυχίες, ότι βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι που θα έχει διάρκεια και ασύμμετρες επιπτώσεις, είναι διάχυτες.
Στο ακόλουθο γράφημα παρακολουθούμε την κίνηση της τιμής του φυσικού αερίου, που έχει αναστατώσει το ενεργειακό ισοζύγιο της Ευρώπης. Το μηνιαίο γράφημα, εκ πρώτης απόψεως δείχνει «αθώο». Δείχνει την τιμή να εκτινάσσεται σε κλείσιμο μέχρι κατά 280 ευρώ, με ενδοσυνεδριακό υψηλό στα 345 ευρώ και να ισορροπεί στα 98,63 ευρώ, δηλαδή σε τιμές πριν από τη ρωσική εισβολή. Ωστόσο δεν θα πρέπει να λησμονούμε, ότι η «ρωσική ρουλέτα» με το φυσικό αέριο έχει ξεκινήσει από το Q3 του 2021 και ότι η τιμή του φυσικού αερίου πριν από ένα έτος, βρισκόταν στα 18 ευρώ.
Αντιθέτως, οι τιμές του πετρελαίου brent, βρίσκονται σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα, από την έναρξη του πολέμου. Έτσι η τιμή του brent, ξεκίνησε από τα $94,50 το βαρέλι για να βρεθεί στο ενδοσυνεδριακό υψηλό των $139 και να κλείνει την περασμένη Παρασκευή στα $119,24. Η απροθυμία των πετρελαιοπαραγωγών χωρών του Κόλπου να αυξήσουν την παραγωγή τους, αλλά και η αποχώρηση των τριών μεγάλων αμερικανικών εταιρειών που προσέφεραν τεχνολογική υποστήριξη, ανταλλακτικά και αναλώσιμα στην εξόρυξη πετρελαίου στη Ρωσία, όπως είναι η Schlumberger, η Halliburton Co και η Baker Hughes, επιτείνουν την αγωνία για τη επαρκή κάλυψη της ζήτησης για μαύρο χρυσό.
Οι αποδόσεις των Αμερικανικών ομολόγων έχουν πάρει και αυτές τη ανιούσα, όχι λόγω του πολέμου, αλλά λόγω της απόφασης της Fed να σκληρύνει την πολιτική της ως προς την αύξηση των επιτοκίων. Σαν αποτέλεσμα, οι επενδυτές ρευστοποιούν προηγούμενες εκδόσεις ομολόγων για να αγοράσουν τις νέες εκδόσεις.
Έτσι η απόδοση των 2ετών ομολόγων βρίσκεται στο 2,2834 από 1,4 πριν από ένα μήνα, με την τιμή τους στο 98,5.
Η απόδοση των 10ετών ομολόγων βρίσκεται στο 2,488 από 1,7 πριν από ένα μήνα, με τη τιμή τους στο 94,61.
Και η απόδοση των 30ετών ομολόγων βρίσκεται στο 2,602 από 2,1 προ μηνός, με τη τιμή τους να ανέρχεται στο 92,67.
H ισχυροποίηση του δολαρίου απέναντι στο ευρώ συνεχίζεται με την ισοτιμία να βρίσκεται στο 1,0983 από 1,1270 πριν από την έναρξη του πολέμου. Και παρ’ όλο, που στόχος του Κρεμλίνου, μεταξύ των άλλων είναι και η αμφισβήτηση του δολαρίου, προς το παρόν το δολάριο ισχυροποιείται.
Οι κινεζικοί χρηματιστηριακοί δείκτες συνέχισαν την πτωτική τους πορεία από τον Σεπτέμβριο. Η μικρή ανοδική αντίδραση λόγω των δηλώσεων του Προέδρου Ζι, για τη φιλελευθεροποίηση των αγορών, δεν είχε συνέχεια. Ο δείκτης Shanghai, βρίσκεται στις 3.212 μονάδες από τις 3.700 του Σεπτεμβρίου του 2021.
O δείκτης Hang Seng, του χρηματιστηρίου του Hong Kong, αντέδρασε θετικά στις εξαγγελίες της κινεζικής κυβέρνησης και έτσι μετά από μια υποχώρηση της τάξης του -19% με το ξέσπασμα του πολέμου, ανέκαμψε κατά +16,3%, κλείνοντας την περασμένη Παρασκευή στις 21.404 μονάδες.
Στις χρηματιστηριακές αγορές της Νέας Υόρκης, οι δείκτες όχι μόνο απορρόφησαν τους κραδασμούς από τη Ρωσική εισβολή, την έκρηξη του πληθωρισμού και την αύξηση των επιτοκίων αλλά κινήθηκαν ανοδικά. Έτσι ο Dow Jones από τις 34.037 μονάδες, υποχώρησε μέχρι τις 32.631, κλείνοντας στις 34.861 μονάδες.
O τεχνολογικός δείκτης Nasdaq, από τις 13.697 υποχώρησε μέχρι τις 12.587, εν μέσω της πολεμικής σύγκρουσης για να βρεθεί και πάλι στις 14,169 μονάδες.
Αλλά και ο αντιπροσωπευτικότερος δείκτης S&P 500, κατέγραψε μέσα στο μήνα άνοδο της τάξης του 4%, αρνούμενος να διασπάσει με δύναμη πτωτικά το επίπεδο της στήριξης των 4.200 μονάδων. Το κλείσιμο της Παρασκευής, βρήκε τον δείκτη στις 4.543 μονάδες.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια όπως αναμενόταν, υπέστησαν μεγαλύτερες πιέσεις, αφού το ενεργειακό πρόβλημα, η αποχώρηση σημαντικών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από τη Ρωσία και οι επιπτώσεις από τις οικονομικές κυρώσεις, είναι πολύ πιο εμφανείς. Έτσι, ο DAX αφού υποχώρησε κατά 10%, σήμερα ισορροπεί ελαφρά κάτω από τα επίπεδα πριν από τη Ρωσική εισβολή, στις 14.305 μονάδες.
O FTSE 100 του χρηματιστηρίου του Λονδίνου, υποχώρησε και αυτός κατά 7%, ωστόσο επέστρεψε στις 7.483 μονάδες, οριακά υψηλότερα από τις τιμές πριν από τον πόλεμο.
Και ο δείκτης CAC40 χρηματιστηρίου των Παρισίων, αφού υπέστη μια πτώση της τάξης του 10%, υπολείπεται ελάχιστα από τα προ του πολέμου επίπεδα.
Αντίθετα το χρηματιστήριο Αθηνών, εθίγη πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε αρχικά κατά 17%, αντιδρώντας ακολούθως ανοδικά και κλείνοντας στις 843,11. Σε επίπεδα τιμών χαμηλότερα, από τα αντίστοιχα πριν από τη Ρωσική εισβολή. Η διαφοροποιημένη αυτή συμπεριφορά, οφείλεται στην πορεία της τιμής της δεικτοβαρούς μετοχής της 3E Coca Cola, καθώς και στην ανησυχία για την πορεία των δημοσίων κατασκευαστικών έργων λόγω των αυξήσεων των τιμών των υλικών, για την πορεία των εταιρειών ενέργειας στα νέα αχαρτογράφητα νερά και για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός νέου κύκλου κόκκινων τραπεζικών δανείων.
Το σημερινό χρηματιστηριακό τοπίο, δεν μοιάζει με τα αντίστοιχα που είχαμε αναφέρει στο άρθρο με τίτλο «Τα χρηματιστήρια όχι μόνο επιζούν των πολέμων, αλλά και μεγαλουργούν - Τι δείχνει η ιστορία;». Διότι και ο στρατιωτικός πόλεμος να τελειώσει σύντομα, έχουμε μπει ήδη σε ένα σκληρό οικονομικό πόλεμο, με όπλα τα νομίσματα, τα εμπορεύματα και την λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας. Και είναι πολύ πιθανό, να βιώσουμε την αποδόμηση της παγκόσμιας οικονομικής ισορροπίας, που είχε επιτευχθεί μέσω της παγκοσμιοποίησης.
