Σε ένα… φυσιολογικό πλανήτη, οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων θα είχαν προκαλέσει πρωτοφανή επίπεδα φόβου στα χρηματιστήρια, για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, η πανδημία συνεχίζει να καθηλώνει την οικονομική δραστηριότητα και ο συνδυασμός καθυστερήσεων στους εμβολιασμούς και μεταλλάξεων του ιού επιδεινώνει το κλίμα. Δεύτερον, η εμφάνιση της πανδημίας προσθέτει μία ακόμη πηγή αβεβαιότητας, αναδεικνύει τις αδυναμίες των συστημάτων υγείας και καθιστά ευθεία απειλή έναν μέχρι πρότινος «μαύρο κύκνο». Επομένως, το «φυσιολογικό» θα ήταν οι μετοχές να περιμένουν να φανεί η ανάκαμψη κάπου εκεί στο βάθος του τούνελ, πριν πάρουν τα πάνω τους.
Στον δικό μας κόσμο, όμως, της απληστίας και της κερδοσκοπίας, οι αγορές αντί να ελπίζουν στο τέλος της πανδημίας και στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, δείχνουν να πανηγυρίζουν κάθε φορά που τα μαντάτα είναι κακά από το μέτωπο της οικονομίας, ως απόρροια της παράτασης της πανδημίας. Ο λόγος είναι απλός. Οι επενδυτές δεν βλέπουν τη μεγάλη εικόνα και την μακροπρόθεσμη τάση αλλά εστιάζουν στα τρισεκατομμύρια των μέτρων στήριξης και στο εύκολο χρήμα.
Την Παρασκευή που μας πέρασε η Wall Street ολοκλήρωσε την καλύτερη σε επίπεδο κερδών εβδομάδα από τον Νοέμβριο, όταν τα νέα για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της Pfizer είχαν οδηγήσει σε εκρηκτικό ράλι. Ξέρετε που αποδίδουν οι αναλυτές την τρέχουσα άνοδο του Nasdaq κατά 6%, του S&P 500 κατά 4,7% και του Dow Jones κατά 3,9%; Στο γεγονός ότι τα απογοητευτικά στοιχεία για την ανεργία στις ΗΠΑ αυξάνουν την πιθανότητα να δούμε και νέα μέτρα στήριξης, επιπλέον του πακέτου των 1,9 τρισ. δολαρίων που έχει ανακοινώσει ο Μπάιντεν.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και το ράλι του δείκτη χαμηλής κεφαλαιοποίησης, Russell 2000, ο οποίος ενισχύθηκε κατά 7,7% στην καλύτερη εβδομάδα από τον περασμένο Ιούνιο. Το ράλι των «μικρών» αποδίδεται στο ότι πλησιάζει η περίοδος κατά την οποία η οικονομία θα ανακάμπτει και τα μέτρα στήριξης θα παραμείνουν σε ισχύ, επομένως θα περιοριστεί σημαντικά η αβεβαιότητα για τους πιο αδύναμους.
Στη γενικότερη εικόνα, όσο η πανδημία επιμένει, τόσο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες προσφέρουν άπλετη ρευστότητα και συνεπώς υπάρχει χρήμα που σε περιβάλλον μηδενικών και αρνητικών επιτοκίων πηγαίνει σε πολύ μεγάλο ποσοστό στις μετοχές. Έτσι διογκώνεται η φούσκα και επειδή όλοι γνωρίζουν ότι οι αποτιμήσεις δεν μπορούν να συνεχίσουν να αυξάνονται για πάντα, φοβούνται ότι το τέλος των μέτρων στήριξης (που τοποθετείται λίγο μετά το τέλος της πανδημίας) θα φέρει και μεγάλη πτώση.
Τι θα συνέβαινε αν με κάποιο μαγικό τρόπο τελείωνε αύριο η πανδημία; Οι κεντρικές τράπεζες θα τραβούσαν το χαλί της ρευστότητας κάτω από τα πόδια των χρηματιστηρίων και οι κυβερνήσεις θα ανακοίνωναν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των φορολογικών εσόδων και όχι μέτρα στήριξης, άτοκα - και ορισμένες φορές χωρίς επιστροφή - δάνεια και διευκολύνσεις.
Στο μοτίβο που έχουν συνηθίσει τον τελευταίο χρόνο οι αγορές, όσο περισσότερο διαρκούν τα lockdown και τα περιοριστικά μέτρα, τόσο μεγαλύτερη είναι η ρευστότητα που διοχετεύεται στο σύστημα και οι χρηματιστηριακοί δείκτες ωθούνται σε νέα ιστορικά υψηλά. Έχουμε δει άλλωστε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο τα τρισεκατομμύρια ρευστότητας δεν έχουν φτάσει ούτε κατά το ήμισυ στην πραγματική οικονομία αφού στην πορεία… λοξοδρόμησαν προς αγορές ιδίων μετοχών και σειρά κερδοσκοπικών επενδύσεων.
Και μπορεί να ζήσαμε μία πρωτοφανούς ταχύτητας και σφοδρότητας πτώση, όμως ακόμη και στο αποκορύφωμα της αβεβαιότητας στα μέσα Μαρτίου 2020 ο δείκτης αναφοράς για την παγκόσμια οικονομία απλώς υποχώρησε στα επίπεδα του Δεκεμβρίου του 2018, τότε που οι ανησυχίες των επενδυτών σχετίζονταν με τον εμπορικό πόλεμο και άλλα «ασήμαντα» ζητήματα σε σύγκριση με την πανδημία και την οικονομική καταστροφή που προκαλεί.
Ταυτόχρονα, όσο συνεχίζονται τα περιοριστικά μέτρα τόσο παραμένουν ελκυστικές οι τεχνολογικές μετοχές, οι οποίες ήταν στο τιμόνι του οδηγού στο μεγάλο ράλι του 2020. Ο τεχνολογικός Nasdaq είναι σε ιστορικό υψηλό, καταγράφοντας κέρδη 7,5% το 2021, άνω του 215% στην πενταετία και 377% στη δεκαετία, όταν μόνο το 2020 ενισχύθηκε κατά 43,6%.
