Μεγάλο θέμα έχει ανοίξει τελευταία με την απαγόρευση του TikTok από χώρες της Δύσης, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Μ. Βρετανία και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απαγόρευση αφορά αρχικά στη χρήση της εφαρμογής σε κρατικές συσκευές, όμως θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να γενικευτεί.
Πλήττεται στο μέγιστο βαθμό η ελευθερία του λόγου ή απλώς διασφαλίζεται η εθνική ασφάλεια; Γιατί η Google και άλλα αμερικανικά μεγαθήρια μπορούν να συλλέγουν δεδομένα από τους χρήστες τους σε ολόκληρο τον κόσμο και το TikTok όχι;
Οι χώρες που επιβάλλουν την απαγόρευση, με βασικό εκφραστή τις ΗΠΑ, κάνουν λόγο για μια κίνηση που διασφαλίζει την εθνική ασφάλεια. Όσοι διαφωνούν με την απαγόρευση, υποστηρίζουν ότι πλήττεται η ελευθερία του λόγου και προσθέτουν ότι δεν μπορεί η Google και άλλα αμερικανικά μεγαθήρια να συλλέγουν δεδομένα από τους χρήστες τους σε ολόκληρο τον κόσμο και το TikTok να στήνεται στο απόσπασμα για την ίδια τακτική.
Η εφαρμογή που γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έγινε ένα από τα δημοφιλέστερα μέσα επικοινωνίας, κοινωνικής δικτύωσης και δημιουργίας, κινδυνεύει να απαγορευτεί δια νόμου στις ΗΠΑ, όπου μετράει περίπου 150 εκατομμύρια χρήστες, καθώς και στην Ευρώπη, όπου την χρησιμοποιούν πάνω από 220 εκατομμύρια άνθρωποι.
Όπως και άλλα social media, το TikTok συλλέγει δεδομένα όπως όνομα, ηλικία, τηλεφωνικό αριθμό και διεύθυνση email, όταν κάποιος εγγράφεται στην πλατφόρμα. Από κει και πέρα, το TikTok γνωρίζει ανάλογα με τη χρήση, που βρίσκονται οι χρήστες, τις συνήθειες τους, τη διεύθυνση IP, τα βιομετρικά τους δεδομένα, γνωρίζει τι πληκτρολογούν και τι αναζητούν.
Στις ΗΠΑ, το νομοσχέδιο RESTRICT Act δίνει το δικαίωμα στον Αμερικανό Πρόεδρο να απαγορεύσει εφαρμογές ή hardware που προέρχονται από εταιρείες που εδρεύουν σε χώρες τις οποίες η Ουάσιγκτον θεωρεί «αντίπαλες». Για ποιον χτυπάει η καμπάνα; Στο νομοσχέδιο δεν κατονομάζεται το TikTok αλλά όλοι γνωρίζουν ότι η εφαρμογή πληροί τα κριτήρια που θέτει ο νόμος για να μπορεί να εφαρμοστεί η απαγόρευση. Η χρήση του TikTok έχει ήδη απαγορευτεί σε κρατικά κινητά και πλέον η απαγόρευση μπορεί να ισχύσει για τα δεκάδες εκατομμύρια των Αμερικανών χρηστών.
Η κινεζική εταιρεία ByteDance βρίσκεται σε συζητήσεις με τις αμερικανικές αρχές για την εξεύρεση λύσης που θα διασφαλίζει ότι τα δεδομένα των Αμερικανών πολιτών που χρησιμοποιούν την εφαρμογή δεν θα γνωστοποιούνται στο Πεκίνο, όμως το θέμα έχει σημαντικές προεκτάσεις.
Οι υποστηρικτές της απαγόρευσης πιστεύουν ότι τέτοιες εφαρμογές που έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν τα προσωπικά δεδομένα εκατομμυρίων Αμερικανών, αποτελούν σαφή κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια. Υποστηρίζουν ότι το Πεκίνο θα μπορούσε κάλλιστα να απαιτήσει από το TikTok να δώσει στην κινεζική κυβέρνηση όλα τα στοιχεία των Αμερικανών πολιτών. Επίσης, η Κίνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το TikTok ως εργαλείο προπαγάνδας κατά των ΗΠΑ.
Στις διαπραγματεύσεις μεταξύ αμερικανικής κυβέρνησης και TikTok, έχουν πέσει στο τραπέζι λύσεις, όπως η δημιουργία ενός εξειδικευμένου εποπτικού συμβουλίου από την TikTok, το οποίο θα εδρεύει στις ΗΠΑ και θα παρακολουθεί το περιεχόμενο της πλατφόρμας, ενώ θα διασφαλίζει ότι τα στοιχεία των Αμερικανών φυλάσσονται σε servers αμερικανικών εταιρειών.
Αν τελικά, περάσει το νομοσχέδιο από το Κογκρέσο, το πιθανότερο είναι να οδηγηθούμε σε μία αέναη δικαστική διαμάχη. Δεν είναι λίγοι αυτοί που τονίζουν ότι υφίστανται θέματα που αντιτίθενται στο Σύνταγμα των ΗΠΑ και την Πρώτη Τροποποίηση, από τη στιγμή που το TikTok το χρησιμοποιούν καθημερινά εκατομμύρια Αμερικανοί.
Οι ίδιοι οι Αμερικανοί διαφωνούν με την απαγόρευση αν και σε ορισμένες κατηγορίες οι απόψεις διίστανται. Οι ψηφοφόροι των Δημοκρατικών υποστηρίζουν πολύ λιγότερο την απαγόρευση από τους Ρεπουμπλικάνους, ενώ οι νεότεροι σε ηλικία που είναι και οι βασικοί χρήστες της πλατφόρμας είναι διχασμένοι.
Μία άλλη προέκταση του θέματος αγγίζει τα συμφέροντα των αμερικανικών πολυεθνικών. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγκάσουν το TikTok να συλλέγει δεδομένα και να τα φυλάσσει μόνο στις ΗΠΑ, θα υπάρχει προηγούμενο έτσι ώστε να συμβεί το ίδιο με το Facebook, τη Google κ.ο.κ. Χώρες ανά τον κόσμο θα ζητούν από τους αμερικανικούς κολοσσούς να μην μεταφέρουν τα δεδομένα που συλλέγουν.
Στην Ευρώπη, η Κομισιόν απαγόρευσε πρόσφατα τη χρήση του TikTok σε επαγγελματικές συσκευές και την απόφαση αυτή ακολούθησαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Σε εθνικό επίπεδο, η Νορβηγία, η Δανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία, έχουν επίσης απαγορεύσει τη χρήση του TikTok σε κρατικές συσκευές.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εσωτερικών της Ολλανδίας δεν αναφέρεται στο TikTok αλλά σε εφαρμογές που προέρχονται από χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν και έχουν αυξημένο κίνδυνο κατασκοπείας.
