Η δυναμική ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο στην οικονομία και την απασχόληση προκαλώντας παγκοσμίως εύλογες ανησυχίες για το μέλλον της εργασίας και τον κίνδυνο διεύρυνσης του χάσματος ανισοτήτων λόγω της έλλειψης ψηφιακών δεξιοτήτων.
Από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, η ανησυχία για την απώλεια θέσεων εργασίας εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου και των αυτοματοποιημένων διαδικασιών εκφράζονταν στις δημόσιες συζητήσεις. Στη δεκαετία του 1930 ο οικονομολόγος John Maynard Keynes αναφερόταν στη «τεχνολογική ανεργία» ως μια νέα απειλή που θα στερούσε από τους ανθρώπους τη δυνατότητα επιβίωσης.
Παρά τις ανησυχίες, η τεχνολογική εξέλιξη που σημειώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες δεν οδήγησε σε μαζική ανεργία. Σήμερα ωστόσο, διαμορφώνεται μία νέα πραγματικότητα με απρόβλεπτες μεταβολές στο εργασιακό περιβάλλον, αλλά και στην καθημερινότητά μας.
Πλέον η τεχνητή νοημοσύνη αγγίζει όλες τις πτυχές της ζωής μας με άμεσο τρόπο έχοντας ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών: από την ανάκτηση πληροφοριών, την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, τη σύνταξη νομικών κειμένων έως τη διάγνωση ασθενειών.
Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο McKinsey προβλέπει ότι περίπου το 70% των εταιρειών θα υιοθετήσει τουλάχιστον έναν τύπο τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης έως το 2030 και λιγότερες από τις μισές μεγάλες εταιρείες ενδέχεται να χρησιμοποιούν όλο το φάσμα των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
Η Price Waterhouse Coopers επισημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας κινητήρας παραγωγικότητας και ανάπτυξης που θα μπορούσε να ενισχύσει όχι μόνο την αποτελεσματικότητα των επιχειρηματικών λειτουργιών, αλλά και να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 14% το 2030 (PwC 2017) .
Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στις καθημερινές εργασίες έχει αυξηθεί ραγδαία και το ChatGPT είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Το ChatGPT έγινε η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εφαρμογή καταναλωτών στην ιστορία – ξεπερνώντας το Instagram και ακόμη και το TikTok. H δημοφιλής αυτή εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, που χρησιμοποιείται από περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο χρήστες καθημερινά, χρειάστηκε μόλις 60 ημέρες για να φτάσει τον εκατομμυριοστό χρήστη του, όταν το Instagram χρειάστηκε αντίστοιχα δύο χρόνια.
Στις εφαρμογές του ChatGpt εκτιμάται ότι είναι «εκτεθειμένα» περίπου 86 επαγγέλματα και «πλήρως εκτεθειμένα» 15. Σύμφωνα με έρευνα της Goldman Sachs (αρχές 2023), 300 εκατ. θέσεις εργασίας στις αναπτυγμένες οικονομίες γίνονται επισφαλείς, ενώ υπολογίζεται ότι οι εφαρμογές του νέου γλωσσικού μοντέλου ΤΝ θα επηρεάσουν 2 στους 10 εργαζόμενους στο 50% του περιεχομένου της εργασίας τους.
Τα νέα τεχνολογικά δεδομένα αλλάζουν τη φύση της εργασίας θέτοντας σε κίνδυνο εκατομμύρια θέσεις σε κλάδους που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 1/4 του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού!
Επομένως, το ερώτημα σήμερα είναι πώς θα στρέψουμε τις τεχνολογικές αυτές μεταβολές προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των θέσεων εργασίας και των αμοιβών που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι.
Η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής είναι η αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος. Γιατί η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταστήσει περιττές εκατομμύρια θέσεις εργασίας, αλλά αναμένεται παράλληλα να δημιουργήσει 97 εκατομμύρια νέες μέχρι το 2025, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Οκτ 2020). Θέσεις εργασίας που θα απαιτούν εξειδικευμένες πιστοποιημένες ψηφιακές δεξιότητες. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να προσαρμοστούν σε νέους ρόλους εργασίας και να αναπτύξουν υψηλού επιπέδου skills για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας.
Η δια βίου μάθηση και εκπαίδευση καθώς και η αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των επαγγελματιών στους τομείς ΙT & Digital Transformation, Business IT, Project Management δημιουργούν τις αντίρροπες εκείνες δυνάμεις, που αντισταθμίζουν τις αρνητικές επιδράσεις της τεχνητής νοημοσύνης.
Συνοψίζοντας, οι νέες τεχνολογίες και ο αυτοματισμός δεν οδηγούν απαραιτήτως σε απώλεια θέσεων εργασίας. Δημιουργούν νέες ευκαιρίες στους εργαζόμενους να αναπτύξουν εξειδικευμένες δεξιότητες. Για την Ελλάδα, είναι επίσης μία σημαντική ευκαιρία. Μπορούμε να επενδύσουμε στις ψηφιακές δεξιότητες, το skilling, τη συνεχή επικαιροποίηση των πιστοποιημένων δεξιοτήτων. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη ως ένα εργαλείο που μπορεί να ενισχύσει τις ανθρώπινες δυνατότητες, δημιουργώντας ένα μέλλον εργασίας που συνδυάζει την ανθρώπινη ευφυΐα με την τεχνολογία.
*Ο Βύρων Νικολαΐδης είναι Ιδρυτής και CEO του ομίλου PeopleCert , κι έχει διατελέσει επί πολλά έτη πρόεδρος του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Ενώσεων Επαγγελματιών Πληροφορικής (CEPIS).
