Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει υπονομεύσει τις προσδοκίες ανάπτυξης στην Ευρώπη. Από την προηγούμενη Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου ο δείκτης DAX στη Φραγκφούρτη έχει απωλέσει πάνω από 11%, οι εκροές των ευρωπαϊκών μετοχών αγγίζουν τα 8 δισ. ευρώ και το Ελληνικό χρηματιστήριο έχει υποχωρήσει κατά 13% από την ημέρα της εισβολής.
Τι πρέπει να περιμένουν τώρα οι αγορές;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αστάθεια αυξάνεται σε γενικές γραμμές και ότι το επενδυτικό τοπίο φαίνεται πιο επικίνδυνο από ό,τι πριν από έναν μήνα. Δεδομένου ότι η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει σταθερή καθ' όλη τη διάρκεια του 2022 με τις οικονομίες να ανοίγουν ξανά μετά το κύμα της παραλλαγής Omicron και τη μέτρια επιβράδυνση στην Κίνα, η δυναμική των κερδών θα επιβραδυνθεί από το ανώτατο όριο, αλλά θα παραμείνει θετική. Ο κύριος κίνδυνος συνδέεται με τις πιθανές επιπτώσεις του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και τις προοπτικές πληθωρισμού.
Οικονομολόγοι της Bloomberg Intelligence έχουν υποθέσει τρία σενάρια που κυμαίνονται από την αποκλιμάκωση του πολέμου μέχρι το ξαφνικό κλείσιμο του φυσικού αερίου που στέλνει η Ρωσία, το οποίο μέχρι πέρυσι αντιπροσώπευε το 40% των ετήσιων προμηθειών στην ΕΕ. Η υψηλή αβεβαιότητα απαιτεί προσοχή και η ομάδα εμπειρογνωμόνων αναμένει ότι αυτό θα ληφθεί ευρέως υπόψη στην επόμενη συνεδρίαση πολιτικής της ΕΚΤ που έχει προγραμματιστεί για την επόμενη Πέμπτη, 10 Μαρτίου.
1) Το πρώτο σενάριο, προϋποθέτει ταχεία αποκλιμάκωση της σύγκρουσης. Εάν οι κυρώσεις «χτυπήσουν» σκληρότερα από ό,τι προέβλεψε το Κρεμλίνο για παράδειγμα, μια ρωσική οικονομική κρίση θα μπορούσε να τερματίσει την εισβολή, επιτρέποντας έτσι στο φυσικό αέριο να επιστρέψει στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα (πριν από δύο χρόνια ήταν 15 ευρώ) και το πετρέλαιο στα 100 δολάρια το βαρέλι. Περίπου το 3,4% των εξαγωγών της περιοχής πηγαίνουν στη Ρωσία, και οι οικονομολόγοι αναμένουν απώλεια των μισών. Εάν συμβεί αυτό, τα μοντέλα προβλέπουν ελαφρώς υψηλότερο πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ και ελαφρώς ασθενέστερη ανάπτυξη κατά 0,5%.
2) Στο δεύτερο σενάριο, το οποίο προς το παρόν φαίνεται πιο πιθανό από ό,τι στη βασική περίπτωση, θα έχουμε έναν παρατεταμένο πόλεμο, κυρώσεις από τις HΠΑ και την ΕΕ με επακόλουθα αντίποινα από τη Ρωσία που συνεχίζουν να ωθούν προς τα πάνω τις τιμές της ενέργειας. Σε αυτή την περίπτωση, οι οικονομολόγοι αναμένουν φυσικό αέριο στα 180+ ευρώ ανά μεγαβατώρα και πετρέλαιο στα 120 δολάρια το βαρέλι, γεγονός που θα επηρεάσει τον τρέχοντα πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ (στο 3,8%) Η συνέπεια είναι μια ανάπτυξη που επιβραδύνεται σημαντικά (-1,5% σε σύγκριση με τις προπολεμικές προβλέψεις του 4%, που διατυπώθηκαν από την ΕΕ) ωθώντας την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εξαλείψει κάθε ιδέα αύξησης των επιτοκίων το 2022.
Ο δείκτης εμπορευμάτων του Bloomberg (BCOM, κατέγραψε άνοδο άνω του 9% την εβδομάδα 23 Φεβρουαρίου – 4 Μαρτίου και αναμένεται να συνεχίσει να κινείται υψηλότερα
3) Στο τρίτο σενάριο, ο εφοδιασμός της Ρωσίας με φυσικό αέριο στην Ευρώπη θα τερματιστεί. Με βάση ανάλυση της ΕΚΤ, οι εμπειρογνώμονες εξετάζουν το ενδεχόμενο παροχής ενεργειακού σιτηρεσίου της τάξης του 40%. Οι οικονομολόγοι πήγαν να αναλύσουν τις μελέτες της ΕΚΤ για το θέμα, εντοπίζοντας μείωση του ΑΕΠ κατά 3% στην Ευρωζώνη σε αυτή την περίπτωση. Το πιστωτικό περιθώριο αναμένεται να διευρυνθεί κατά 50 μονάδες βάσης στην περίπτωση αυτή. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σημαντικά εκτός από τους εμπορικούς περιορισμούς και την αυστηροποίηση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών, επιδεινώνοντας τον αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Τόσο πολύ που η Ευρωζώνη σε αυτή την περίπτωση προορίζεται να καταλήξει σε ύφεση. Και τότε, πιθανότατα, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, θα πρέπει να απαντήσει με ένα πιο δομημένο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Eαν το worst case scenario επιβεβαιωθεί, η Ευρωζώνη θα καταλήξει σε στασιμότητα. Ο πληθωρισμός θα αυξηθεί σημαντικά πάνω από τις προβλέψεις και το ΑΕΠ θα μειωθεί τελικά 4% κάτω από την αρχική εκτίμηση. Μεσοπρόθεσμα, το σοκ στην οικονομική ανάπτυξη είναι αυτό που κυριαρχεί, ενώ ο πληθωρισμός είναι πιθανό να γίνει σημαντικά αρνητικός το 2023. Εάν συνεχιστεί αυτή η εικόνα κρίσης, οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αυξήσει σημαντικά τις αγορές περιουσιακών στοιχείων για να ενισχύσει σημαντικά τα spreads των υπερχρεωμένων χωρών στην περιφέρεια της ζώνης του ευρώ.
