Έπειτα από πολλές δεκαετίες το φυσικό αέριο και το ρεύμα δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένα. Και για πρώτη φορά έγινε και επίσημα γνωστό σήμερα με αριθμούς το τι θα σήμαινε για την Ελλάδα το χειρότερο σενάριο. Ένα έλλειμμα 30% στο φυσικό αέριο που καταναλώνουμε, σύμφωνα με το σενάριο που παρουσίασε σήμερα στην Βουλή ο ΔΕΣΦΑ.
Δηλαδή απώλεια 22 τεραβατωρών αερίου επί συνόλου ετήσιας κατανάλωσης 70 TWh. Τι θα συμβεί στο χειρότερο σενάριο που δεν καταφέρουν να δουλέψουν στο φουλ οι λιγνίτες και δεν βρούμε πολλά έξτρα φορτία LNG; Αλλαγή λίγο έως πολύ των καθημερινών μας συνηθειών, αφού θα βρεθούμε από λίγες έως πολλές ώρες, αναλόγως το έλλειμμα ενέργειας, χωρίς αέριο για θέρμανση και χωρίς ρεύμα.
Το σενάριο του ΔΕΣΦΑ είναι ένα από τα πολλά. Δυσμενέστερο είναι εκείνο στο Σχέδιο Προληπτικής Δράσης της ΡΑΕ. Σύμφωνα με αυτό, αν διακοπούν καθολικά οι ροές του ρωσικού αερίου, τότε οι επιπτώσεις θα είναι «από μεγάλες μέχρι καταστροφικές». Έλλειμμα φυσικού αερίου μεταξύ 1,9 έως 4,2 τεραβατωρών, δεν θα μπορέσει να καλυφθεί χωρίς να μειωθεί η ζήτηση αερίου και ρεύματος, καθώς η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζεται στο αέριο σε ποσοστό άνω του 40%.
Το πλέον κρίσιμο διάστημα, που θα δοκιμάσει τις αντοχές του συστήματος, είναι το τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2023. Τα σενάρια, σε αντίθεση με τις καθησυχαστικές δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, δεν εμπνέουν εφησυχασμό. Έλλειμμα στο οποίο έχει συνυπολογιστεί και η συνεισφορά του TAP με 1 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, αλλά και της αναβαθμισμένης και ενισχυμένης -με τη νέα πλωτή αποθήκη- Ρεβυθούσας.
Κι όλα αυτά όταν ένας τυχόν βαρύς χειμώνας θα επιτείνει το πρόβλημα, γιατί αυξάνεται η πιθανότητα βλαβών στις μονάδες, μειώνεται η παραγωγή των ΑΠΕ, ενώ αστάθμητο παράγοντα παραμένουν οι εισαγωγές – εξαγωγές με τις διασυνδεδεμένες αγορές Ιταλίας και Βουλγαρίας.
Το δεύτερο σενάριο
Τα πράγματα δεν είναι καλύτερα όσον αφορά το σενάριο που παρουσίασε νωρίτερα το πρωί στην Βουλή υψηλόβαθμο στέλεχος του ΔΕΣΦΑ. Στο συγκεκριμένο σενάριο διακοπής, μηδενίζονται εντελώς οι ποσότητες ρωσικού αερίου μέσω Σιδηρόκαστρου, άρα απομένουν οι εισαγωγές τούρκικου αερίου από Κήπους (10.000 Mwh), αζέρικου αερίου από τον αγωγό TAP στην Νέα Μεσημβρία (30.000 Mwh) και τα φορτία μέσω της Ρεβυθούσας με δυνατότητα τροφοδοσίας 220.000 Mwh. Συνολικά, ο ΔΕΣΦΑ υπολογίζει ότι το σχέδιο εκφορτώσεων LNG το α' εξάμηνο του 2023 θα είναι αντίστοιχο με το α' εξάμηνο του 2022.
Στο σενάριο αυτό, με παραδοχές καθημερινή λειτουργία 4-7 λιγνιτικών μονάδων, εξαγωγές ηλεκτρισμού 10.000 Mwh/ημέρα και εξαγωγές αερίου προς Βουλγαρία 65.000 Mwh/ημέρα, το έλλειμμα της Ελλάδας σε φυσικό αέριο θα είναι της τάξης των 50 TWh στο διάστημα Αύγουστος 2022-Ιούλιος 2023. Από την ποσότητα αυτή, 26 TWh αφορούν την Ελλάδα και 24 TWh τη Βουλγαρία.
Εξυπακούεται ότι προέχει ο εφοδιασμός της εγχώριας αγοράς κατά προτεραιότητα. Με ποια μέτρα θα καλυφθεί το κενό; Φούλ λιγνίτης, έξτρα φορτία LNG, συνδρομή από την Ιταλία, μείωση εξαγωγών προς Βουλγαρία, αλλαγή καυσίμου στις 5 μονάδες αερίου και λειτουργία τους με πετρέλαιο. Κατά το ΔΕΣΦΑ, παρ' ότι τα φορτία LNG θα μπορούσαν ιδανικά να μειώσουν το έλλειμμα, αυτό το πολύ να πέσει από τις 50 Twh στις 22 Twh. Αρκούν επομένως αυτά τα μέτρα; Όχι. Είναι αρκετά πιθανό, για λίγες ή περισσότερες ώρες, οι καταναλωτές να χρειαστεί να μειώσουν κατά τι τη κατανάλωση σε ρεύμα και αέριο για θέρμανση.
Είναι πάντως αρκετά πιθανό η Ρωσία να μην διακόψει πρώτη τις εξαγωγές αερίου στην κύρια εξαγωγική αγορά της, έναντι της οποίας δεν διαθέτει άμεσες εναλλακτικές επιλογές. Στον αντίποδα μπορεί να την εξυπηρετεί περισσότερο αυτό το «μαρτύριο της σταγόνας» στο οποίο επιδίδεται το Κρεμλίνο.
Ένα τακτικό παιχνίδι που αποσκοπεί στο να δυσχεράνει τις προσπάθειες των κρατών-μελών να γεμίσουν τις αποθήκες φυσικού αερίου ενόψει χειμώνα. Η Ευρώπη έχει αποφασίσει να κάνει υποχρεωτικό το γέμισμα αυτών των αποθηκών ακόμη και για χώρες που δεν διαθέτουν τις σχετικές υποδομές όπως η Ελλάδα. Στόχος, τα ποσοστά πληρότητας να φτάσουν το 80% έως την 1η Νοεμβρίου. Ωστόσο, στις 22 Ιουλίου, τα ποσοστά αυτά δεν κυμαίνονταν πάνω από 65%. Το γεγονός ότι οι ροές του Nord Stream έχουν πέσει στο 20% αποσκοπεί στο να ανακόψει αυτή τη δυναμική.
