Έφτασε στο τέλος της η εποχή Ερντογάν και αν ναι, τι συνεπάγεται η εξέλιξη αυτή για το μέλλον της Τουρκίας, την οικονομία της και τις γεωπολιτικές ισορροπίες; Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου προηγείται στις δημοσκοπήσεις, και ο επί 20 χρόνια ηγέτης της Τουρκίας καλείται να επιβιώσει πολιτικά στη μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής του.
Οι αγορές στρέφουν σήμερα το βλέμμα στις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας, καθώς πιθανή αλλαγή σκυτάλης μπορεί να πυροδοτήσει τεράστιες αλλαγές.
Οι Τούρκοι πηγαίνουν στις κάλπες με την ακρίβεια σε πρώτο πλάνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πληθωρισμός ξεπέρασε κάποια στιγμή το 85% και οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις αναφέρουν ότι θα υποχωρήσει στο 46% στο τέλος του 2023.
Με τα χρήματα που κάποιος αγόραζε ένα αυτοκίνητο της μεσαίας κατηγορίας πριν πέντε χρόνια, σήμερα αγοράζει ένα κινητό τηλέφωνο. Το τουρκικό νόμισμα είναι στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών και αν συνεχιστεί η κατάσταση, σε λίγο οι συναλλαγές στην Τουρκία θα γίνονται μόνο με δολάρια.
Ενδιαφέρον υπάρχει και για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδράσει ο Ερντογάν σε περίπτωση ήττας, καθώς το πιθανότερο είναι να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα αν η διαφορά είναι πολύ μικρή. Αν, από την άλλη πλευρά, ο σουλτάνος καταφέρει να επιστρέψει στο «λευκό παλάτι», όπως ονομαζόταν αρχικά το προεδρικό μέγαρο των 1.115 δωματίων, οι αγορές θα αντιδράσουν αρνητικά γιατί θα έχουν διαψευστεί οι προσδοκίες για αλλαγή και σύγκλιση με τη Δύση.
Στην περίπτωση που ο Κιλιτσντάρογλου βγει νικητής από τη μάχη και τηρήσει τις υποσχέσεις του, τα τουρκικά assets θα αρχίσουν να προετοιμάζονται για στροφή 180 μοιρών. Η επιστροφή της τουρκικής οικονομίας σε ορθόδοξες πολιτικές, όπως η καταπολέμηση του πληθωρισμού με αυξήσεις επιτοκίων, θα έχει επιπτώσεις στα πάντα, από την τουρκική λίρα και τα ομόλογα, μέχρι την ανάπτυξη και φυσικά την ακρίβεια που μαστίζει τη χώρα και εξαϋλώνει τα εισοδήματα των νοικοκυριών.
Η Τουρκία δεν θα αναπτύσσεται με τους τρελούς ρυθμούς που υποσχόταν (και πέτυχε αρκετές φορές) ο Ερντογάν, αλλά θα εμφανίζει πολύ καλύτερες προοπτικές και ένα πιο βιώσιμο μακροπρόθεσμα πλάνο. Οι επενδυτές που εγκατέλειψαν την Τουρκία τα τελευταία χρόνια θα επιστρέψουν σταδιακά και η αγορά της Τουρκίας θα έρθει πιο κοντά στη Δύση. Οι ξένες επενδύσεις θα είναι πιο ουσιαστικές και η χώρα δεν θα κρέμεται από τα πετροδόλαρα του Κόλπου για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της.
Όλα αυτά, βέβαια, με ένα μεγάλο αν. Ο Κιλιτσντάρογλου ηγείται ενός εξακομματικού συνασπισμού και μπορεί η νίκη του να σημαίνει και επιστροφή σε ένα πιο κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης, όμως μένει να δούμε αν στην πράξη θα υπάρξει συνεννόηση για τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν.
Τα τελευταία χρόνια, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 70% της αξίας της και ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε καθώς ο Ερντογάν αποφάσισε να σβήσει τη φωτιά ρίχνοντας λάδι αντί για νερό, μειώνοντας δηλαδή τα επιτόκια αντί να τα αυξήσει. Η στρατηγική του ήταν ξεκάθαρη. Ήθελε να πυροδοτήσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μέσω επενδύσεων και να πάει με αυτό το αφήγημα στις εκλογές, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα την ακρίβεια και τη φτώχεια.
Την ίδια ώρα, η χώρα ξέμεινε από συναλλαγματικά αποθέματα, τα οποία «κάηκαν» από τον γαμπρό του Ερντογάν και από τότε αναγκάζεται να κάνει συμμαχίες με το Κατάρ και άλλους για να επιβιώσει. Ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ, πρώην υπουργός Οικονομικών, χρησιμοποίησε περίπου 120 δισ. δολάρια συναλλαγματικών αποθεμάτων για να κρατήσει όρθια την τουρκική λίρα όταν οι επενδυτές προχωρούσαν σε μαζικές ρευστοποιήσεις εξαιτίας των ανορθόδοξων πολιτικών του πεθερού του.
Πέρα όμως από το καθαρά οικονομικό ή επενδυτικό σκέλος, το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών της Τουρκίας θα κρίνει μία σειρά θεμάτων που ενδιαφέρουν τη διεθνή σκηνή και μπορούν να επηρεάσουν τις αγορές: τον ρόλο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, τη σχέση της Τουρκίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Ρωσία και την Κίνα, τις μεταναστευτικές ροές και ενδεχομένως πάνω απ’ όλα το πως θα χειριστεί τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή.
