Με το άνοιγμα των αγορών επιβεβαιώθηκε ο φόβος αλλά και το υπερμέγεθες ερωτηματικό για το τι θα γίνει με τα μετοχικά χαρτοφυλάκια σε όλο τον κόσμο, με το οικοσύστημα των startups, των τεχνολογικών εταιρειών, των Venture Capitals, αλλά και με τις καταθέσεις όχι μόνο των πελατών της Silicon Valley Bank, αλλά και άλλων τραπεζών στις ΗΠΑ.
Οι βασικοί δείκτες των ευρωπαϊκών αγορών, κινούνται με απώλειες που ξεπερνούν πλέον το 2% με τους επενδυτές να αξιολογούν το σχέδιο στήριξης καταναλωτών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που συνδέονται με την Silicon Valley Bank, το οποίο ανακοίνωσαν οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ.
Διαβάστε σχετικά: Βαθύ κόκκινο μετά την κατάρρευση SVB και Signature
Το ιστορικό της κρίσης
Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank είναι το μεγαλύτερο τραπεζικό λουκέτο από το 2008 και ήταν φυσικό να τρομάξει τις αγορές. Την περασμένη Παρασκευή οι χρηματιστηριακοί δείκτες βάφτηκαν «κόκκινοι» με τους επενδυτές να ανησυχούν για επιπτώσεις ντόμινο. Η Wall Street έκλεισε με απώλειες με τον Nasdaq στο -1,76%. Την εβδομάδα που μας πέρασε ο S&P 500 υποχώρησε 4,55% και ο Nasdaq 4,72%, ενώ παρόμοια εικόνα επικράτησε και στις ευρωαγορές.
Η κατάρρευση της SVB ξεκίνησε το βράδυ της Τετάρτης όταν η τράπεζα ανακοίνωσε ότι πρέπει να αντλήσει 2,25 δισ. δολάρια για να εξυγιάνει τον ισολογισμό της. Υπενθυμίζεται πως πριν από αυτήν την κίνηση είχε προηγηθεί η πώληση χρεογράφων ύψους 21 δισ. δολαρίων, από την οποία η τράπεζα θα έγραφε ζημιά 1,8 δισ. δολάρια.
Το σήμα αστάθειας που εξέπεμψε η τράπεζα με αυτές τις κινήσεις οδήγησε τους βασικούς πελάτες της SVB (κυρίως Venture Capitals) να σηκώσουν τα χρήματά τους. Έτσι έως αργά την Πέμπτη από την τράπεζα είχαν κάνει «φτερά» πάνω από 42 δισ. δολάρια. Η μητρική της τράπεζας προσπάθησε να την πουλήσει χωρίς αποτέλεσμα και την Παρασκευή η αμερικανική Αρχή Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) πήρε τον έλεγχο για να προστατέψει τις καταθέσεις.
Η αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί να καθησυχάσει τις αγορές με την υπουργό Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν να δηλώνει χθες πως συνεργάζεται με τις ρυθμιστικές αρχές για να υπάρξει συντονισμένη αντίδραση στην κατάρρευση και να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει μετάδοση σε άλλες υγιείς τράπεζες.
Silicon Valley Bank: O γκρι ρινόκερος
Η εταιρεία συμβούλων McKinsey, έχει εισαγάγει ένα νέο όρο στο λεξιλόγιο της. Έτσι μετά τον Black Swan, τον μαύρο κύκνο με τον οποίο περιγράφει το αναπάντεχο γεγονός, τώρα με τον Grey Rhino, τον γκρι ρινόκερο, περιγράφει ένα γεγονός που βλέπουμε να έρχεται, αλλά δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε τις διαστάσεις του. Ένας τέτοιος «Γκρι Ρινόκερος» είναι η Silicon Valley Bank.
Ο συγκεκριμένος Γκρι Ρινόκερος ήταν ορατός ήδη από το 2019. Ήταν τότε που είχε τεθεί για πρώτη φορά το ερώτημα για τις εταιρείες που ταξίδευαν στα πελάγη του λεγόμενου “Profitless Prosperity”, δηλαδή της ευημερίας δίχως κέρδη. Της ευημερίας των επενδυτών που αποκομίζουν υπεραξίες την ίδια στιγμή που οι εταιρείες δεν παράγουν κέρδη. Της ευημερίας που στηρίζεται στην άφθονη ρευστότητα και στο φθηνό χρήμα.
Και έγινε ακόμα πιο ορατός όταν τον Ιανουάριο του 2022, οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ, όπως είναι το Board of Governors of the Federal Reserve System (Federal Reserve), η Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) και το Office of the Comptroller of the Currency (OCC) από κοινού δημοσίευσαν τις θέσεις τους για τα κρυπτονομίσματα και το ρίσκο που εμπεριέχουν για το τραπεζικό σύστημα.
Η Silicon Valley Bank (SVB), βρέθηκε εκτεθειμένοι τόσο στον χώρο των strartups, όσο και στον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
Η SVB κάνει ό,τι κάνουν όλες οι τράπεζες. Δέχεται καταθέσεις προσφέροντας χαμηλά επιτόκια και ακολούθως δανειοδοτεί τρίτους με υψηλότερα επιτόκια, χρηματοδοτεί εταιρείες (κυρίως startups) και επενδύει στα ασφαλή ομόλογα των ΗΠΑ. Τα κέρδη της προκύπτουν από τη διαφορά των επιτοκίων που εισπράττει και από τις αποδόσεις των επενδύσεων της, έναντι των επιτοκίων που καταβάλει στους αποταμιευτές.
Τι πήγε στραβά με την SVB; Τα πάντα. Η τράπεζα αδυνατούσε να παρουσιάσει κέρδη, αφού ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να προσελκύσει χαμηλότοκες καταθέσεις από τα Venture Capitals που είδαν τα διαθέσιμα τους να συρρικνώνονται. Ταυτόχρονα οι ζημίες στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο της SVB, λόγω α) της μείωσης των αποτιμήσεων των κρατικών ομολόγων που διέθετε στο χαρτοφυλάκιο της, β) της αδυναμίας των startups να ανταποκριθούν στην εξυπηρέτηση των δανείων τους και στις καταβολές των τοκοχρεολυτικών δόσεων λόγω της αύξησης των επιτοκίων και γ) των βίαιων πωλήσεων κρατικών χρεογράφων λόγω των αναλήψεων των καταθέσεων από τα Venture Capitals. Και ποιος ήταν ο εξωγενής πυρήνας των προβλημάτων; Η αύξηση των επιτοκίων από την πλευρά της Fed.
Οι αναλήψεις των καταθέσεων από την πλευρά των Venture Capitals, που είτε χρειάζονταν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητες τους, είτε αναζητούσαν καλύτερες αποδόσεις προκάλεσαν ένα σημαντικό πρόβλημα ρευστότητας στη SVB. Η τράπεζα αναγκάστηκε να ρευστοποιήσει ομόλογα ύψους $421 δισ. που οδήγησαν σε ζημίες ύψους $1,8 δισ.
Σαν αποτέλεσμα μεγάλα funds όπως η Sequoia Capital, το Founders Fund, η Coute, η Roblox, η BlockFi, η Slow Ventures, η Union Square Ventures, η AcuityAds Holding, η Roku, η Flow Health, η Rocket Lab και η Launchpad Capital, άρχισαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους με την τελευταία να δηλώνει πως αντιμετώπισε δυσκολίες στη μεταφορά κεφαλαίων.
Η FDIC που είναι ο αμερικανικός μηχανισμός εγγύησης των καταθέσεων εγγυάται τις καταθέσεις μέχρι του ποσού των $250,000. Ένα ποσό ιδιαίτερα χαμηλό για τους εταιρικούς λογαριασμούς των Venture Capitals και των Startups. Οπότε τα απόνερα από την κατάρρευση της SVB αναμένεται να επηρεάσουν τη βιωσιμότητα ενός μεγάλου αριθμού τεχνολογικών εταιρειών και να ανατρέψουν άρδην τις ισορροπίες στο οικοσύστημα των startups. Επομένως, η πτώχευση ακόμα και μεγάλων startups δεν θα πρέπει να αποκλείεται.
Η SVB καλύπτει τραπεζικά το 44% των startups που πέρασαν το κατώφλι των χρηματιστηρίων το 2022 και το 55% του 2021. Ταυτόχρονα το 56% των δανειοδοτήσεων της SVB αφορούν Venture Capitals και Private Equity Funds, τo 24% εταιρείες του τεχνολογικού και φαρμακευτικού κλάδου και το 14% στεγαστικά δάνεια εύπορων ιδιωτών.
Έτσι οι Γκρι Ρινόκεροι γίνονται δυο αυτή τη στιγμή. Από τη μια η Silvergate Capital, γνωστή και σαν τράπεζα των κρυπτονομισμάτων που έχει αποσυντονίσει πλήρως την προσπάθεια ένταξης των cryptos στα μεγάλα επενδυτικά σαλόνια και από την άλλη η Silicon Valley Bank, γνωστή και σαν τράπεζα των startups.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, το μέγεθος της SVB θεωρείται σχετικά μικρό, το ρίσκο εντοπίζεται σε συγκεκριμένους κλάδους και δεν μπορεί να λάβει συστημικές διαστάσεις. Ωστόσο, η ιστορία της SVB άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Έτσι σύμφωνα με τον FDIC οι δυνητικές ζημίες του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος από την αποτίμηση των χρεογράφων τους με τη μέθοδο του “mark to market”, δηλαδή την αποτίμηση της αξίας τους με τις σημερινές τιμές κλεισίματος τη αγοράς, θα δημιουργούσαν μια ζημία που θα υπερβαίνει τα $600 δισ.
Είναι σίγουρο πως οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν θα θελήσουν να πυροβολήσουν τα πόδια τους, μεταβάλλοντας τους όρους αποτίμησης των χρεογράφων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Όμως η αναγκαστική πώληση των χαρτοφυλακίων για λόγους ρευστότητας, αφού οι καταθέτες θέλουν να σηκώσουν τα λεφτά τους -το γνωστό “bank run”-, εκ των πραγμάτων γίνεται στις τιμές της αγοράς και όχι στις τιμές των λογιστικών καταστάσεων.
Επομένως, οι αυξήσεις των επιτοκίων της Fed, δεν θα πρέπει να μας απασχολούν μόνο στο μέτωπο της αντιμετώπισης του πληθωρισμού αλλά και στο θέμα των αποτιμήσεων και των «κρυφών ζημιών» του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Ο μεγαλύτερος άμεσος κίνδυνος είναι οι παρενέργειες από ένα γενικευμένο “bank run”, που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει ένα σημαντικό αριθμό τραπεζών. Οι αγορές φοβούνται πως η Silicon Valley Bank, ίσως να είναι το κέρας του Ρινόκερου, η καλύτερα η κορυφή του παγόβουνου μιας κρίσης που όλοι έβλεπαν να έρχεται, αλλά αδυνατούσαν να προσδιορίσουν την ένταση και το μέγεθος της.
Διαβάστε επίσης:
Δημοπρασία της FDIC για την SVB, αναμένεται ανακοίνωση της κυβέρνησης των ΗΠΑ
Γιατί η Silicon Valley Bank προκάλεσε πανικό στις αγορές
«Ναι» στη διάσωση της SVB από Βρετανία, διστακτικότητα από ΗΠΑ
