Η αναζήτηση των κορυφών και των πυθμένων των αγορών, αποτελεί το Ιερό Δισκοπότηρο των επενδυτών. Η σημερινή κατάσταση δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Έτσι την ίδια στιγμή, που η παγκόσμια χρηματιστηριακή σταθερά, ο S&P 500 έχει περάσει και επίσημα στην «εποχή των αρκούδων», δεν είναι λίγοι οι επενδυτές που διερωτώνται αν η υποχώρηση των τιμών, προσφέρεται από μόνη της για αγορές μετοχών και αν ο πυθμένας της πτώσης βρίσκεται κάπου εδώ κοντά. Αγοράζουμε, λοιπόν;
Η πιο ασφαλής επιλογή για τους επενδυτές, δεν είναι να επιχειρήσουν να πιάσουν το μαχαίρι κατά τη διάρκεια της πτώσης. Μια επίσης ασφαλής επιλογή είναι να μη θεωρούν οι επενδυτές, ότι είναι οι μόνοι έξυπνοι και ικανοί για να βρουν τον απόλυτο πυθμένα. Διότι ακόμα και αν είναι έτσι, εφ’ όσον δεν πεισθεί η ευρύτερη επενδυτική κοινότητα για την αναστροφή της τάσης, το πιθανότερο θα είναι η αγορά να συνεχίσει την πτώση της, προκαλώντας επιπλέον ψυχική καταπόνηση στους «γενναίους», που νόμισαν ότι βρήκαν την απόλυτη ευκαιρία. Και αυτή η ψυχική καταπόνηση, είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι θα οδηγήσει σε νέες ζημίες.
Πράγματι, οι τιμές έχουν υποχωρήσει. Υπάρχουν μετοχές που μπορεί κανείς να τις αγοράσει σήμερα από -20% έως και -70%, σε σχέση με τις τιμές τους πριν από τη γενικευμένη κρίση. Επομένως, ανεξάρτητα της ψυχολογίας, δεν είναι αδόκιμο να μελετά κανείς τις έντονες μεταβολές στις κεφαλαιοποιήσεις των εισηγμένων εταιρειών.
Ωστόσο, δεν είναι, μόνο οι τιμές των μετοχών που έχουν υποχωρήσει. Έχουν μεταβληθεί και άλλοι παράγοντες του επενδυτικού οικοσυστήματος, όπως είναι το ύψος των επιτοκίων, η υποχώρηση της ανάπτυξης ή ακόμα και το ενδεχόμενο ύφεσης, η αύξηση του λειτουργικού κόστους, η μείωση των περιθωρίων κερδοφορίας, αλλά και η πιθανότητα μείωσης του κύκλου εργασιών.
Συνεπακόλουθα μεταβάλλονται όλοι οι επενδυτικοί δείκτες και οι δείκτες αποτίμησης των εταιρειών. Τίθενται εν αμφιβόλω οι δείκτες που βασίζονται μόνο στη μελλοντική ανάπτυξη, ενώ παράλληλα μειώνονται άλλοι δείκτες όπως είναι για παράδειγμα τα Ρ/Ε. Διότι άλλο είναι το Ρ/Ε των αγορών όταν τα επιτόκια είναι στο 0,50% και άλλο όταν βρίσκονται στο 2,00% ή και στο 4,00%
Όμως πέρα από την αλήθεια των αριθμών, υπάρχει και η ψυχολογία της πλειοψηφίας των επενδυτών, η οποία καταγράφεται και αυτή. Και ποσοτικοποιείται, με διάφορα μοντέλα.
Ένας τρόπος για να καταλάβουμε καλύτερα που βρισκόμαστε σήμερα, είναι να προβούμε σε συγκρίσεις με παρόμοιες καταστάσεις, όπως φαίνεται στα ακόλουθα διαγράμματα του S&P 500, κατά τη διάρκεια των bear markets του 2000, του 2008 και του 2022.
Ένα άλλος τρόπος είναι να παρακολουθούμε τον δείκτη Greed & Fear, δηλαδή τον δείκτη της απληστίας και του φόβου, όπως υπολογίζεται από το CNN Business. Σύμφωνα με αυτόν τον δείκτη, σήμερα βρισκόμαστε σε κατάσταση υπερβολικού φόβου.
Ένας άλλος ενδιαφέρων δείκτης είναι αυτός της δύναμης της αγοράς, που περιγράφει τα νέα υψηλά ή χαμηλά των μετοχών κατά τη διάρκεια των τελευταίων 52 εβδομάδων. Σήμερα ο δείκτης αυτός βρίσκεται στην ουδέτερη ζώνη.
Ένας ακόμα πιο ενδιαφέρον δείκτης είναι ο δείκτης VIX CBOE, o λεγόμενος και δείκτης φόβου, η άνοδος του οποίου μεταφράζεται σε αύξηση της ανησυχίας στις αγορές. Σήμερα ο δείκτης αυτός βρίσκεται στη ζώνη του φόβου.
O δείκτης Put & Call Options, δείχνει τη σχέση ανάμεσα στα δικαιώματα προαίρεσης πώλησης (put options) και στα δικαιώματα προαίρεσης αγοράς (call options). Σήμερα ο δείκτης αυτός βρίσκεται στο σημείο του υπερβολικού φόβου “extreme fear”
Τέλος, ένας ακόμα δείκτης είναι ο δείκτης που καταγράφει την ορμή και τη δυναμική της αγοράς, παρακολουθώντας την κίνηση του S&P 500 σε σχέση με το κινητό μέσο όρο των 125 ημερών. Σήμερα και αυτός ο δείκτης, βρίσκεται στα επίπεδα του υπερβολικού φόβου.
Η πιο ασφαλής και αρκετά κερδοφόρα επιλογή είναι αυτή των trend followers. Των επενδυτών που ακολουθούν την τάση. Είναι οι επενδυτές που ούτε αγοράζουν στα πιο χαμηλά, ούτε ρευστοποιούν στα πιο υψηλά. Είναι αυτοί που περιμένουν να ξεκαθαρίσει το τοπίο πριν λάβουν τις επενδυτικές τους αποφάσεις. Να ψαρεύουν δηλαδή, στα καθαρά νερά και όχι σε ένα βυθό με χαμηλή ορατότητα.
