Η μητέρα των αγορών S&P, παρόλο που έδειξε αντίσταση τις πρώτες ημέρες που τo sell off έπληξε ανελέητα τις ευρωπαϊκές αγορές, εν τέλει συντονίστηκε απόλυτα με τις συνθήκες ρευστότητας, με μεταβλητότητα «καρμανιόλα» για τους traders, καθώς οι συνεδριάσεις περνάνε από τον πανικό στην αισιοδοξία και το αντίθετο.
Οι παρεμβάσεις μαμούθ της Fed και της ΕΚΤ προκαλούν ανοδικά ξεσπάσματα που «καίνε» τα χέρια των short σε μοχλευμένα προϊόντα επί 2 και επί 3, ενώ εν συνεχεία η εξέλιξη της πανδημίας δίνει νέες βουτιές, μην αφήνοντας τον S&P να αποκαταστήσει το κανάλι του υπερβαίνοντας τις 2640 μονάδες ή τον Dax υπερβαίνοντας τις 10.950 μονάδες, τουλάχιστον προς το παρόν.
Όσο οι αγορές δουλεύουν κάτω από αυτά τα επίπεδα, οι όποιες ανοδικές κινήσεις έχουν την υφή τεχνικής αντίδρασης και όχι σηματοδότησης λήξης συναγερμού. Ή διαφορετικά, η ποιότητα των αντιδράσεων θα κρίνει τη συνέχεια. Αντιδράσεις που δεν αποκαθιστούν το ανοδικό μακροπρόθεσμο κανάλι προφανώς και πιστοποιούν ότι η ταλαιπωρία έχει συνέχεια.
Τα παρακάτω διαγράμματα είναι κάτι παραπάνω από ενδεικτικά:
Είναι εμφανές ότι ανοίγοντας το διάγραμμα ο S&P κάτω από τη ζώνη 2300-2360 μονάδων, οι εμφανείς στηρίξεις είναι εκείνες των 2260 και 2170 μονάδων, που ήδη χτυπήθηκαν αυτή την εβδομάδα μια φορά- οι 2170 μονάδες στα futures- ενώ αν επαναπροσέλθουν λίαν συντόμως οι τιμές σε αυτά τα επίπεδα, οι πιθανότητες διάτρησης είναι πλέον αυξημένες , με τις τρεις επόμενες στηρίξεις να οριοθετούνται στις 2025, 1812 και 1705 μονάδες.
Είναι κατανοητό ότι οι επόμενες εβδομάδες είναι κρίσιμες, τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις ΗΠΑ, στις οποίες σύμφωνα με τον ΠΟΥ πιθανότατα να μετατοπιστεί το επίκεντρο της πανδημίας. Από το αν θα προχωρήσουν και για πόσο καιρό οι ΗΠΑ σε εκτεταμένο lockdown, θα εξαρτηθεί αν έχουμε δει τα χαμηλά στις αγορές ή όχι.
13 τρισ. το σύνολο της παγκόσμιας πλάτης στην κρίση ρευστότητας
Είναι γεγονός ότι μέσα στο 2019 είχαμε παρακολουθήσει αρκετές κρίσεις ρευστότητας με τη FED να προβαίνει στις ανάλογες δράσεις στην αγορά των repos, εντούτοις αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες δύο εβδομάδες σύμφωνα με την Goldman Sachs είναι ιστορικής υφής.
Καθώς η αστάθεια επιταχύνθηκε, η ηλεκτρονική προθεσμιακή ρευστότητα έπεσε σε απελπιστικά μικρό σημείο, με τους όγκους των δικαιωμάτων προαίρεσης να είναι εξαιρετικά χαμηλοί και οι απώλειες στα SPX E-mini να φλερτάρουν με τον χαρακτηρισμό της βιβλικής καταστροφής.
Η ίδια ανησυχητική εικόνα στην αγορά των μετοχών, αλλά και στην «βαθιά» αγορά των ομολόγων, ύψους 15 - 17 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία αγωνίζεται με την έλλειψη ρευστότητας σε βαθμό πρωτόγνωρο για τους περισσότερους διαχειριστές.
Παρεμφερής η κατάσταση και στην Ευρώπη που χρηματιστηριακά εισήλθε νωρίτερα στο μάτι του κυκλώνα. Όμως οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν επιδείξει εξαιρετικά υψηλά και σωστά προσανατολισμένα αντανακλαστικά, ενώ θα πρέπει να αναδειχθεί το γεγονός ότι για πρώτη ίσως φορά οι ηγέτες της Ευρωζώνης δεσμεύονται να δαπανήσουν «ό,τι χρειάζεται», παίρνοντας στην ουσία την σκυτάλη από τους Κεντρικούς Τραπεζίτες.
Η δημοσιονομική αντίδραση αναμένεται να είναι ιδιαίτερου μεγέθους, με τα πρώτα δύο τρισ. δολάρια να έχουν συμφωνηθεί μεταξύ Λευκού Οίκου και αμερικανικής Γερουσίας αυτή την εβδομάδα, πέρα από τους ήδη σημαντικούς αυτόματους σταθεροποιητές.
Την πρόθεσή τους να χορηγήσουν ένεση άνω των 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στην παγκόσμια οικονομία για να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές, οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνέπειες της πανδημίας ανακοίνωσαν και τα μέλη των G20, έπειτα από τηλεδιάσκεψη την Πέμπτη.
Στην Ευρώπη οι δημοσιονομικοί κανόνες έχουν ήδη ανασταλεί, ενώ η Λαγκάρντ αυτή την εβδομάδα έδωσε στη δημοσιότητα τις «ιστορικές» λεπτομέρειες του έκτακτου προγράμματος αγορών ομολόγων ύψους 750 δισ. ευρώ.
Πέραν λοιπόν της ευχάριστης έκπληξης της προηγούμενης εβδομάδας ότι θα συμπεριληφθούν αγορές ελληνικών ομολόγων, παρόλο που η Ελλάδα δεν είναι επιλέξιμη στα «συνήθη προγράμματα αγορών», καθώς δεν έχει επενδυτική βαθμίδα, αυτή την εβδομάδα η ΕΚΤ ανακοίνωσε και την κατάργηση των ορίων που ίσχυαν μέχρι σήμερα για τις αγορές ομολόγων από κάθε κράτος- εκδότη.
Πρόκειται για μια απόφαση ορόσημο που δίνει στην Κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης σχεδόν απεριόριστη δύναμη πυρός για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού.
Η ΕΚΤ έδωσε στη δημοσιότητα νομικό έγγραφο το οποίο ανέφερε ότι τα λεγόμενα «issue limits», τα οποία περιόριζαν τις αγορές κρατικών ομολόγων στο 33% των ομολόγων που έχει σε κυκλοφορία κάθε κράτος μέλος, «δεν θα ισχύουν» για το νέο έκτακτο πρόγραμμά της . Το έκτακτο πρόγραμμα, το οποίο προγραμματίζεται να συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2020, θα περιλαμβάνει επίσης ομόλογα μικρότερης διάρκειας, αντίθετα με ό,τι ισχύει για το τρέχον, κανονικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.
Η παρέμβαση αυτή οδήγησε σε σημαντική αποκλιμάκωση όλων των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης και το πρόγραμμα αγοράς PEPP (Pandemic Emergency Purchase Programme) ξεκίνησε ήδη από την Πέμπτη.
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ δίνουν το σαφές μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να κάνει «ό,τι χρειαστεί» και για «όσο χρειαστεί» για την υποστήριξη όλων ανεξαιρέτως των ευρωπαϊκών οικονομιών όσο διαρκεί το σφυροκόπημα του Covid-2019.
Συμπέρασμα
Αυτό που θα πρέπει να καταλάβουν οι περισσότεροι επενδυτές είναι ότι οι αγορές έχουν περάσει πλέον σε μια φάση εύθραυστης επενδυτικής ψυχολογίας και ακραίας μεταβλητότητας.
Οι κινήσεις με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα λόγω των παρεμβάσεων των Κεντρικών Τραπεζών που ενίοτε θα συγκρατούν την πτώση, έχουν αυξημένο κίνδυνο να οδηγήσουν σε μαζικές απώλειες, είτε από την πλευρά των long, είτε από την πλευρά των short.
Το αλγοριθμικό trading επίσης επιδρά πολλές φορές σαν «οδοστρωτήρας» και θα μπορούσε να εκτινάξει τη μεταβλητότητα σε πρωτοφανή επίπεδα.
Μέσα από αυτό ακριβώς το πρίσμα η στήλη πιστεύει ότι στην παρούσα φάση είναι πιο συνετό να κινείται κανείς σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με συνετή διαχείριση της ρευστότητας του και επιλεκτική διαλογή εκείνων των εταιρειών που έχουν δυνατό ισολογισμό και λογική μόχλευση .
Μέχρι ο ιός να κάνει το peak του και να πάρει ο ρυθμός του επιτέλους την πολυπόθητη καθοδική πορεία, οι εταιρείες θα κλείνουν τα καταστήματα τους, τα κρουαζιερόπλοια θα αναζητούν λιμάνι για «παρκάρισμα», οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες θα δίνουν μάχη για την επιβίωση τους, τα εργοστάσια θα παραμένουν κλειστά, η εφοδιαστική αλυσίδα θα έχει κενά και οι καταναλωτές θα μένουν σπίτια τους, δίνοντας μόνο ζωή σε ό,τι είναι είδος πρώτης ανάγκης και έχει online υποστήριξη. Είναι λογικό λοιπόν η αισιοδοξία των μέτρων στήριξης να ακολουθείται από τον πανικό της καθίζησης της οικονομικής δραστηριότητας και το αντίστροφο.
Επιπλέον, παρόλο που το πρώτο χρονικό όριο της αναστολής της οικονομικής δραστηριότητας για τη συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών, είναι μέχρι στιγμής τα τέλη Μαρτίου, όλοι καταλαβαίνουμε από τις εξελίξεις ότι το πιθανότερο είναι να επεκταθεί και μέσα στον Απρίλιο, χωρίς να αποκλείεται να συμπεριληφθεί και μέρος του Μαΐου, με την προϋπόθεση πάντα ότι ο Covid-2019 αποδειχθεί εποχιακός.
Οι άγνωστοι Χ
Ανεξαρτήτως κατά πόσον συντάσσεται κάποιος με τις αισιόδοξες ή τις απαισιόδοξες εκτιμήσεις, θα πρέπει να έχει στο μυαλό του ότι λείπουν βασικοί όροι της εξίσωσης, όπως:
-Ο ιός είναι ή όχι εποχιακός; Θεμελιώδες ερώτημα καθώς από αυτό εξαρτάται αν θα έχουμε το απαραίτητο παράθυρο ευκαιρίας ή όχι.
- Όταν στην Κίνα επιστρέψουν όλοι στις θέσεις εργασίας τους και στην καθημερινότητα τους, θα έχουμε μια νέα έξαρση της επιδημίας ή όχι;
-Είναι πράγματι αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του ιού φάρμακα που είναι ήδη σε κυκλοφορία, όπως η χλωροκίνη ή τα αντιρετροϊκά φάρμακα, ή θα πρέπει να περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι τρεις φάσεις των κλινικών δοκιμών για ένα εξειδικευμένο νέο αντιϊκό φάρμακο;
-Το εμβόλιο θα μπορούσε πράγματι να επισπευθεί μέχρι το φετινό φθινόπωρο ή θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τα μέσα του 2021;
Μέχρι οι παραπάνω άγνωστοι Χ να τοποθετηθούν στην εξίσωση της πανδημίας, οι όποιοι υπολογισμοί των οικονομικών απωλειών θα είναι μετέωροι και οι αγορές θα κινούνται μέσα στην αβεβαιότητα. Μόνο όταν όλοι πάρουν τη θέση τους, θα μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι έχουμε ορατότητα για το τέλος του κύκλου της ίωσης του Covid-2019 στις αγορές.
Το εύρος της ύφεσης
Μετά από τις πρώτες εβδομάδες της εξέλιξης της επιδημίας στον δυτικό κόσμο, όλοι οι οίκοι έχουν κατανοήσει ότι πρόκειται για μια κατάσταση σοβαρότερη της γρίπης Η1Ν1 ή του SARS, κάτι που καθιστά άκυρα τα μοντέλα που χρησιμοποίησαν αρχικά για τις προβλέψεις των επιπτώσεων του Covid-2019.
Τα περισσότερα τμήματα ανάλυσης λοιπόν άρχισαν να διορθώνουν τις πρώτες τους εκθέσεις προς πιο απαισιόδοξα σενάρια, ειδικά εκείνες που έδιναν ένα time frame της κρίσης πέριξ των αρχών έως μέσα Απριλίου.
Η στήλη από την αρχή της κρίσης πίστευε ότι καθώς δεν υπάρχει κανένα ιστορικό υπόδειγμα στο οποίο θα μπορούσαμε να βασιστούμε, μέσα Απριλίου εώς αρχές Μαΐου περίπου θα μπορεί κανείς να έχει μια ρεαλιστική εικόνα, τόσο για την εξέλιξη της επιδημίας όσο και για τις επιπτώσεις της στην οικονομία, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες.
Παρά ταύτα, έχει ενδιαφέρον να δώσουμε το εύρος των εκτιμήσεων.
Μια από τις πιο αισιόδοξες είναι εκείνη της JP Morgan για 1,8% συρρίκνωση της Ευρωζώνης κατά το πρώτο τρίμηνο και 3,3% το δεύτερο. Για τις ΗΠΑ οι αντίστοιχες εκτιμήσεις είναι 2% και 3% .
Από τις πιο απαισιόδοξες είναι οι εκτιμήσεις της Deutsche Bank, η οποία επισήμανε ότι καθώς οι πρώτες ενδείξεις για τον αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο στην Κίνα ξεπέρασαν κατά πολύ τις αρχικές προβλέψεις, έπρεπε να προχωρήσει σε σημαντική καθοδική αναθεώρηση των προβλέψεων της για την παγκόσμια ανάπτυξη στο πρώτο εξάμηνο του έτους.
Σύμφωνα με νέα έκτακτη έκθεση του γερμανικού οίκου, η βουτιά του ΑΕΠ της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ στο δεύτερο τρίμηνο θα είναι η μεγαλύτερη, από την εποχή του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η παγκόσμια ύφεση θα είναι σοβαρή κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, με τη ζήτηση στην Κίνα να σημειώνει βουτιά το πρώτο τρίμηνο και στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ στο δεύτερο τρίμηνο. Ως εκ τούτου, εκτιμά πως το πραγματικό ΑΕΠ στην ευρωζώνη θα βυθιστεί κατά 24% στο β΄ τρίμηνο, με οδηγό την βουτιά της Γερμανίας κατά 28% και κατά 13% στις ΗΠΑ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πτώση στο α' τρίμηνο θα ξεπεράσει το 12%, ενώ στο β' τρίμηνο αναμένεται άνοδος λόγω της εκρηκτικής ανάκαμψης της Κίνας.
Στα του οίκου μας
Η ατυχία για την Ελλάδα είναι ότι δεν δόθηκε το «παράθυρο ευκαιρίας» που χρειαζόταν- ήτοι ένα ήρεμο διεθνές περιβάλλον με ακέραιη τη διάθεση για ρίσκο- έναντι να μπορέσουν να τιτλοποιηθούν τα κόκκινα δάνεια και να «καθαρίσουν» οι ισολογισμοί των τραπεζών , όπως επίσης δεν πρόλαβαν καν να αρχίσουν οι τιτλοποιήσεις της ΔΕΗ.
Αντίθετα, βρισκόμαστε στην αρχή της εξέλιξης μιας πανδημίας εξαιτίας της οποίας το διεθνές εμπόριο ρίχνει ταχύτητα, τα σύνορα κλείνουν, τα χρηματιστήρια χάνουν τη μια στήριξη μετά την άλλη και φυσικά οι περισσότερες επενδύσεις μπαίνουν στον πάγο, ενώ η διάθεση για ρίσκο έχει ισοπεδωθεί. Στην ελληνική οικονομία ο λογαριασμός των επιπτώσεων θα είναι ιδιαίτερα τσουχτερός, από τη στιγμή που οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών πέρσι ξεπέρασαν το 35% του ΑΕΠ με τον κλάδο του τουρισμού να προσφέρει άμεσα μόνο έσοδα 18 δισ.
Είμαστε όμως και «τυχεροί» γιατί αυτή τη φορά η καταιγίδα έχει διεθνείς διαστάσεις και ως εκ τούτου η χώρα μας έχει την ίδια μεταχείριση που έχει και όλη η Ευρωζώνη. Οι μειώσεις των διαρθωτικών πλεονασμάτων και των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, θα ισχύουν και για τη χώρα μας, ενώ τα ελληνικά ομόλογα θα συμπεριληφθούν στο έκτακτο QE της ΕΚΤ παρόλο που η χώρα μας δεν έχει επενδυτική βαθμίδα ακόμα.
Αν τώρα προσθέσουμε και τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση σε συνεννόηση με τους ευρωπαϊκούς φορείς για τη στήριξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων και την ευελιξία που έδωσε στις τράπεζες, αρχίζει να γίνεται εμφανές το δίχτυ που απλώνεται έναντι η δημόσια και η ιδιωτική κατανάλωση να προσγειωθούν όσο γίνεται πιο μαλακά. Την πτώση δηλαδή δεν μπορούμε να την γλυτώσουμε στο άμεσο μέλλον, αλλά τουλάχιστον λαμβάνονται μέτρα ενεργούς υποστήριξης της, όταν η επιδημία αρχίσει πλέον να παίρνει φθίνουσα πορεία.
Στην ερώτηση τώρα για το αν όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να προεξοφληθούν από το ελληνικό χρηματιστήριο, η απάντηση είναι ότι κάποια στιγμή ναι. Όπως όλες οι ιώσεις άλλωστε, έτσι και αυτή θα κάνει τον κύκλο της. Όπως όμως για τον ανθρώπινο οργανισμό ένα καλό ανοσοποιητικό και η απουσία υποκείμενων νόσων είναι το α και το ω για την ανάρρωση, έτσι και για τις εταιρείες ο υγιής ισολογισμός με απουσία «σκελετών» και λογιστικών αλχημειών θα παίξει το ρόλο του. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τα κράτη, ενώ ο παράγοντας χρόνος για όσους βιαστούν να εξαντλήσουν τη ρευστότητα τους μπορεί να παίξει τον πιο καθοριστικό ρόλο.
Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμια περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
