Η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν ολοκλήρωσε την Κυριακή το σημαντικό της ταξίδι στο Πεκίνο, προκειμένου να προλάβει την αποσύνδεση των αλυσίδων εφοδιασμού σε δύο μέταλλα ζωτικής σημασίας για κρίσιμες σύγχρονες τεχνολογίες που βασίζονται στους ημιαγωγούς.
Υπενθυμίζουμε ότι το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας έχει ανακοινώσει ότι από την 1η Αυγούστου επιβάλλονται νέοι κανονισμοί οι οποίοι θα υποχρεώνουν για λόγους εθνικής ασφάλειας τους εξαγωγείς να ζητούν άδεια για να αποστέλλουν σπάνιες γαίες όπως γάλλιο και γερμάνιο εκτός χώρας, καθώς και τις χημικές ενώσεις αυτών.
Πλέον όχι μόνο θα πρέπει να προσδιορίζεται ποιοι θα είναι οι αποδέκτες των εξαγωγών αλλά και οι τελικοί χρήστες θα πρέπει να ορίζουν τον τρόπο χρήσης αυτών των μετάλλων.
Για να κατανοήσουμε γιατί είναι σημαντικές οι εξαγωγές αυτών των δύο μετάλλων θα αναφέρουμε εν συντομία ότι
1.Έχουν μια τεράστια γκάμα εξειδικευμένων χρήσεων στην κατασκευή τσιπ, τον εξοπλισμό επικοινωνιών και την άμυνα, καθώς το γάλλιο χρησιμοποιείται σε σύνθετους ημιαγωγούς, σε οθόνες τηλεόρασης και κινητών τηλεφώνων, ηλιακούς συλλέκτες και ραντάρ, ενώ το γερμάνιο χρησιμοποιείται στις οπτικές ίνες, τα γυαλιά νυχτερινής όρασης και στα ηλιακά κύτταρα των δορυφόρων.
2. Συνήθως δεν βρίσκονται μόνα τους στη φύση, αλλά αντίθετα παράγονται σε μικρές συγκεντρώσεις ως υποπροϊόν από χυτήρια που επικεντρώνονται σε άλλες, πιο βασικές πρώτες ύλες όπως ο ψευδάργυρος ή το αλουμίνιο. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η Κίνα είναι κατά κύριο λόγο η κορυφαία πηγή και των δύο μετάλλων , αντιπροσωπεύοντας το 94% της προσφοράς γαλλίου και το 83% της προσφοράς του γερμανίου.
3. Η Κίνα αντιπροσωπεύει επίσης πάνω από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών όπως το νεοδύμιο ή το πρασεοδύμιο και αντιπροσωπεύει πάνω από το 90% του μεταγενέστερου τμήματος μετάλλων και μαγνητών.
Αν και λέγονται «σπάνιες γαίες» εντούτοις κανένα από τα δύο μέταλλα δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο, αλλά το κόστος επεξεργασίας μπορεί να είναι υψηλό. Επιπλέον, καθώς η Κίνα τα εξάγει σχετικά φθηνά για πάρα πολλές δεκαετίες, υπάρχουν λίγες εγκαταστάσεις εκτός Κίνας για την εξόρυξη τους.
Καθώς μάλιστα η Κίνα αύξησε την παραγωγή της, άλλες χώρες όπως η Γερμανία ή το Καζακστάν, αποχώρησαν από την παραγωγή τους. Εξαιτίας όμως της βιομηχανικής τους μοναδικότητας σε εφαρμογές και χρήσεις προϊόντων υψηλής τεχνολογίας -λέιζερ, κινητά τηλέφωνα, οθόνες υγρών κρυστάλλων κ.α.- και στις λεγόμενες «πράσινες» τεχνολογίες- μπαταρίες υβριδικών αυτοκινήτων, φωτοβολταϊκά, λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης, τουρμπίνες ανεμογεννητριών- η ζήτηση των σπάνιων γαιών αυξάνεται συνεχώς και μαζί της η εξάρτηση των δυτικών οικονομιών από την Κίνα.
Η κλιμάκωση των εμπορικών «εκβιασμών»
Ο περιορισμός λοιπόν των δύο πολύτιμων για τη Δύση εξαγωγών γάλλιου και γερμανίου σηματοδοτεί μια ξεκάθαρη κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου της Κίνας με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, εγείροντας σοβαρές ανησυχίες ότι μπορεί να επεκταθεί και σε σπάνιες γαίες όπως το νεοδύμιο, το πρασεοδύμιο κ.α.
Μάλιστα σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρώην υφυπουργού Εμπορίου Wei Jianguo, οι έλεγχοι των εξαγωγών των μετάλλων είναι μόνο η αρχή και σε περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλουν περισσότερους περιορισμούς στον κλάδο της τεχνολογίας, τότε η Κίνα θα «εντείνει τα αντίμετρα», γεγονός που θα προκαλούσε «βαρύ πόνο σε ορισμένες χώρες».
Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι ο Σι και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είχαν συμφωνήσει κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής της G20 στην Ινδονησία τον Νοέμβριο του 2022 να θέσουν μια νέα αφετηρία στη σχέση τους!
Δυστυχώς όμως έκτοτε οι σχέσεις της Κίνας με τη Δύση χειροτέρεψαν και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η ανακοίνωση από το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας ήρθε λίγες μόλις μέρες αργότερα από το «αδιάφορο σφύριγμα» των ΗΠΑ στην έκκληση του ηγέτη της Κίνας Σι Τζινπίνγκ τόσο στο Διεθνές Φόρουμ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όσο και στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης, να διατηρηθούν ακέραιες οι διακρατικές συνεργασίες με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης.
Ο Σι Τζινπίνγκ υποστήριξε ότι όλες οι ηγεσίες των κρατών θα πρέπει να «απορρίψουν κάθε ενέργεια που φράζει, αποκόπτει ή αποσυνδέει» τις αλυσίδες εφοδιασμού, να αντισταθούν στις τάσεις απομονωτισμού και αποσύνδεσης των οικονομιών τους και να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στη διατήρηση και βελτίωση των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Η ίδια έκκληση, πάλι χωρίς καμία ανταπόκριση, είχε γίνει και κατά τη συνάντηση του Κινέζου ηγέτη με τον Μπιλ Γκέιτς τον Ιούνιο, ενώ προφανώς και οι πρόσφατες δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που στοχεύουν στη μείωση της οικονομικής εξάρτησης από το Πεκίνο έπαιξαν και αυτές τον ρόλο τους στην επιδείνωση των σχέσεων.
Το «πήγαινε- έλα» αξιωματούχων και παραγόντων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει ξεκινήσει εδώ και εβδομάδες, με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν, τον διευθυντή της CIA, Μπιλ Μπερνς, τον κορυφαίο αξιωματούχο εξωτερικής πολιτικής της Κίνας Γουάνγκ Γι και τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Τζον Μπλίνκεν, να αποτελούν μερικούς από αυτούς.
Επίσης από το επιχειρηματικό μέτωπο, πέραν του Μπιλ Γκέιτς, επισκέφθηκαν πρόσφατα την Κίνα ο Διευθύνων Σύμβουλος της Tesla και της SpaceX, Ιλον Μασκ, της JPMorgan Τζέιμι Ντάιμον και της Apple Τιμ Κουκ.
Το τετραήμερο ταξίδι της Γιέλεν στην Κίνα λοιπόν ήταν η συνέχεια των παραπάνω επαφών και προγραμματίστηκε σχεδόν αμέσως μετά την ανακοίνωση της Κίνας περί νέων ελέγχων εξαγωγών στο γάλλιο και το γερμάνιο.
Δυστυχώς όμως δεν φαίνεται να απέφερε για τις ΗΠΑ τα μέγιστα προσδοκώμενα αποτελέσματα, καθώς το Πεκίνο εξακολουθεί να θεωρεί τους περιορισμούς στις εξαγωγές των δύο μετάλλων θέμα της εθνικής κινεζικής ασφάλειας, ακριβώς όπως οι ΗΠΑ εξακολουθούν να θεωρούν θέμα εθνικής ασφάλειας τη διακοπή των εξαγωγών βασικών τσιπ και εργαλείων ημιαγωγών προς την Κίνα που έχουν επιβληθεί ήδη από τον Οκτώβριο του 2022.
Τουλάχιστον δεν παύει να αποτελεί μια διπλωματική προσέγγιση των ΗΠΑ προς την Κίνα με τη Τζάνετ Γιέλεν να επιχειρεί να προετοιμάσει και να «λειάνει» στα πλαίσια του εφικτού το έδαφος για τις επόμενες συναντήσεις μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου Μπάιντεν και του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ στη σύνοδο κορυφής των G20, τον Σεπτέμβριο στο Νέο Δελχί και στη Σύνοδο Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού τον Νοέμβριο στο Σαν Φρανσίσκο.
Η ετυμηγορία της Γιέλεν και οι διαφωνίες
Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ μετά το πέρας της τετραήμερης επίσκεψης της στο Πεκίνο, δήλωσε στην παραδοσιακή συνέντευξη Τύπου που ακολουθεί πάντα αυτού του τύπου τις συναντήσεις, ότι οι συζητήσεις με ανώτερους Κινέζους αξιωματούχους ήταν «άμεσες» και «παραγωγικές», συμβάλλοντας στη σταθεροποίηση της «συχνά δύσκολης σχέσης» μεταξύ των δύο οικονομιών.
Προφανώς η Τζάνετ Γιέλεν επιχείρησε να «τετραγωνίσει» όσο μπορούσε τον κύκλο, αλλά παρά ταύτα παραδέχθηκε ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν σημαντικές διαφωνίες και μάλιστα υπερθεμάτισε όσον αφορά τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον για αυτό που αποκάλεσε «αθέμιτες οικονομικές πρακτικές» και «πρόσφατες τιμωρητικές ενέργειες» εναντίον αμερικανικών εταιρειών.
Κατέληξε διπλωματικά βέβαια σε μια κομψή «πρόσκληση»: «...Αλλά ο πρόεδρος Μπάιντεν και εγώ δεν βλέπουμε τη σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας μέσα από το πλαίσιο της σύγκρουσης μεγάλων δυνάμεων. Πιστεύουμε ότι ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος για να ευδοκιμήσουν και οι δύο χώρες μας».
Η αλήθεια είναι ότι η Γέλεν παρέμεινε μέχρι τελευταία στιγμή εντός των στόχων της συνάντησης, ήτοι να γνωρίσει τη νέα οικονομική ομάδα της Κίνας ώστε να βρεθούν κοινά σημεία διαλόγου και να μειωθούν οι κίνδυνοι...παρεξηγήσεων. Άλλωστε, όπως η ίδια ανακοίνωσε, θα ακολουθήσουν αυξημένες και τακτικότερες επικοινωνίες των δύο μερών.
Μάλιστα έκανε μια κίνηση καλής θέλησης απαντώντας στις ανησυχίες των Κινέζων σχετικά με ένα αναμενόμενο εκτελεστικό διάταγμα των ΗΠΑ που θα περιορίζει τις εξερχόμενες επενδύσεις, ανακοινώνοντας τους όχι μόνο ότι οποιοδήποτε τέτοιο μέτρο θα είναι περιορισμένο σε εύρος και θα θεσπιστεί με διαφανή τρόπο, αλλά και ότι η Κίνα θα έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τις ανησυχίες και τις ενστάνσεις ώστε η Ουάσιγκτον όχι μόνο να μπορεί να εξηγήσει αλλά και «ενδεχομένως σε ορισμένες περιπτώσεις, να ανταποκριθεί στις ακούσιες συνέπειες των πράξεών της εάν δεν στοχευθούν προσεκτικά».
Τουτέστιν, η Γιέλεν έκανε μια δήλωση περί δυνατότητας ενός ουσιαστικού διαλόγου και διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο οικονομιών, ακόμα και όσον αφορά δύσκολα θέματα όπως εκείνα της εθνικής ασφάλειας, ή της μεταφοράς πόρων και τεχνογνωσίας.
Αν αθροίσει κανείς τις δηλώσεις των τελευταίων εβδομάδων τόσο αξιωματούχων από τις ΗΠΑ όσο και από την Κίνα-εξαιρώντας βέβαια εκείνη του προέδρου των ΗΠΑ για τον ηγέτη της Κίνας, τον οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ τον χαρακτήρισε ως δικτάτορα- συνειδητοποιεί ότι πράγματι και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν ότι η αποσύνδεση των εφοδιαστικών αλυσίδων θα είναι καταστροφική και ένας παράγοντας αποσταθεροποίησης για ολόκληρον τον πλανήτη.
Το πρόβλημα είναι η διαφορετική οπτική γωνία για αυτό που αποκαλούμε στον δυτικό κόσμο, ανοιχτή, ελεύθερη και δίκαιη οικονομία. Τα πάντα θα εξαρτηθούν λοιπόν από το πόσο ειλικρινής είναι η διάθεση που δείχνουν οι δύο πλευρές για ένα κοινό έδαφος συνεννόησης.
Θέμα χρόνου να φτάσει ο «λογαριασμός» στις αγορές
Προς το παρόν πάντως, η καθεμιά από τις δύο δυνάμεις επιμένει σε αποφάσεις που χωρίζουν τον εμπορικό κόσμο σε μπλοκ και δημιουργούν προβλήματα και αυξημένο κόστος στη διακίνηση πολλών αγαθών.
Αυτό ακριβώς το αυξανόμενο κόστος λόγω της αποσύνδεσης των εφοδιαστικών αλυσίδων έχουμε εξηγήσει ότι αποτελεί έναν από τους γενεσιουργούς παράγοντες των πληθωριστικών πιέσεων των τελευταίων δύο ετών-θυμηθείτε τα περί πληθωρισμού προσφοράς- ενώ στην ουσία «ακυρώνει» ένα μεγάλο μέρος της προσπάθειας των Κεντρικών Τραπεζών να καταπολεμήσουν τις αυξήσεις των τιμών.
Αυτή όμως η «ακύρωση» αναγκάζει τις Κεντρικές Τράπεζες να συνεχίζουν τις αυξήσεις επιτοκίων, εκτοξεύοντας το χρηματοδοτικό κόστος σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών.
Ακόμα όμως και οι επιχειρήσεις που έχουν τη δυνατότητα να περάσουν την αύξηση του κόστους παραγωγής, διανομής και χρηματοδότησης στον καταναλωτή ή έχουν αυξανόμενο κύκλο εργασιών λόγω τεχνολογικού άλματος, κινδυνεύουν ολοένα και περισσότερο να βρεθούν αντιμέτωπες με σοβαρές ελλείψεις ή με τεράστια αύξηση τιμών σε κρίσιμες πρώτες ύλες.
Τουτέστιν, εαν το ταξίδι της Γιέλεν δεν αποφέρει έστω με μια καθυστέρηση καρπούς, ο «λογαριασμός» του κόστους που θα αποφέρει μια κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου μεταξύ Κίνας και Δύσης θα έρθει νομοτελειακά σε όλους, συμπεριλαμβανομένων και των χρηματιστηριακών ταμπλό.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
