Και επίσημα η χώρα εισέρχεται σε μια μακρά προεκλογική περίοδο, η οποία απ' ό,τι φαίνεται θα τελειώσει τον Ιούλιο, με τις δεύτερες εκλογές. Έχουμε μπροστά μας τρεις μήνες. Ένα ολόκληρο τρίμηνο, ίσως και κάτι περισσότερο, αν σκεφτούμε πως θα χρειαστούν και κάποιες ημέρες μέχρι να αναλάβει η νέα κυβέρνηση.
Τον χρόνο αυτόν, τον μετράει με διαφορετικό τρόπο η κοινωνία και με διαφορετικό τρόπο η πραγματική οικονομία. Και με εντελώς διαφορετικό τρόπο τον μετράει το επενδυτικό και χρηματιστηριακό οικοσύστημα. Που μαζί με το χρόνο, υπολογίζει το κόστος του χρήματος, ειδικά σήμερα που πορευόμαστε σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων. Που υπολογίζει χρηματοροές, τοκοχρεολυτικές δόσεις, τζίρους, συμβόλαια και συμφωνίες. Που υπολογίζει τις μεταβολές στην επενδυτική ψυχολογία και στη συναισθηματική και ψυχική καταπόνηση των επενδυτών. Διότι η επενδυτική κοινότητα και ειδικότερα η χρηματιστηριακή κοινότητα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, απέναντι στους εξωγενείς αστάθμητους παράγοντες. Και οι εκλογές είναι ένας τέτοιος χαρακτηριστικός αστάθμητος παράγοντας.
Οι εκλογές του 2023 είναι πολύ πιο σημαντικές με χρηματιστηριακούς όρους, σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2019. Οι εκλογές του 2019 ήταν βούτυρο στο ψωμί των επενδυτών. Όλα τα αρνητικά είχαν μείνει πίσω. Και οι αγορές ανέμενα τον ερχομό μόνο θετικών νέων. Και γι’ αυτό όπως θυμόμαστε όλοι, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών είχε προεξοφλήσει τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας και την υιοθέτηση μια φιλοεπενδυτικής πολιτικής, ήδη από τις αρχές του 2019. Οι επενδυτές θεωρούσαν τις εκλογές του 2019, σαν ένα εφαλτήριο για οικονομικές και χρηματιστηριακές επιτυχίες. Σαν μια ευκαιρία για να αποκατασταθεί η επενδυτική κανονικότητα και να επιστρέψουν οι βασικές αρχές της οικονομικής ελευθερίας που είναι καθοριστικές για τη δημιουργία ενός ανοδικού κύματος στις αξίες και στις αποτιμήσεις.
Έτσι από το 2019 και μετά, τι είδαμε να συμβαίνει στο Χρηματιστήριο Αθηνών; Είδαμε την πλήρη εξυγίανση του τραπεζικού κλάδου. Είδαμε τη διάσωση της ΔΕΗ, που της επέτρεψε από ενεργειακός παρίας, να μετατραπεί σε σημαντικό παίκτη στα Βαλκάνια. Είδαμε συνεχείς αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης τόσο της οικονομίας, όσο και των εισηγμένων εταιρειών. Είδαμε τη μείωση των εταιρικών φορολογικών συντελεστών, τη μείωση της φορολογίας των μερισμάτων και την αύξηση της κερδοφορίας των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο εταιρειών σε ιστορικά υψηλά.
Είδαμε τις ελληνικές εταιρείες που συμμετέχουν στον δείκτη της MSCI να γίνονται δέκα, από τρεις που ήταν το 2019. Είδαμε τις ελληνικές μετοχές και τα ελληνικά ομόλογα να ξαναμπαίνουν στον διεθνή επενδυτικό χάρτη. Είδαμε δεκάδες θεσμικούς επενδυτές από το εξωτερικό να επενδύουν σε ελληνικές μετοχές και στρατηγικούς επενδυτές να λαμβάνουν ισχυρές μετοχικές θέσεις στον τραπεζικό τομέα, στην ενέργεια και τις κατασκευές. Είδαμε μεγάλα Venture Capitals και Private Equity Funds, να εξαγοράζουν εταιρείες.
Μέχρι τώρα οι επενδυτές είναι ικανοποιημένοι από τις επιδόσεις της πραγματικής οικονομίας, την ταχεία αύξηση του ΑΕΠ με ταχύτερους ρυθμούς από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, τη σταθερή μείωση της ανεργίας, από τις αποδόσεις των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αλλά και από τη διαχείριση μεγάλων στρατηγικών επενδύσεων όπως για παράδειγμα είναι τα Ναυπηγεία. Όμως από σήμερα που αρχίζουν να μετρούν ανάποδα οι τρεις μήνες μέχρι τις εκλογές του Ιουλίου, οι επενδυτές είναι προβληματισμένοι.
Ο βασικός τους φόβος είναι πως η κυβέρνηση που θα προκύψει μετά από την εκλογική διαδικασία δεν θα ακολουθήσει την ίδια οικονομική πολιτική με την τωρινή κυβέρνηση. Πως θα διακοπεί η φιλική προς τις επενδύσεις διάθεση. Κάτι που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, στην επενδυτική δραστηριότητα και κατ’ επέκταση στις οικονομικές επιδόσεις των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών.
Διότι μπορεί να προκύψει μια αυτοδύναμη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με πλειοψηφία 2-3 βουλευτών. Διότι μπορεί να προκύψει μια κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας - ΠΑΣΟΚ, που θα σέρνει τα βάρη και τις νοοτροπίες του πασοκικού κρατισμού. Και διότι μπορεί να συγκροτηθεί μια κυβέρνηση με άξονα τον Σύριζα και συνοδοιπόρους διάφορους παράγοντες της αντιπολίτευσης που ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν. Επομένως είναι ορατός ο κίνδυνος να υπάρξει μια κυβέρνηση με ευάλωτες ισορροπίες ή ακόμα χειρότερα να υπάρξει μια κυβέρνηση που θα είναι προϊόν τερατογένεσης.
Και επειδή το μυαλό των επενδυτών, πηγαίνει αμέσως στο χειρότερο, στην ημερήσια χρηματιστηριακή ατζέντα τίθενται καίρια ερωτήματα.
Υπάρχει κίνδυνος να μην αναβαθμιστεί η Ελληνική Οικονομία και να μην αποκτήσει την επενδυτική βαθμίδα; Ναι υπάρχει, διότι οι οίκοι αξιολόγησης πέραν των άλλων θα αποτιμήσουν και το πολιτικό ρίσκο.
Υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου; Ναι υπάρχει, εάν οι αγοραστές χρέους διακρίνουν σημάδια απομάκρυνσης από τις οικονομικές πολιτικές που ακολουθούνται.
Υπάρχει κίνδυνος επανακρατικοποίησης της ΔΕΗ; Όχι δεν υπάρχει, εκτός και αν εκλεγεί μια κυβέρνηση που θα θελήσει να συγκρουστεί με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Υπάρχει κίνδυνος να κρατικοποιηθούν οι δυο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες; Εκτιμούμε πως όχι, διότι οποιαδήποτε τέτοια απόπειρα θα οδηγούσε σε σύγκρουση την Ελλάδα με τη διεθνή επενδυτική κοινότητα.
Υπάρχει κίνδυνος αύξησης της φορολογίας των εταιρικών κερδών και των μερισμάτων; Ναι υπάρχει, διότι μπορεί να επιλεγεί μια διαφοροποίηση των πηγών των φορολογικών εσόδων στα πλαίσια άσκησης μιας λαϊκίστικης οικονομικής πολιτικής.
Υπάρχει κίνδυνος να σταματήσουν οι εισροές κεφαλαίων από την πλευρά των ξένων αγοραστών στο Χρηματιστήριο Αθηνών; Ναι υπάρχει, διότι οι ξένοι επενδυτές, ειδικά σε περιόδους οικονομικού και πολιτικού ρίσκου, κρατούν στάση αναμονής μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα. Και αν μετά το ξεκαθάρισμα φανεί πως οι επενδύσεις στο Χρηματιστήριο Αθηνών είναι ασύμφορες με βάση τον δείκτη «ρίσκο προς κέρδος», μπορεί να επιλέξουν την αποεπένδυση.
Μέχρι τις εκλογές της 2ας Ιουλίου, θα έχουμε πολύ χρόνο να παρακολουθούμε και να αναλύουμε το οικονομικό και χρηματιστηριακό σκηνικό. Κλείνω το σημερινό σημείωμα, με το κλασσικό «kalo kouragio», που είχε πει ο Όλι Ρεν. Διότι είναι σίγουρο πως οι επενδυτές στο Χρηματιστήριο Αθηνών θα χρειαστούν κουράγιο και γερό στομάχι, μέχρι να την ορκωμοσία της επόμενης κυβέρνησης που θα αναδειχθεί μέσα από τις εκλογές.
