Τα βάσανα των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών δεν λένε να σταματήσουν. Η ρωσική εισβολή έχει καταφέρει σημαντικό πλήγμα στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες αυτοκινήτων, αφού στερούνται κρίσιμα εξαρτήματα που κατασκευάζονται σε ουκρανικά εργοστάσια. Τα lockdown στην Κίνα όχι μόνο σταματούν την παραγωγή των τοπικών εργοστασίων αυτοκινήτων αλλά χειροτερεύουν την – ήδη άσχημη – κατάσταση με την έλλειψη μικροεπεξεργαστών. Και, όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, θα αρχίσει και η ανησυχία για το παλλάδιο και το νικέλιο.
Η αγωνία των διοικήσεων, των εργαζόμενων και των μετόχων των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών δεν λέει να τελειώσει. Έχουν ήδη συμπληρωθεί δύο χρόνια από την αρχή της μεγάλης ταλαιπωρίας που ξεκίνησε με το πολύμηνο κλείσιμο των εργοστασίων σχεδόν σε όλο τον κόσμο, στα πλαίσια των μεγάλων περιορισμών στην κίνηση των πολιτών που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας. Εκεί που τα πράγματα άρχισαν να εξομαλύνονται, προς το τέλος του 2020, άρχισε να φαίνεται καθαρά το πρόβλημα με την έλλειψη μικροεπεξεργαστών, το οποίο μάλιστα υποεκτιμήθηκε. Πολλά εργοστάσια χρειάστηκε να κλείσουν προσωρινά και πολλά άλλα να λειτουργούν με μειωμένη δυναμικότητα.
Το 2022 υποτίθεται πως θα ήταν η χρονιά που θα αφήναμε πίσω μας το συγκεκριμένο πρόβλημα, κάποια στιγμή στο δεύτερο εξάμηνο. Τα πράγματα όμως δεν εξελίσσονται με θετικό τρόπο για την Volkswagen, την Stellantis, την Ford, την General Motors, την Renault, την Nio, ακόμα και την Tesla. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η δυναμική επανεμφάνιση του Covid -19 στην Κίνα έχουν αλλάξει εντελώς τα πράγματα, απειλώντας τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου, τους προμηθευτές τους, τους εργαζόμενους, τους μετόχους αλλά και τους πελάτες τους, με ακόμα μεγαλύτερη ταλαιπωρία.
Τα βάσανα της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι αυτή την στιγμή δύο ειδών. Τα πραγματικά και αυτά που μπορεί να εμφανιστούν στο προσεχές μέλλον. Όσον αφορά στα πραγματικά προβλήματα, πέρα από την έλλειψη μικροεπεξεργαστών, για την οποία θα μιλήσουμε λίγο αργότερα, ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα, που απασχολεί κυρίως τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, είναι άμεση συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία. Όπως είχαμε δει λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, η Ουκρανία φιλοξενεί πολλά εργοστάσια που κατασκευάζουν καλωδιώσεις για αυτοκίνητα και φορτηγά (Ο πόλεμος σπάει τις εφοδιαστικές αλυσίδες | Liberal Markets).
Η παραγωγή αυτών των εργοστασίων μειώθηκε πολύ με την έναρξη του πολέμου, ενώ έγινε πολύ πιο δύσκολη και η μεταφορά των προϊόντων προς τα ευρωπαϊκά εργοστάσια. Το αποτέλεσμα είναι πως πολλά εργοστάσια, κυρίως στην Γερμανία, υπολειτουργούν, με πολλούς εργαζόμενους να βρίσκονται σε καθεστώς προσωρινής διαθεσιμότητας.
Πέρα από τα εργοστάσια παραγωγής αυτοκινήτων, δυσκολίες αντιμετωπίζουν και εργοστάσια που κατασκευάζουν εξαρτήματα για αυτοκίνητα, όπως είχαμε μάθει πριν λίγο καιρό από το Black Box (Black Box: Στήριξη Μητσοτάκη στα Ναυπηγεία. Πάτρα - Πύργος, ανάπτυξη Epsilon Net, υπεραξίες στο Βοτανικό και η χαλυβουργία | Liberal Markets), που ασχολήθηκε με την περίπτωση ενός εργοστασίου της Magneti Marelli που κατασκευάζει συστήματα φωτισμού για την αυτοκινητοβιομηχανία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και η μεγάλη γερμανική βιομηχανία Thyssen Krupp, ένα σημαντικό κομμάτι της οποίας προμηθεύει την αυτοκινητοβιομηχανία με εξειδικευμένα υλικά και εξαρτήματα. Η Thyssen Krupp ενημέρωσε τους μετόχους της για τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί, καθώς τα εργοστάσια αυτοκινήτων έχουν μειώσει τις παραγγελίες τους δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στις δικές της παραγωγικές εγκαταστάσεις.
Η αυτοκινητοβιομηχανία δεν κάθεται βέβαια με σταυρωμένα χέρια. Όπως είπε ο διευθυντής προμηθειών της Volkswagen, σε προχθεσινή του συνέντευξη στην τηλεόραση του Bloomberg, έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία μεταφοράς μέρους της παραγωγής καλωδιώσεων εκτός Ουκρανίας. Η διαδικασία αυτή δεν είναι πολύ δύσκολη ούτε κοστίζει πολύ αλλά μπορεί να κρατήσει από λίγες εβδομάδες μέχρι σχεδόν έναν χρόνο, ανάλογα με την πολυπλοκότητα του προϊόντος. Αυτό σημαίνει πως η πλήρης αποκατάσταση της εφοδιαστικής αλυσίδας του τομέα των καλωδιώσεων αυτοκινήτων θα αργήσει να γίνει, άρα θα αργήσει και η επαναφορά πολλών εργοστασίων σε καθεστώς πλήρους λειτουργίας.
Φυσικά, οι καλωδιώσεις δεν είναι το μόνο πρόβλημα που έχει φέρει ο πόλεμος στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες αυτοκινήτων και φορτηγών, αφού σχεδόν όλες έχουν ήδη ανακοινώσει το σταμάτημα όλων των δραστηριοτήτων τους στην Ρωσία, καταγράφοντας σημαντικές ζημιές. Όλες οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν κάνει τις σχετικές ανακοινώσεις, ενώ πολύ σημαντικό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η γαλλική Renault, η οποία έχει εκτεταμένες δραστηριότητες στην Ρωσία, όπου ελέγχει την τοπική αυτοκινητοβιομηχανία, μητρική της πασίγνωστης σε εμάς Lada.
Δεν είναι όμως μόνο ο πόλεμος που αυξάνει τα προβλήματα της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας, είναι και η έξαρση του Covid – 19 στην Κίνα και τα αυστηρά μέτρα που έχουν λάβει οι τοπικές αρχές. Μεγάλες πόλεις έχουν εισέλθει ήδη σε καθεστώς lockdown, με σημαντικές επιπτώσεις και στην βιομηχανική δραστηριότητα. Η πιο σοβαρή περίπτωση είναι αυτή της πόλης της Σανγκάης, που είναι η οικονομική καρδιά της χώρας. Τα περιοριστικά μέτρα έχουν ως αποτέλεσμα την αναστολή λειτουργίας πολλών εργοστασίων αλλά και την εμφάνιση μεγάλων προβλημάτων στις μεταφορές. Όσον αφορά στα εργοστάσια, οι πληροφορίες του διεθνούς Τύπου που διαβάσαμε τις προηγούμενες μέρες μας λένε πως το εργοστάσιο της Tesla στην Σανγκάη ήταν κλειστό από την 28η Μαρτίου μέχρι και την προηγούμενη Πέμπτη 6 Απριλίου, ενώ η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία Nio ανακοίνωσε την αναστολή λειτουργίας των εργοστασίων της.
Πέρα όμως από αυτό, ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι πως τα εργοστάσια μικροεπεξεργαστών, τα οποία δουλεύουν κανονικά με τους εργαζόμενους να κοιμούνται μέσα στα εργοστάσια, δεν μπορούν να βρουν αρκετά φορτηγά για να φορτώσουν τα προϊόντα τους για να τα στείλουν στους πελάτες τους εντός Κίνας και στα λιμάνια της χώρας για εξαγωγή. Δεδομένου του ότι ένα σημαντικό μέρος της παραγωγικής αλυσίδας της βιομηχανίας μικροεπεξεργαστών περνά μέσα από την Κίνα, είναι προφανές πως η νέα διαταραχή αυτής της αλυσίδας μπορεί να φέρει νέα αναστάτωση και να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τα πράγματα σχετικά με την έλλειψη μικροεπεξεργαστών στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Τα προβλήματα με τα ουκρανικά εργοστάσια καλωδιώσεων, το κλείσιμο κάποιων κινεζικών εργοστασίων λόγω της αναζωπύρωσης της πανδημίας στην χώρα και οι δυσκολίες στην αποστολή μικροεπεξεργαστών είναι υπαρκτά προβλήματα που απασχολούν καθημερινά τους αξιωματούχους των μεγάλων βιομηχανιών αυτοκινήτων και φορτηγών και των προμηθευτών τους. Υπάρχουν όμως και τα δυνητικά προβλήματα, τα οποία δεν έχουν εμφανιστεί ακόμα αλλά θα μπορούσαν να εμφανιστούν στο μέλλον αν ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί, μαζί με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η επάρκεια παλλαδίου και νικελίου είναι δύο από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Το Liberal Markets έχει ασχοληθεί πολλές φορές με το θέμα και δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε με πολλές λεπτομέρειες την συμμετοχή της Ρωσίας με περισσότερο από 40% στην παγκόσμια παραγωγή παλλαδίου και με περίπου 10% στην αντίστοιχη του νικελίου (και αρκετά μεγαλύτερη στην αγορά επεξεργασμένου νικελίου που χρησιμοποιείται για τις μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων). Το γεγονός πως οι τιμές των δύο μετάλλων έχουν υποχωρήσει από την αρχική έκρηξη που έγινε αμέσως μετά την ρωσική εισβολή δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει πρόβλημα. Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος και αυξάνεται η πιθανότητα για επιβολή ακόμα πιο αυστηρών κυρώσεων, η αυτοκινητοβιομηχανία δεν μπορεί να κοιμάται ήσυχη, γιατί όσο και να προετοιμάζεται μεθοδικά για την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων, είναι πρακτικά αδύνατον να μπορέσει να αντιμετωπίσει μία πλήρη διακοπή των προμηθειών ρωσικού παλλαδίου και νικελίου.
Το 2021 ήταν μία πολύ παράξενη χρονιά για τις περισσότερες αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες μείωσαν την παραγωγή τους λόγω της έλλειψης μικροεπεξεργαστών και αύξησαν την κερδοφορία τους δίνοντας προτεραιότητα στην παραγωγή ακριβότερων αυτοκινήτων. Αυτό βέβαια είχε σαν αποτέλεσμα την αναστάτωση στην αγορά αυτοκινήτων, όπου οι αγοραστές νέων αυτοκινήτων περιμένουν για πολλούς μήνες, ή και για πάνω από έναν χρόνο για να τα παραλάβουν και οι τιμές των μεταχειρισμένων οχημάτων αυξάνονται συνεχώς. Έτσι όπως πάνε τα πράγματα, το πιθανότερο είναι πως οι παραδόσεις νέων οχημάτων θα καθυστερήσουν ακόμα περισσότερο, με πιθανούς ωφελημένους τους ιδιοκτήτες συνεργείων αυτοκινήτων, αρκεί βέβαια να μπορούν να βρουν τα απαραίτητα ανταλλακτικά.
