Ο χρηματιστηριακός μου μέντορας, υποστήριζε ότι μόνο οι ψεύτες και οι αλεπούδες αγοράζουν τις μετοχές στις χαμηλότερες τιμές και τις πωλούν στις υψηλότερες. Και αυτό δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Η απόφαση να κινηθεί ένας επενδυτής στην αγορά, εμπεριέχει από μόνη της ένα ποσοστό ρίσκου. Ενός ρίσκου, που στο μυαλού του μέσου επενδυτή, μεταφράζεται σε κάποιο ποσοστό ανόδου ή πτώσης της τιμής της μετοχής ή του οποιοδήποτε επενδυτικού προϊόντος, επιλέξει να τοποθετηθεί. Όμως δεν είναι έτσι απλά τα πράγματα.
Στο χθεσινό της άρθρο, με τίτλο: «Αξίζει το ρίσκο στις κινεζικές και ρωσικές μετοχές;», η Μαίρη Βενέτη, προέβη σε μια εξαιρετική ανάλυση του ρίσκου, που εμπεριέχεται σε τοποθετήσεις σε ρωσικές και κινεζικές μετοχές. Σε μετοχές, που προκαλούν την προσοχή των κερδοσκόπων και όχι μόνο, μετά από τις βίαιες βυθίσεις τους, που τις έχουν οδηγήσει σε απαξιωμένες τιμές. Τιμές, που φαντάζουν ιδιαίτερα ελκυστικές. Και η Μαίρη, θέτει μέσα στο άρθρο της, το πιο σημαντικό ερώτημα: «Eίστε σίγουροι ότι θα θέλατε το ρίσκο; Και αν ναι, θα το αντέχατε;». Ζητώντας ουσιαστικά από τον αναγνώστη, να αναγνωρίσει τον βαθμό του ρίσκου που επιθυμεί να αναλάβει και τον βαθμό της αντοχής του, απέναντι στο συγκεκριμένο ρίσκο. Και αυτό διότι, η ψυχική καταπόνηση, που συνοδεύει το ρίσκο, είναι συχνά εξοντωτική.
Επιστρέφοντας στην αντίληψη του μέσου επενδυτή για το τι είναι ρίσκο, που από την εμπειρία μας, ταυτίζεται μόνο με την τιμή αγοράς, με το ποσοστό της προηγούμενης πτώσης και την πιθανότητα να οδηγηθεί η τιμή της μετοχής σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα, η απάντηση έρχεται από τον ακόλουθο τύπο που υπολογίζει το συνολικό ρίσκο μιας επένδυσης:
Δεν έχει νόημα να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τον συγκεκριμένο μαθηματικό τύπο. Έχει όμως νόημα να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα του υπολογισμού του ρίσκου, διότι δεν έχουμε να κάνουμε, ούτε με ποσοστά, ούτε με την απλή μέθοδο των τριών.
Σήμερα, δεν έχουμε απλά ορισμένες ρωσικές ή κινεζικές μετοχές, των οποίων οι τιμές υποχωρούν λόγω κάποιων ενδοεταιρικών γεγονότων. Οι κίνδυνοι που συνοδεύουν την απόφασή μας να επενδύσουμε σε αυτές τις εταιρίες δεν οφείλονται μόνο σε παράγοντες, που σχετίζονται με τις εισηγμένες εταιρείες. Οι κίνδυνοι αυτοί δεν σχετίζονται μόνο με ανεπιτυχείς επιλογές, ή με λανθασμένες εκτιμήσεις, ή με μη επιτυχή εκτέλεση ενός επιχειρηματικού σχεδίου.
Σχετίζονται με μια σειρά από άλλους κινδύνους ευρέως φάσματος, που συνθέτουν αυτό που ονομάζουμε συστημικό κίνδυνο, ή συστημικό ρίσκο.
Ένας τέτοιου είδους κίνδυνος είναι ο επιτοκιακός κίνδυνος. Οι αυξομειώσεις των επιτοκίων, μεταβάλλουν και τις αποτιμήσεις των μετοχών. Οπότε σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων, οι τιμές των μετοχών θα κινηθούν αναλόγως.
Ένας άλλος κίνδυνος είναι ο πληθωριστικός κίνδυνος, που ενώ είχε εκλείψει εδώ και χρόνια από την εξίσωση, σήμερα βρίσκεται εδώ και μάλιστα «βγάζει δόντια». Αυτό σημαίνει ότι τα οικονομικά δεδομένα, καθώς και οι αποτιμήσεις των μετοχών, θα πρέπει να αποπληθωριστούν για να βρεθούν οι πραγματικές αξίες.
Ένας ακόμα κίνδυνος είναι ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος. Με τις δεξαμενές των δυτικών τραπεζών να κλείνουν, όσον αφορά τις ρωσικές και κινεζικές εταιρείες, είναι φανερό ότι οι αναλογίες ιδίων και ξένων κεφαλαίων μεταβάλλονται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καθαρή εικόνα για την επόμενη ημέρα.
Ο συναλλαγματικός κίνδυνος είναι και αυτός ορατός. Είναι σίγουρο ότι όταν ρευστοποιήσουμε τις ρωσικές ή τις κινεζικές μετοχές που έχουμε αγοράσει με δολάρια ή ευρώ, θα λάβουμε το προϊόν της πώλησης, στο νόμισμα μας; Ή θα πληρωθούμε σε ρούβλια και σε γουάν; Και με βάση ποια συναλλαγματική ισοτιμία, θα γίνει η μετατροπή τους στο νόμισμα αναφοράς μας;
Ένας ακόμα χειρότερος κίνδυνος είναι αυτός της ρευστότητας, ο γνωστός και σαν liquidity risk. Είμαστε σίγουροι ότι όταν αποπειραθούμε να ρευστοποιήσουμε τις μετοχές μας, θα υπάρχει αγοραστής; Θα υπάρχει ανοικτό χρηματιστήριο ή θα έχουν διακοπεί οι συναλλαγές; Θα επιτρέπεται στους ξένους επενδυτές να ρευστοποιούν τις μετοχές τους, ή θα απαγορεύεται, όπως γίνεται στη Μόσχα; Υπάρχει περίπτωση να κρατικοποιηθούν ακόμα και οι μετοχές που έχουν ιδιώτες στα χέρια τους;
Τελευταίο, θα αναφέρουμε τον πολιτικό κίνδυνο, που σήμερα βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των επενδυτών. Οι επενδύσεις, που πραγματοποιούνται σε ξένες κεφαλαιαγορές, εν μέσω πολιτικών κρίσεων και εμπόλεμων καταστάσεων, εξ ορισμού είναι ευάλωτες απέναντι στις οποιεσδήποτε αρνητικές εξελίξεις. Ειδικά σήμερα, που μια οικονομία όπως είναι η Ρωσική, φλερτάρει με τη χρεοκοπία, λόγω των πολιτικών και πολεμικών εξελίξεων, όπως ανέφερε στο άρθρο του ο Κωνσταντίνος Μαριόλης «Το φλερτ της Ρωσίας με τη χρεοκοπία και ο κίνδυνος νέας παγκόσμιας κρίσης».
