Του Χρήστου Αλωνιστιώτη*
Δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία ότι το 2016 είναι μια πραγματικά χαώδης χρονιά για τις αγορές, καθώς έχουν συμβεί ιστορικά γεγονότα (Brexit), ενώ για μεγάλη περίοδο της χρονιάς έχουμε πολύ αυξημένες διακυμάνσεις, οι οποίες μεταφράζονται σε κινήσεις +/- 10% για τις αγορές, σε διάστημα 10 ημερών. Θα περίμενε κανείς ότι όλα αυτά έχουν οδηγήσει τις αγορές σε μια πτωτική τροχιά. Κι όμως, οι μετοχές βρίσκονται σε θετικό έδαφος, με τα κέρδη να είναι πολύ σημαντικά για τις περισσότερες χρηματιστηριακές αγορές. Ακόμα και ο S&P 500 οδεύει για την όγδοη συνεχόμενη θετική χρονιά και όλα δείχνουν ότι θα τα καταφέρει.
Η δυναμική των μετοχών πολλές φορές δεν μπορεί να εξηγηθεί κυρίως γιατί υπάρχει ταυτόχρονη άνοδος στα safe havens (χρυσός, γεν, αμερικανικά ομόλογα, bunds). Μάλιστα ο χρυσός σημειώνει την καλύτερη απόδοση για το 2016. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μεγαλύτερα ονόματα των επενδύσεων τοποθετούνται στον χρυσό και οι εξηγήσεις μπορεί να είναι πολλές και διάφορες. Αυτή για την οποία υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα είναι ότι όλοι αυτοί περιμένουν όχι τόσο μια μεγάλη αναταραχή, αλλά αντίθετα μια νέα συντονισμένη κίνηση των κεντρικών τραπεζών για να αποφευχθεί αυτή η αναταραχή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο χρυσός δεν μπόρεσε να περάσει κάτω από τα $1.200 που βρισκόταν όταν οι κεντρικές τράπεζες των G7 στην αρχή της χρονιάς συμφωνούσαν για κοινή και συντονισμένη δράση. Η δράση αυτή δεν μπορεί παρά να είναι η συνεχής στήριξη της παγκόσμιας οικονομίας.
Δυο είναι τα πιο μεγάλα παραδείγματα ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν αναλάβει τον ρόλο του μεγαλύτερου broker στην αγορά. Η πρώτη ήταν η απόφαση της Fed να μην αυξήσει τα επιτόκια τον Ιούνιο όταν και αναμενόταν, με αποτέλεσμα να δώσει ώθηση στις αγορές, αρκετές εβδομάδες πριν όταν και προδιαγραφόταν πλέον αυτή η εξέλιξη. Η δεύτερη και ίσως αυτή που κανένας δεν περίμενε ήταν οι ημέρες που ακολούθησαν το Brexit. Οι δείκτες έχασαν τη γη κάτω από τα πόδια τους (απώλειες από -5,0% έως και -13%), αλλά, την ίδια στιγμή, τα μεγάλα τραπεζικά dealing rooms δέχθηκαν εντολές για επιθετικές αγορές. Στις επόμενες ημέρες, ο βρετανικός FTSE 100 είχε διαγράψει το συμβάν και η Wall Street κατάφερνε μετά από σχεδόν δυο χρόνια να σημειώσει και νέο ιστορικό υψηλό. Οι κεντρικές τράπεζες επιβεβαίωναν τη συμφωνία για «συντονισμό» με τον πιο εμφατικό τρόπο.
Πλέον, οι επενδυτές θα πρέπει να αλλάξουν οπτική γωνία. Οι «μαύροι κύκνοι», που χρόνια αποτελούσαν αφορμή για κραχ ή flash crashes, πλέον αποτελούν αφορμή για νέα στήριξη. Το Brexit ήταν ένα «black swan event». Όχι γιατί ο FTSE 100 έπεσε 10%. Όχι γιατί ήταν απροσδόκητο, αλλά γιατί η πιθανότητα να συμβεί μια τέτοια κίνηση στην αγορά υπολογίστηκε σε πάνω από 100 τρισεκατομμύρια... Οι επενδυτές είδαν στο Brexit μια νέα πλημμύρα δισεκατομμυρίων από τις κεντρικές τράπεζες, για ένα γεγονός που θέλει τουλάχιστον 10 χρόνια για να πραγματοποιηθεί. Οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν καμία απολύτως ανοχή σε ένα χρηματιστηριακό κραχ και αυτό θα πρέπει να μας οδηγήσει σε μια περισσότερο επίπεδη σκέψη για τις αγορές. Πτώσεις θα έχουμε πολλές, αλλά δεν είναι ακόμα η ώρα για ένα κραχ.
Ο S&P 500 έχει βρεθεί σε μια νέα εποχή και δεν είναι εύκολο να υπάρξει κραχ, αν δεν υπάρξει μια μανία, όπως συμβαίνει πάντοτε. Πολλοί θεωρούν ότι οι μετοχές είναι φούσκα, αλλά δυστυχώς δεν πρέπει να μετρήσουμε από τα χαμηλά. Πρέπει να μετρήσουμε περίπου από τις 1.520 μονάδες. Τότε μόνο φούσκα δεν έχουμε. Σύμφωνα με τα στοιχεία, υπάρχουν δεκάδες τρισεκατομμύρια τα οποία βρίσκονται εκτός αγοράς και που μέρος αυτών θα τοποθετηθεί στις αγορές. Σε ποιες αγορές όμως; Με τα ομόλογα σε αρνητικές αποδόσεις, μένουν τα high yield bonds και οι μετοχές. Την ώρα που βασικά κρατικά ομόλογα κινούνται με αρνητικό επιτόκιο, ο S&P 500 προσφέρει μερισματική απόδοση 2,1% και πληρώνει μερίσματα $44/μετοχή, όταν πριν από το 2008 πλήρωνε $31/μετοχή. Το ρευστό στις αμερικανικές εταιρίες είναι τρομακτικό και αυτό σημαίνει ότι αυξάνει τις μελλοντικές εκτιμήσεις αλλά και τη μελλοντική αξία των μερισμάτων. Άρα, οι διοικήσεις των εταιρειών θα πιέζουν για μεγαλύτερα μερίσματα.
Μπορούμε να βρούμε πολλά στοιχεία και όλα να έχουν να μας πουν και κάτι. Όμως οφείλουμε να χωρίσουμε την αγορά σε κοντινό και μακρινό μέλλον. Όλα δείχνουν ότι θα έχουμε κι άλλα «black swan events». Πιο κοντά από την Αγγλία και πιο μακριά από την Αμερική. Οι τράπεζες στην Ευρωζώνη θεωρούνται νεκρές. Ιταλία και Γερμανία βρίσκονται στο προσκήνιο. Οι αναλυτές σιγοψιθυρίζουν την πτώση της Deutsche Bank. Την αναφέρουν και ως Deutsche Tank... Οι αγορές ψάχνουν αφορμή για νέα στήριξη. Πιθανότερο είναι να θυσιάσουν κάποιο μικρότερο παίκτη ή να αποφασίσουν για την ηχηρή διάσωση του μεγάλου παίκτη ώστε το επενδυτικό συναίσθημα να εκτοξευτεί. Όμως οι αγορές δεν έχουν πολλά ιστορικά παραδείγματα που να μην υπάρχει καταστροφή.
* Ο κ. Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Chief Market Strategist, Delta Forex Group.
