Πριν δύο εβδομάδες είχαμε αποπειραθεί μία γενική εκτίμηση για την κατάσταση στην παγκόσμια αγορά τροφίμων και την συμπεριφορά των διαφόρων αγροτικών προϊόντων στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων (Ισορροπία του τρόμου στις τιμές των τροφίμων | Liberal Markets). Η ανησυχία μας τότε εστιαζόταν στον κίνδυνο αρνητικών εξελίξεων εξαιτίας των αρνητικών για τις καλλιέργειες καιρικών συνθηκών. Δυστυχώς, καθώς οι μέρες περνούν, τα πράγματα δεν φαίνεται να πηγαίνουν καλά.
Όπως είχαμε επισημάνει με βάση τις εκτιμήσεις των μετεωρολόγων στις ΗΠΑ, ο ζεστός καιρός που αναμενόταν στην πολιτεία της Αϊόβα και τις γύρω περιοχές ήταν η βασική πηγή ανησυχίας. Η πολιτεία αυτή είναι η μεγαλύτερη σε παραγωγή καλαμποκιού και συνολικά η μεγαλύτερη σε παραγωγή δημητριακών και ελαιωδών σπόρων όπως τα φασόλια σόγιας. Τα νέα των τελευταίων ημερών επιβεβαιώνουν αυτή την ανησυχία, όπως μαθαίνουμε από διεθνή πρακτορεία ειδήσεων.
Ο ζεστός καιρός και η ξηρασία στις περιοχές δυτικά του ποταμού Μισισιπή έχουν προκαλέσει πολύ μεγάλες ζημιές, κυρίως στην παραγωγή καλαμποκιού. Η συνολική κατάσταση δεν είναι ακόμα ξεκάθαρη, καθώς η περιοχή δυτικά του Μισισιπή μπορεί να έχει πληγεί ιδιαίτερα από τον πολύ ζεστό και άνυδρο καιρό ενώ αντίθετα ανατολικά του Μισισιπή τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, με τις βροχές να βοηθούν πολύ τις καλλιέργειες.
Όπως προκύπτει όμως από τις επιτόπιες επισκέψεις των ειδικών, για τις οποίες μάθαμε από το Bloomberg, η ζημιά στα χωράφια της Αϊόβα και δυτικότερα είναι τόσο μεγάλη που η συνολική σοδειά του καλαμποκιού θα είναι σημαντικά χειρότερη απ’ ότι αναμενόταν μέχρι μόλις πριν δύο εβδομάδες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Pro Farmer (έκδοση εξειδικευμένη στις αγροτικές καλλιέργειες κάθε είδους) της Παρασκευής που μας πέρασε, η συνολική παραγωγή καλαμποκιού των ΗΠΑ θα ανέλθει σε περίπου 13,759 δισεκατομμύρια μπούσελ, δηλαδή 4,2% χαμηλότερα από τις επίσημες εκτιμήσεις του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ από την 12η Αυγούστου. Αν επαληθευθούν οι εκτιμήσεις των ειδικών του Pro Farmer, η συνολική συγκομιδή καλαμποκιού στις ΗΠΑ θα είναι μειωμένη από την περσινή κατά τουλάχιστον 9% και θα είναι η χαμηλότερη της τελευταίας τετραετίας.
Ευτυχώς, τα προβλήματα στις ΗΠΑ φαίνεται να περιορίζονται στο καλαμπόκι, αφού για τα φασόλια σόγιας οι εκτιμήσεις για συγκομιδή ρεκόρ δεν έχουν αλλάξει, ενώ για το σιτάρι ανοιξιάτικης σποράς τα πράγματα φαίνεται πως θα είναι σαφώς καλύτερα από την περσινή καταστροφική χρονιά. Η χειρότερη πρόβλεψη του υπουργείου Γεωργίας είναι αυτή για το βαμβάκι, όπου η παραγωγή αναμένεται να είναι κατά 28% χαμηλότερη από την περσινή, αλλά αυτό δεν θα μας απασχολήσει σήμερα.
Τα πράγματα όμως δεν είναι πολύ καλύτερα στην Ευρώπη. Και εδώ, ο παρατεταμένος καύσωνας έχει προκαλέσει μεγάλη ζημιά σε πολλές καλλιέργειες. Προ δύο εβδομάδων είχαμε αναφερθεί στις εκτιμήσεις των αρμοδίων της γαλλικής κυβέρνησης για σημαντική ζημιά στην συγκομιδή του καλαμποκιού. Την προηγούμενη Δευτέρα μάθαμε από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πως η απόδοση για τις καλλιέργειες καλαμποκιού θα ανέλθει στους 6,63 τόνους/εκτάριο, δηλαδή μειωμένη κατά 16% σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας (1 εκτάριο = 10 στρέμματα). Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως τον Ιούλιο η ίδια υπηρεσία εκτιμούσε την απόδοση κοντά στους 7,25 τόνους/εκτάριο, δηλαδή μέσα σε έναν μήνα τα πράγματα χειροτέρεψαν κατά πολύ.
Στο σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg διαβάζουμε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να ανέβει στην πρώτη θέση των εισαγωγέων καλαμποκιού ανά τον κόσμο για την καλλιεργητική χρονιά 2022 – 2023, ξεπερνώντας την Κίνα. Μιλώντας για την Κίνα, πρέπει να επισημάνουμε πως η ξηρασία και ο καύσωνας έχουν καταφέρει σημαντικά πλήγματα στην αγροτική παραγωγή της χώρας. Το μέγεθος της ζημιάς δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί ακόμα, καθώς ο καύσωνας που έπληξε την χώρα και η ανομβρία που κόντεψε να ξεράνει τον Γιανγκ Τζε μόλις τώρα αρχίζουν να υποχωρούν, οπότε θα περάσουν αρκετές ημέρες ή και εβδομάδες μέχρι να μάθουμε τι ακριβώς έχει γίνει.
Πάντως η ηγεσία της χώρας έχει θορυβηθεί πολύ, όπως είναι φανερό από το σχετικό ρεπορτάζ του Reuters, από το οποίο μαθαίνουμε πως το υπουργείο Γεωργίας δήλωσε πως ο κίνδυνος για την φθινοπωρινή συγκομιδή διαφόρων καλλιεργειών είναι πολύ σημαντικός. Στην ανακοίνωσή του το υπουργείο προέτρεψε τις τοπικές κυβερνήσεις να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να βρουν νερό για το πότισμα των χωραφιών.
Από το ίδιο πρακτορείο μάθαμε πως μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι αρχές είναι ο «βομβαρδισμός» των νεφών προκειμένου να προκαλέσουν βροχοπτώσεις, ενώ μία άλλη είναι ο ψεκασμός των χωραφιών με νερό από πυροσβεστικά αεροπλάνα. Σύμφωνα με απόψεις κινέζων ειδικών που αναφέρονται στο ρεπορτάζ του διεθνούς πρακτορείου, υπάρχει κίνδυνος να πληγεί η συγκομιδή καλαμποκιού αλλά το μεγαλύτερο δυνητικό πρόβλημα βρίσκεται στην συγκομιδή ρυζιού. Ας μην ξεχνάμε πως η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής και εισαγωγέας ρυζιού στον κόσμο. Μιλώντας για ρύζι, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο είναι η Ινδία, όπου τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται ελαφρώς ανησυχητικά. Οι ορυζοπαραγωγοί έχουν σπείρει εκτάσεις κατά 8% μικρότερες από τις περσινές, επηρεασμένοι από τις αντίξοες συνθήκες την εποχή της σποράς.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει ζήτημα μείωσης των ινδικών εξαγωγών του ρυζιού καλής ποιότητας, το οποίο προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το 100% «σπασμένο» ρύζι, το οποίο συνήθως χρησιμοποιείται στην παρασκευή ζωοτροφών (ορισμένες αφρικανικές χώρες το αγοράζουν και το χρησιμοποιούν και για ανθρώπινη κατανάλωση). Ινδοί αξιωματούχοι που μίλησαν στο Reuters δήλωσαν πως εξετάζουν το ενδεχόμενο να επιβάλουν περιορισμούς στις εξαγωγές αυτού του τύπου ρυζιού, χωρίς να προχωρήσουν σε περισσότερες λεπτομέρειες.
Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ, η ζήτηση για 100% σπασμένο ρύζι έχει αυξηθεί κατά πολύ, ειδικά από την Κίνα, η οποία πλήττεται από την ανομβρία. Οι Ινδοί κτηνοτρόφοι φαίνεται πως ανησυχούν μήπως η ζήτηση για το ρύζι αυτού του τύπου προκαλέσει περαιτέρω άνοδο της τιμής του και έτσι προσπαθούν να πείσουν την κυβέρνηση της χώρας να επιβάλει εξαγωγικούς περιορισμούς. Η κυβέρνηση ήδη είναι προβληματισμένη και με άλλα ζητήματα σχετικά με τα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα: σύμφωνα με ό,τι μαθαίνουμε από τα διεθνή πρακτορεία, προβληματίζεται για το αν θα πρέπει να προχωρήσει σε εισαγωγές σιταριού και για το αν θα πρέπει να απαγορεύσει τις εξαγωγές αλεύρων.
Όλα αυτά που συμβαίνουν αυτές τις ημέρες στον κόσμο και έχουν άμεση σχέση με τις καιρικές συνθήκες δημιουργούν έναν προφανή κίνδυνο: την εκ νέου σημαντική άνοδο της τιμής των αγροτικών προϊόντων στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Όπως έχουμε δει αρκετές φορές στο Liberal Markets, μετά από την έκρηξη τιμών που προκάλεσε το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, οι αγορές έχουν ηρεμήσει αρκετά και κινούνται κοντά στα «προπολεμικά» επίπεδα.
Δεν φαίνεται όμως πολύ εύκολο να πέσουν κάτω από αυτά και τα προβλήματα που δημιούργησαν σε πολλές περιοχές του κόσμου η ανομβρία σε συνδυασμό με τον καύσωνα θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να προκαλέσουν νέα σημαντική άνοδο στα χρηματιστήρια αγροτικών εμπορευμάτων, με προφανείς αρνητικές συνέπειες για τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Προς το παρόν μόνο το καλαμπόκι φαίνεται να επηρεάζεται από την ειδησεογραφία, πράγμα πολύ φυσικό αφού εκεί εντοπίζονται τα βασικά προβλήματα.
Την Παρασκευή που μας πέρασε, η τιμή του καλαμποκιού στο χρηματιστήριο του Σικάγου έκλεισε κοντά στα 6,65 δολάρια/μπούσελ, που είναι η ψηλότερη τιμή του τελευταίου διμήνου και τουλάχιστον 10% παραπάνω από τα επίπεδα των 6 δολαρίων στα οποία είχε σταθεροποιηθεί εδώ και αρκετές εβδομάδες. Αν τα νέα γίνουν ακόμα πιο άσχημα από το μέτωπο της συγκομιδής θα είναι δύσκολο να μην κινηθούμε προς τα 7 δολάρια/μπούσελ ή και προς τα 8 δολάρια που ήταν το υψηλότερο σημείο στο οποίο έφθασε το καλαμπόκι την άνοιξη που μας πέρασε. Μπορεί βέβαια και να σταματήσουν τα κακά νέα και η αγορά καλαμποκιού να ηρεμήσει, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως ο καιρός για μία άλλη φορά αρχίζει να αναστατώνει τις διεθνείς αγορές αγροτικών προϊόντων, να προβληματίζει τις κυβερνήσεις και να ανατρέπει τους σχεδιασμούς τους. Δεν ξέρουμε για πόσο ακόμα θα μπορέσει να κρατήσει η ισορροπία του τρόμου στην οποία αναφερθήκαμε στο σημερινό μας ξεκίνημα, ξέρουμε όμως πως το πιθανότερο είναι να σπάσει προς τα πάνω εξαιτίας των καιρικών συνθηκών.
