Αν οι επενδυτές ανησυχούν για τη ρευστότητα που οι κεντρικές τράπεζες πρόκειται να αποσύρουν από την παγκόσμια οικονομία, τότε η άνοδος των επιτοκίων δικαιολογεί μόνο μέρος των φόβων.
Mετά τα δυσμενή στοιχεία του πληθωρισμού στις ΗΠΑ οι παγκόσμιες αγορές χτυπήθηκαν από μια δραματική ανατιμολόγηση του πόσο γρήγορα και πόσο ψηλά θα φτάσει ο ανοδικός κύκλος των επιτοκίων της Fed.
Η εστίαση στα παρεμβατικά επιτόκια της Fed είναι κατανοητή. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υποτιμάται ο άλλος μοχλός της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας -η ποσοτική σύσφιξη - και το πόσο μπορεί να σφίξει τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες και να πιέσει τις αποτιμήσεις των κινητών αξιών περισσότερο.
Πολλοί οικονομολόγοι, ακόμη και στη Fed, εκτιμούν οτι η ποσοτική σύσφιξη έχει ήδη προεξοφληθεί από τις αγορές ή οτι οι επιπτώσεις της θα είναι μηδαμινές, καθώς η Fed ανακοίνωσε το πρόγραμμά της τον Μάιο και η ποσοτική σύσφιξη θα υλοποιηθεί σε μακρύ χρονικό διάστημα και με προβλεπόμενο ρυθμό.
Όμως, όπως έδειξε η μεταβλητότητα στις αγορές μετά το πανδημικό σοκ, κανείς δεν ξέρει πραγματικά. Η απορρόφηση από τον ιδιωτικό τομέα $2 τρισ. κρατικών ομολόγων τα επόμενα δύο χρόνια είναι αχαρτογράφητη περιοχή και η αύξηση του μηνιαίου ρυθμού ξεφορτώματος ομολόγων από τη Fed στα $95 δισ. έρχεται σε μια ιδιαίτερα εμπύρετη φάση.
Ο πληθωρισμός Αυγούστου στις ΗΠΑ πυροδότησε μια αύξηση 50 μονάδων βάσης στις προσδοκίες για το τελικό επίπεδο επιτοκίων της Fed στο 4,40%, έστειλε την απόδοση των διετών ομολόγων σε υψηλό 15ετίας στo 3,90%, το επιτόκιο στεγαστικών δανείων πάνω από 6% για πρώτη φορά από το 2008 και εξαφάνισε τρισεκατομύρια από τη χρηματιστηριακή αξία των μετοχών παγκοσμίως.
Kαι όλα αυτά μόνο από τα στοιχεία ενός μήνα. Είναι πράγματι οι αγορές προετοιμασμένες για το λεγόμενο QT (quantitative tightening), την ποσοτική σύσφιξη που θα ξεκινήσει καθώς τρέχουν οι επιτοκιακές αυξήσεις;
«Οι βοηθητικές ρόδες για το QT της Fed έχουν αποσυρθεί. Με την πάροδο του χρόνου η ποσοτική σύσφιξη θα φέρει υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης, σφιχτότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες και μετωπιαίους ανέμους για τις κινητές αξίες», εκτιμά η BofA.
H ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων δεν είναι απλή υπόθεση.
Σε μελέτη οικονομολόγου της Fed που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο, ένα ξεφόρτωμα $2,2 τρισ. ομολόγων από τον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας σε περίοδο τριών ετών ισοδυναμεί με άνοδο 30 μονάδων βάσης του παρεμβατικού επιτοκίου σε κανονικούς καιρούς ή με 74 μονάδες βάσης σε περιόδους μεταβλητότητας.
Στη Societe Generale εκτιμούν οτι κάθε $100 δισ. ποσοτικής σύσφιξης ισοδυναμούν με άνοδο του παρεμβατικού επιτοκίου της Fed κατά 12 μονάδες βάσης και οτι για να ελεγχθεί αποτελεσματικά ο πληθωρισμός η Fed θα χρειαστεί να σφίξει την πολιτική της κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες, μοιρασμένες σε αυξήσεις επιτοκίων και σε QT. Αυτό σημαίνει οτι το επιτόκιο της Fed θα κορυφωθεί στο 4,5% και οτι ο ισολογισμός της Fed θα συρρικνωθεί κατά $4 τρισ. από το επίπεδο των $9 τρισ.
Οι μεταβλητές είναι πολλές. Θα αναθεωρήσει την πολιτική της η Fed; Θα επιβραδύνει την άνοδο των επιτοκίων ή θα χαλαρώσει την ποσοτική σύσφιξη;
Στην BofA η εκτίμηση είναι οτι ο ισολογισμός της Fed θα ξεφουσκώσει κατά $1,5 τρισ. μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023 και τότε θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια. Αν όμως η οικονομία αποφύγει την ύφεση, η ποσοτική σύσφιξη μπορεί να φτάσει τα $2,5 τρισ.
Οι οικονομολόγοι της Credit Suisse εκτιμούν οτι η Fed δεν θα χαλαρώσει την πολιτική της καθόλου τον επόμενο χρόνο γιατί θέλει να σκοτώσει τον πληθωρισμό, ακόμη και με κόστος μια ύφεση. Οι αγορές θα δυσκολευτούν να το χωνέψουν.
Σε έκθεσή της, η Goldman Sachs σκιαγραφεί τα πιθανά σενάρια. Ενα πιο ήπιο όπου η ανεργία αυξάνεται στο 5% και ένα πιο δυσμενές όπου η ανεργία φτάνει το 6%. Στο ήπιο σενάριο ο δείκτης S&P500 προβλέπεται να πέσει 14%, κάτω από τις 3.400 μονάδες, το δολάριο να ενισχύεται κατά ένα πρόσθετο 4% και η απόδοση του 5ετους ομολόγου να αυξάνεται στο 4,5%.
Στο δυσμενές σενάριο ο S&P500 βυθίζεται 27%, κάτω από τις 2.900 μονάδες, το δολάριο ενισχύεται 8% και η απόδοση στο 5ετες ομολογο ανεβαίνει στο 5,4%.
