Ξαφνικά, ο φόβος πέρασε. Η ανησυχία για το αμφίρροπο αποτέλεσμα των αμερικάνικών εκλογών αντιστράφηκε και μετατράπηκε πολύ γρήγορα σε ευφορία. Στην συντριπτική τους πλειονότητα οι αναλυτές προειδοποιούσαν τελευταία έως και για… κραχ στη Wall Street στην περίπτωση που είχαμε εκλογικό βράδυ-θρίλερ, σενάριο που επιβεβαιώθηκε. Τι έκανε τελικά το χρηματιστήριο; Οι S&P 500 και Dow Jones καταγράφουν εκρηκτική άνοδο άνω του 7% σε 4 μόνο συνεδριάσεις την εβδομάδα των εκλογών, ενώ τι να πει κανείς για τον τεχνολογικό Nasdaq ο οποίος κερδίζει 8,85%. Την ίδια ώρα, ο δείκτης φόβου VIX γκρεμίστηκε από το 40,9 στο 27 σαν να γλίτωσε η αγορά τον γκρεμό.
Ορισμένοι αποδίδουν την κίνηση στο γεγονός ότι με βάση το πιθανότερο σενάριο θα βγει πρόεδρος ο Μπάιντεν αλλά θα χάσει το Κογκρέσο που σημαίνει ότι δεν θα έχει τον πλήρη έλεγχο της εξουσίας και συνεπώς θα δυσκολευτεί να επιβάλλει φόρους στους αμερικανικούς επιχειρηματικούς κολοσσούς και να ρυθμίσει περισσότερο τον κλάδο της τεχνολογίας. Όμως όλα αυτά γίνονται ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ξεκάθαρο νικητή και ο Τραμπ απειλεί θεούς και δαίμονες.
Είναι η πίστη των αγορών ότι θα λειτουργήσει το αμερικανικό σύστημα και θα βρεθεί λύση στο αδιέξοδο; Είναι η αισιοδοξία ότι η αμερικανική οικονομία θα ανακάμψει ή η πεποίθηση πως ανεξάρτητα από το τι θα γίνει με τις εκλογές, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι θα έρθουν σε συμφωνία για μία νέα καταιγίδα ρευστότητας; Είναι μάλλον ένας συνδυασμός όλων αυτών, που συνεπάγονται ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα μπει το νερό που χρειάζεται για να γυρίσει ο μύλος των αγορών.
Όσο ζοφερές κι αν είναι οι προβλέψεις για τη νέα έξαρση της πανδημίας, η οποία οδηγεί σε νέες απαγορεύσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη και σε ρεκόρ 100.000 κρουσμάτων ημερησίως στις ΗΠΑ, είναι ταυτόχρονα τόσο «εντυπωσιακά» τα μέτρα στήριξης που αναμένεται να υλοποιηθούν στο προσεχές διάστημα από κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις που οι αγορές μυρίζουν… ζεστό χρήμα και βρίσκουν μία πολύ καλή αφορμή για να συνεχίσουν το ανοδικό τους ράλι, σαν να μη συμβαίνει τίποτα.
Έχουμε, επίσης, φτάσει στο σημείο να ανακοινώνονται lockdown και οι αγορές να κινούνται ανοδικά σαν να τις ικανοποιεί η εξέλιξη, απλά και μόνο γιατί θα πέσει ζεστό χρήμα στην αγορά. Στην Ευρώπη η κατάσταση είναι πραγματικά πολύ δύσκολη. Ολόκληρη η ήπειρος βρίσκεται στο κόκκινο και μετράει καθημερινά κι ένα καινούριο lockdown. Όμως τις τελευταίες 4 ημέρες ο πανευρωπαϊκός δείκτης Euro Stoxx 50, ο DAX στη Φρανκφούρτη και ο CAC στο Παρίσι ενισχύονται περίπου 9%, ενώ το χρηματιστήριο του Λονδίνου κερδίζει στο ίδιο διάστημα 6%.
Χθες, η Τράπεζα της Αγγλίας έσπευσε χθες να επεκτείνει το QE κατά 150 δισ. στερλίνες καθώς η βρετανική οικονομία πέφτει ξανά σε ύφεση εξαιτίας του νέου καθολικού lockdown. Ακολουθεί πολύ σύντομα η ΕΚΤ, η οποία δεν αποκλείεται να ανακοινώσει την επέκταση του δικού της QE κατά τουλάχιστον 300 δισ. ευρώ μέσα στις επόμενες εβδομάδες και να μην περιμένει έως τις 30 Δεκεμβρίου που είναι η επόμενη προγραμματισμένη συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, όλες οι χώρες που παίρνουν νέα περιοριστικά μέτρα ανακοινώνουν ταυτόχρονα και πακέτα στήριξης της πραγματικής οικονομίας με έμφαση στις θέσεις εργασίας. Στις Βρυξέλλες αντί να συζητείται το πώς θα λειτουργήσει το Ταμείο Ανάκαμψης μάλλον θα πρέπει να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για να διπλασιαστεί το πακέτο, ή τέλος πάντων για τα εργαλεία και άλλα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν προληπτικά με φόντο τον κίνδυνο μιας μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης αμέσως μετά την πανδημία.
Είναι δυνατόν να διανύουμε την πιο απρόβλεπτη και πιο περίεργη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας, με τις πηγές αβεβαιότητας να ξεπηδούν σαν τα κεφάλια της λερναίας ύδρας και να σπέρνουν πανικό, αλλά οι αγορές να βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά που τις βρήκε η πανδημία τον περασμένο Φεβρουάριο; Κι όμως είναι, με αποτέλεσμα να είναι παράλληλα εύλογες οι ανησυχίες ότι βλέπουμε να διογκώνεται μία από τις μεγαλύτερες φούσκες όλων των εποχών, η οποία όταν σκάσει θα προκαλέσει ωστικό κύμα που θα αλλάξει τις παγκόσμιες ισορροπίες.
