Αν ανατρέξει κανείς πίσω σε οποιοδήποτε αντίστοιχο γράφημα του παρελθόντος, που δίνει ένα ανοδικό κερί με μία τόσο μεγάλη ένταση και αυξημένο τζίρο, θα δει ότι σηματοδοτείται συνήθως το ξεκίνημα μίας έντονης ανοδικής περιόδου. Το ίδιο θα παρατηρήσουμε με ιδιαίτερη ευκολία και σε πτωτικά μεγάλα κεριά, που σηματοδοτούν αντίστοιχα την έναρξη μιας σημαντικής πτωτικής περιόδου.
Ο Γενικός Δείκτης μετά από την τεχνική καθοδική διάσπαση των 612 μονάδων, βρέθηκε άμεσα στην εύφλεκτη ζώνη των 550-560 μονάδων. Όμως με την ανοδική αντίδραση του, η αγορά επέστρεψε θριαμβευτικά στις τιμές που είχε καταγράψει το χρηματιστηριακό ταμπλό προ τετραμήνου.
Αν παρατηρήσουμε και το επισυναπτόμενο τεχνικό γράφημα σε μεγαλύτερη εικόνα, μία κατοχύρωση των επιπέδων που δοκιμάζονται αυτή την περίοδο, μπορούν να οδηγήσουν την αγορά σε υψηλότερα επίπεδα.
Συνήθως μία γρήγορη κίνηση που συμβαδίζει με μεγάλο όγκο συναλλαγών, ενεργοποιεί ως πωλητές, τους βραχυπρόθεσμους επενδυτές που είχαν εγκλωβιστεί στην καθοδική παγίδα του τελευταίου διαστήματος. Και γιατί τους ενεργοποιεί; Διότι η ψυχολογία της προσπάθειας απεγκλωβισμού, οδηγεί τους επενδυτές στην λανθασμένη ανάγνωση των χρηματιστηριακών κινήσεων και στην προσδοκία ότι σύντομα, οι αγορές θα συναντήσουν και πάλι χαμηλότερες τιμές. Αυτό, όμως συμβαίνει σπάνια, με αποτέλεσμα η αγορά να συνεχίζει την ανοδική της πορεία και να αναγκάζει να την ακολουθήσουν και πάλι, όσοι πούλησαν στην πρώτη ανοδική κίνηση, μαγνητίζοντας ταυτόχρονα και καινούργιους επενδυτές αλλά και traders με αποτέλεσμα την ανατροφοδότηση της τάσης.
Αν παρατηρήσουμε με προσοχή το τρέχον γράφημα θα δούμε ότι η ζώνη των 820-940 μονάδων, κράτησε αρκετούς μήνες πριν σπάσει πτωτικά με αφορμή τον covid. Θα δούμε ταυτόχρονα, ότι ακολούθησε μια μακρά περίοδος σημαντικής συσσώρευσης των τιμών του Γενικού Δείκτη, με αποτέλεσμα την ισορροπία ανάμεσα στις αντίρροπες δυνάμεις του χρηματιστηρίου, που είναι οι αγοραστές και οι πωλητές. Οι επενδυτές «είχαν χωνέψει», όπως λέμε τις τιμές και ανέμεναν την εμφάνιση μιας νέας τασικής κίνησης.
Μέσα από αυτήν την οπτική, η ενδεχόμενη κατοχύρωση των επιπέδων που δοκιμάζονται σήμερα, έχει μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσει την κίνηση σε πρώτη φάση τουλάχιστον μέχρι τη ζώνη των 710 μονάδων. Σε αυτό το δεύτερο σημείο η αγορά θα δώσει αγοραστικό σήμα και σε επίπεδο μηνιαίου διαγράμματος. Γεγονός που θα επιβεβαιώσει με εμφατικό τρόπο την αλλαγή της τάσης.
Μια σύγκριση του τότε με το σήμερα
Στο μηνιαίο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η πορεία του ΓΔ από το 1996 μέχρι και σήμερα.
Τα τελευταία 8 χρόνια παρατηρούμε ότι όταν η αγορά κάθε φορά που πλησιάζει τις 500 μονάδες, συμπεριφέρεται σαν να ακουμπά ένα γυμνό καλώδιο ηλεκτρικού ρεύματος, αντιδρά και εκτινάσσεται σε υψηλότερα επίπεδα.
Όμως, οι τιμές αρκετών μετοχικών τίτλων που έχουν ανέβει σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αδικούνται από τις τιμές του Γενικού Δείκτη. Και αυτό συμβαίνει περισσότερο λόγω της υποαπόδοσης του τραπεζικού κλάδου, καθώς οι μετοχές των τραπεζών συγκρατούν τον Γενικό Δείκτη, χαμηλότερα από εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεται. Και αυτό συμβαίνει, διότι παρ’ όλες τις αλλαγές και παρεμβάσεις στη σύνθεση του Γενικού Δείκτη, αυτός παραμένει τραπεζοβαρής. Με δυο λόγο ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών, δεν αντικατοπτρίζει την χρηματιστηριακή πραγματικότητα, η οποία είναι σημαντικά πιο θετική.
Το σε ποιες εταιρείες θα επιλέξουμε να επενδύσουμε, έχει μεγάλη σημασία και αυτό πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας συνεχώς. Ειδικά τώρα που φαίνεται να βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη ανοδική κίνηση, όποτε αυτή και αν έρθει.
Κάτι συμπτώσεις...
Η αλήθεια είναι ότι η συνεδρίαση της 9ης Νοεμβρίου μας έφερε στο μυαλό την επεισοδιακή συνεδρίαση της 16ης Μαρτίου του μακρινού 1998, με αφορμή την κατά 15% υποτίμησης της δραχμής.
Μπορεί να μην έχει καμία σχέση η σημερινή με την τότε περίοδο. Όμως, αυτό που είδαν το 1998 οι επενδυτές ήταν ότι η χώρα πλέον είχε όλες τις πιθανότητες να αναπτυχθεί και παράλληλα να εισέλθει στην ζώνη του ευρώ.
Και πιθανότατα η χρηματιστηριακή αγορά σήμερα, να ακολουθήσει παραπλήσια διαγραμματική πορεία, παρ’ όλο που στην προκείμενη αυτή θα εδράζεται πάνω σε άλλες αιτίες και αφορμές.
Μην ξεχνάμε πως τα τελευταία χρόνια βιώσαμε ακόμα μεγαλύτερη εσωτερική υποτίμηση, από την περίοδο του 1998, με αποτέλεσμα να νοικοκυρευτούμε, να μεταρρυθμιστούμε και να γίνουμε ανταγωνιστικότεροι. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, αλλά αν κάποιος σκεφτεί τι έχουμε περάσει τα τελευταία 10 χρόνια ως κοινωνία και ως οικονομία και το τι δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας μετά από τόση οικονομική δυσχέρεια, μπορεί να δει τα πράγματα μέσα από μια πολύ πιο αισιόδοξη οπτική γωνία.
Περάσαμε μία περίοδο που χάσαμε πάνω από το ¼ του ΑΕΠ και ουσιαστικά απλά σταθήκαμε στα πόδια μας μέσα σε μια επενδυτική ανομβρία, χωρίς ουσιαστικά νέους πόρους που να προέρχονται είτε από επενδύσεις, είτε από χρηματοδοτήσεις ή δανεισμό.
Αυτό που είδε η Moody’s και αναβάθμισε την ελληνική οικονομία, είναι απόλυτα λογικό. Στην χώρα μας, τα επόμενα χρόνια θα εισρεύσουν -κυρίως λόγω της κρίσης- κεφάλαια από την Ευρώπη, που ούτε καν τα είχαμε φανταστεί.
Παράλληλα βλέπουμε ότι οι επενδυτές της πραγματικής οικονομίας, αργά και σταθερά κάνουν την εμφάνιση τους. Το επενδυτικό αυτό ενδιαφέρον αναμένεται ότι θα ισχυροποιηθεί σημαντικά το επόμενο χρονικό διάστημα. Είναι δύσκολο να δούμε μία μέση ανάπτυξη πάνω στο 3,5% τα επόμενα χρόνια, παρ’ όλο που τα μεγέθη αυτά αποτελούν το βασικό σενάριο της ελληνικής οικονομίας σύμφωνα με την έκθεση της Moody’s. Όμως με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα αυτό φαίνεται εφικτό. Αν γίνει και πράξη τότε μέσα στην επόμενη 6ετία θα έχουμε πιθανότητες να επιστρέψουμε στο ΑΕΠ του 2008.
Δεν είμαστε αιθεροβάμονες και ευτυχώς έχουμε και τους οίκους να συνηγορούν σε αυτό. Γιατί λοιπόν το χρηματιστήριο να μην κινηθεί επιθετικά κάποια στιγμή ;
Άλλωστε όλα αυτά τα χρόνια βλέπουμε τις καλές εταιρείες, με εύρωστους ισολογισμούς, με ικανή διοίκηση και με ανταγωνιστικά προϊόντα να έχουν “μαζευτεί” συστηματικά σε λίγα χέρια. Το μόνο θέμα είναι ότι δύσκολα κάποιος μπορεί να το πιστέψει, μετά από τόσα χρόνια φαγούρας και πισωγυρισμάτων. Παρόλα αυτά η λογική και τα δεδομένα αυτά δείχνουν… ένα νέο 1998.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
