«Από το σούπερ μάρκετ έως το φυσικό αέριο τη βενζίνη και το πετρέλαιο, από τους υπολογιστές και τα ρούχα, έως τα αυτοκίνητα και την ανακαίνιση του σπιτιού μας ή την αγορά ενός νέου σπιτιού, πληρώνουμε ήδη περισσότερα, είτε ζούμε στις ΗΠΑ και τον Καναδά, είτε στην Ευρώπη, τη Μεγάλη Βρετανία ή την Ασία.
Το κόστος για τα καθημερινά μας έξοδα έχει πάρει την ανηφόρα και η ερώτηση που «καίει» την τσέπη όλων μας είναι για πόσο καιρό θα συνεχιστούν οι αυξήσεις των τιμών που ροκανίζουν κάθε μέρα την αγοραστική μας δύναμη».
Με την παραπάνω εισαγωγή είχαμε ξεκινήσει τον Ιούνιο την ανάλυση μας για τις επιπτώσεις που προκάλεσε η κρίση στις εφοδιαστικές αλυσίδες ελέω πανδημίας στις τιμές εμπορευμάτων και πρώτων υλών και κατ’επέκταση στην καθημερινότητα του πολίτη.
Τέσσερις μήνες μετά, η διαδρομή της ακρίβειας αποδεικνύεται πολύ μεγαλύτερη από ό,τι ήθελαν να πιστεύουν οι Κεντρικές Τράπεζες, καθώς στους αρνητικούς παράγοντες της πανδημίας, της κρίσης στις εφοδιαστικές αλυσίδες και της έκρηξης του κόστους μεταφοράς, ήρθε να προστεθεί και η ενεργειακή κρίση η οποία ξεκίνησε από το καλοκαίρι και κλιμακώνεται όσο πλησιάζει ο χειμώνας.
Μια σειρά αρνητικών συγκυριών όπως η άπνοια το φετινό καλοκαίρι που εμπόδισε την τροφοδοσία των ανεμογεννητριών, ο παρατεταμένος καύσωνας που ανάγκασε πολλά κράτη να καταναλώσουν αποθέματα φυσικού αερίου εντός των καλοκαιρινών μηνών, οι πυρκαγιές σε κάποιες γραμμές τροφοδοσίας φυσικού αερίου και η καθυστέρηση στη συντήρηση κάποιων άλλων λόγω της πανδημίας, οι διακοπές στη λειτουργία σταθμών πυρηνικής ενέργειας, η μείωση του άνθρακα λόγω των περιβαλλοντικών πολιτικών, η αυξημένη ζήτηση από την Ασία αλλά και από τις υπόλοιπες οικονομίες καθώς εξήλθαν από τα lockdowns και ενδεχομένως η στρατηγική της Ρωσίας προκειμένου να προωθήσει το νέο αγωγό Nord Stream, οδήγησαν στην κάθετη αύξηση του κόστους ενέργειας.
Το γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν εμφανίστηκε σαν ο από μηχανής Θεός της Ευρώπης δηλώνοντας χτες έτοιμο να αυξήσει τις ποσότητες φυσικού αερίου που παρέχει, προκάλεσε πιθανότατα την αντανακλαστική απόφαση της Ρωσίας να συμμετάσχει στην αύξηση της προμήθειας φυσικού αερίου προς την Ευρώπη προκειμένου να συμβάλλει στην σταθεροποίηση των τιμών.
Πράγματι, μετά από αυτές τις δηλώσεις τα futures του φυσικού αερίου στην Ολλανδία υποχώρησαν κατά 9.5% στα 104.90 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν λίγες ώρες πριν είχαν σημειώσει άνοδο πάνω από 30% στο ιστορικό υψηλό των 162,125 δολ. η μεγαβατώρα.
Όμως αν και η αποκλιμάκωση των τιμών είναι εντυπωσιακή στο intraday γράφημα, το δεύτερο διάγραμμα που ακολουθεί δείχνει πως είναι σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με το πού βρίσκονταν οι τιμές τρεις μήνες πριν. Το ζητούμενο λοιπόν είναι κατά πόσο οι χτεσινές εξελίξεις μπορούν να πυροδοτήσουν μια ευρύτερη αποκλιμάκωση των τιμών που θα έχει πάνω από όλα διάρκεια.
Το δεύτερο κύμα ακρίβειας δεν θα το αποφύγουμε
Ο δείκτης πρώτων υλών τροφίμων και ποτών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου -Commodity Food and Beverage Price Index Monthly Price-κατέγραψε έως και τον Αύγουστο και σε ένα μόλις χρόνο, εξαιρετικά μεγάλη αύξηση άνω του 30%.
Τα στοιχεία των δύο επόμενων μηνών δύσκολα να μην καταδείξουν ακόμα μεγαλύτερη αύξηση δεδομένου ότι οι βιομηχανίες είχαν εξαιρετικά αυξημένο κόστος ενέργειας, ενώ αυξήθηκε εκ νέου και το μεταφορικό κόστος.
Αντίστοιχα ευρήματα προκύπτουν και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Ο δείκτης τιμών τροφίμων -FAO Food Price Index (FFPI)- μετράει τη μηνιαία μεταβολή στις διεθνείς τιμές ενός καλαθιού πρώτων υλών. Ο δείκτης ανήλθε τον φετινό Αύγουστο στις 127,4 μονάδες, αυξημένος κατά 32,9% από τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Προφανώς, και εδώ οι μετρήσεις του φθινοπώρου θα είναι δραματικότερες, κάτι που άλλωστε έχουμε συνειδητοποιήσει όλοι σαν καταναλωτές.
Το παρακάτω διάγραμμα είναι αποκαλυπτικό πόσο πιο ακριβή έχει γίνει η επίσκεψη μας στο σούπερ μάρκετ φέτος σε σχέση με τα προηγούμενα τρια χρόνια. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποιό θα είναι το αντίκτυπο της πρόσφατης αύξησης των τιμών ενέργειας σε αυτό το διάγραμμα στα τέλη του χρόνου.
Το ενεργειακό κόστος όμως έχει αυξηθεί σε όλες τις βιομηχανίες, από εκείνες της επεξεργασίας τροφών έως τις χαλυβουργίες, τις αυτοκινητοβιομηχανίες, τις βιομηχανίες πλαστικών-χημικών ή τις βιομηχανίες ρούχων.
Αυτό σημαίνει ότι τους επόμενους μήνες θα έρθουμε αντιμέτωποι με έναν δεύτερο κύκλο αύξησης τιμών είτε θέλουμε να αγοράσουμε ένα καινούργιο αυτοκίνητο, είτε ένα σπίτι, είτε ένα καινούργιο κουστούμι. Ακόμα και ένα γεύμα στο αγαπημένο μας εστιατόριο θα μας κοστίσει ακριβότερα.
Το μεγάλο διακύβευμα
Εάν δεν αποκλιμακωθεί δραματικά το κόστος της ενέργειας τους επόμενους μήνες, οι αυξήσεις στις τιμές θα μπορούσαν να αρχίσουν να ξεπερνούν την αύξηση του εισοδήματος και τη νομισματική υποστήριξη από κυβερνήσεις και Κεντρικές Τράπεζες.
Βλέπετε η αύξηση του διαθέσιμου προσωπικού εισοδήματος λόγω της υποστήριξης που πρόσφεραν οι κυβερνήσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά προκειμένου να προσφέρουν ανακούφιση από τις συνέπειες της πανδημίας, βοήθησε τους καταναλωτές ν’ απορροφήσουν τις αυξήσεις των τιμών σχετικά ανώδυνα έως τώρα.
Τι θα γίνει όμως από εδώ και πέρα;
Τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία οι Κεντρικές Τράπεζες εγγυώνται τη σταθερότητα, χρηματιστηρίων, τραπεζών και κρατών. Μέχρι στιγμής όλα πήγαν καλά διότι δεν είχαμε πληθωριστικές εξάρσεις.
Η αύξηση του πληθωρισμού όμως μας χτύπησε την πόρτα και από ότι φαίνεται όχι για μια απλή επίσκεψη. Ως εκ τούτου πολλές Κεντρικές Τράπεζες όπως αυτή των ΗΠΑ και της Μ.Βρετανίας ήδη έχουν αρχίσει να αλλάζουν πλεύση όσον αφορά τη νομισματική τους πολιτική.
Η αρχή του τερματισμού του προγράμματος μαζικής αγοράς ομολόγων από την FED για παράδειγμα είναι κοντά όπως και οι αυξήσεις των επιτοκίων.
Οι επικείμενες αυξήσεις επιτοκίων όμως, οι οποίες ήδη προεξοφλούνται από τις αγορές των ομολόγων, θα αυξήσουν για τις επιχειρήσεις άλλο ένα κόστος. Εκείνο της χρηματοδότησης. Τα περιθώρια κερδοφορίας και η ανάπτυξη εργασιών είναι θέμα χρόνου λοιπόν να αποκτήσουν άλλο ένα τροχοπέδη, ενώ είναι λογικό ένα μέρος του λογαριασμού να περάσει για άλλη μια φορά στον καταναλωτή.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
