Ο επίσημος στόχος του πληθωρισμού παραμένει στο 2% από τις Κεντρικές Τράπεζες. Πόσο ρεαλιστικός όμως είναι αυτός ο στόχος για τα επόμενα χρόνια;
Το ερώτημα σε μακροπρόθεσμη βάση δεν τίθεται από την πλευρά της ανάταξης των εφοδιαστικών αλυσίδων διεθνώς μετά την πανδημία και τον ρωσοουκρανικό πόλεμο, αλλά από την πλευρά των νέων συνθηκών που δημιουργούνται στον πλανήτη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Οι αυξημένες μέσες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να αυξήσουν τον ετήσιο πληθωρισμό των τροφίμων και τον ονομαστικό πληθωρισμό έως και 1,18% έως το 2035, σύμφωνα με κοινή έκθεση των ερευνητών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ινστιτούτου Πότσνταμ για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η κλιματική αλλαγή θα εξελιχθεί στο μέλλον σε έναν σημαντικό οικονομικό παράγοντα για τη σταθερότητα των τιμών.
Σε παρεμφερές συμπέρασμα κατέληξε και έρευνα του IMF που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2023.
Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τον πληθωρισμό παγκοσμίως
Οι ερευνητές της ΕΚΤ εξέτασαν τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον πληθωρισμό σε 121 χώρες και διαπίστωσαν ότι οι υψηλότερες από τις μέσες θερμοκρασίες αυξάνουν το κόστος των τροφίμων, αλλά και άλλων αγαθών και υπηρεσιών.
Αν και πρόκειται για ένα φαινόμενο με παγκόσμιες προεκτάσεις, οι μεγαλύτερες επιπτώσεις πιθανότατα θα γίνουν αισθητές στο νότιο ημισφαίριο, ειδικά στην Αφρική και τη Νότια Αμερική.
Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η κλιματική αλλαγή εγκυμονεί κινδύνους για τη σταθερότητα των τιμών, έχοντας ανοδική επίδραση στον πληθωρισμό, αλλάζοντας την εποχικότητά του. Τα ευρήματα έρχονται εν μέσω των προσπαθειών από τις Κεντρικές Τράπεζες να κατανοήσουν καλύτερα τις οικονομικές απειλές της κλιματικής αλλαγής.
Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών στο μέλλον θα δούμε ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα κατευθυνθούν στην επιβολή της υποχρέωσης αρχικά από τις δημόσιες εταιρείες να αποκαλύπτουν τους κλιματικούς κινδύνους και τις στρατηγικές τους για την αντιμετώπιση τους.
Επίσης, είναι θέμα χρόνου να δούμε τη θέσπιση τεστ αντοχής ή ασκήσεων ανάλυσης σεναρίων προκειμένου να παραμετροποιηθούν οι κλιματικές ευπάθειες και άρα και οι κίνδυνοι στους οποίους είναι εκτεθειμένοι οι πιστωτές.
Για την έρευνα χρησιμοποιήθηκαν ένα σύνολο δεδομένων μηνιαίων δεικτών τιμών καταναλωτή και στις 121 χώρες, προκειμένου να προσδιοριστεί πώς οι αυξανόμενες θερμοκρασίες επηρέασαν τις τιμές σε διαφορετικές εποχές και περιοχές τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Αυτά τα δεδομένα επέτρεψαν στους ερευνητές να εκτιμήσουν τις ιστορικές επιπτώσεις των υψηλότερων θερμοκρασιών στον πληθωρισμό σε διάστημα 30 ετών.
Εστιάζοντας οι ερευνητές την υπερβολική ζέστη και την ξηρασία που ζήσαμε το περασμένο καλοκαίρι, οι οποίες εμπόδισαν τη γεωργία και την οικονομική δραστηριότητα, υπολόγισαν ότι η υπερβολική ζέστη από μόνη της αύξησε τον πληθωρισμό στις πληττόμενες περιοχές-κυρίως στη νότια Ευρώπη- κατά 0,67%.
Στη συνέχεια, συνδύασαν τις ιστορικές εκτιμήσεις με μελλοντικά σενάρια για το κλίμα, ώστε να μπορέσουν να προβλέψουν πώς η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να επηρεάσει τον πληθωρισμό τα επόμενα χρόνια.
Το συμπέρασμα είναι το εξής: Η αύξηση της θερμοκρασίας θα μπορούσε να αυξήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό έως και 1,18 % κάθε χρόνο μέχρι το 2035. Όταν δε εξέτασαν συγκεκριμένα τον πληθωρισμό των τροφίμων, διαπίστωσαν ότι η μελλοντική αύξηση της θερμοκρασίας θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές έως και 3%.
Δεδομένου ότι η κουβέντα για την κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον «φιλολογική», καθώς ήδη ο πλανήτης μας δείχνει ότι το κλίμα αλλάζει δραματικά, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν την έρευνα της ΕΚΤ ή του IMF, προκειμένου να καταστεί δυνατό να μετριαστούν έγκαιρα οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών στη σταθερότητα των τιμών και κατ’επέκταση στην ευρύτερη κοινωνική ευημερία.
Τα SOS της έκθεσης του IMF
Η έρευνα του IMF αποδεικνύει ότι η κλιματική αλλαγή είναι ίσως η πιο καθοριστική πρόκληση της εποχής μας. Ο Οργανισμός διερεύνησε εμπειρικά την επίδραση των φυσικών καταστροφών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες στις τιμές καταναλωτή και την οικονομική ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας ένα πάνελ 173 χωρών κατά την περίοδο 1970–2020.
Η ανάλυση κατέδειξε ότι ο πληθωρισμός και η ανάπτυξη ανταποκρίνονται σημαντικά, αλλά διαφορετικά ως προς την κατεύθυνση και το μέγεθος των κλιματικών σοκ.
Ένα από τα πιο σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι οι τομείς που είναι πιο ευαίσθητοι στο κλίμα είναι η γεωργία και ο τουρισμός, ειδικά στις χώρες που έχουν φυσικά θερμότερα κλίματα.
Γίνεται κατανοητό ότι η παρατήρηση αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για χώρες όπως η Ελλάδα, όπου ο τουρισμός αλλά και η γεωργία αποτελούν σημαντικές συνιστώσες του ΑΕΠ.
Όμως και οι διαρθρωτικές και δημογραφικές διαφορές μεταξύ των χωρών θα παίξουν τον ρόλο τους. Ειδικά ο πληθωρισμός των τροφίμων παρουσιάζει σημαντική διακύμανση ως προς το μέγεθος μεταξύ των ομάδων χωρών της μελέτης.
Ως εκ τούτου, οι ασθενέστερα δημοσιονομικά και θεσμικά χώρες, όπως είναι συνήθως οι αναπτυσσόμενες, θα πρέπει να κινητοποιηθούν ακόμα περισσότερο προκειμένου να μετριάσουν τις συνέπειες των κλιματικών σοκ, καθώς οι ακραίες θερμοκρασίες και η ξηρασία αλλά ακόμα και οι σφοδρές καταιγίδες οδηγούν συνήθως σε υψηλότερο και ασταθέστερο πληθωρισμό στις οικονομίες αυτές.
Σύμφωνα πάντα με την έρευνα του IMF, η πληθωριστική επίδραση των κλιματικών καταστροφών ποικίλλει με μη γραμμικό τρόπο ανάλογα με την κατάσταση της οικονομίας και του επιπέδου του δημοσιονομικού χώρου όταν χτυπήσει το σοκ.
Όλοι οι τύποι κλιματικών σοκ έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά το μέγεθος και το μοτίβο της απόκρισης από τις κυβερνήσεις είναι αυτό που θα καθορίσει τις διακύμανσεις μακροπρόθεσμα.
Πάντως αξίζει να σημειώσουμε μεταξύ άλλων λεπτομερειών της έρευνας ότι το θερμοκρασιακό σοκ φαίνεται να οδηγεί σε μόνιμη μείωση της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, ενώ οι επιπτώσεις της ξηρασίας και των καταιγίδων είναι πιο ευμετάβλητες και λιγότερο επίμονες.
Είναι δε εντυπωσιακή η αντίθεση στον αντίκτυπο των κλιματικών σοκ στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σε χώρες με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και κατ’επέκταση με διαφορετικούς διαθέσιμους δημοσιονομικούς χώρους.
Έτσι ενώ οι φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες οδηγούν σε σημαντική και επίμονη πτώση του ΑΕΠ στις αναπτυσσόμενες χώρες, ο αντίκτυπος στις προηγμένες οικονομίες είναι σαφώς μικρότερος.
Συνολικά, η εμπειρική ανάλυση που παρουσιάζεται από το IMF δείχνει ότι οι φυσικές καταστροφές που προκαλούνται από το κλίμα έχουν διαφορετικές και αντίθετες επιπτώσεις στον πληθωρισμό και την ανάπτυξη μέσω πολλαπλών καναλιών, όπως:
-η αύξηση ή μείωση των τιμών της γεωργικής παραγωγής και των τροφίμων,
- η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας,
-η μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας,
- η μείωση του πλούτου και του εισοδήματος και ως εκ τούτου
-η μείωση στην κατανάλωση και τις επενδύσεις και τέλος
-η αποδυνάμωση των υποδομών των μεταφορών και η αύξηση του κόστους διανομής.
Αυτά τα κανάλια μετάδοσης ποικίλλουν σημαντικά, όχι μόνο ανάλογα με τις γεωγραφικές συντεταγμένες μιας χώρας, αλλά και ανάλογα με το επίπεδο της οικονομικής της ανάπτυξης και των δημογραφικών και διαρθρωτικών χαρακτηριστικών της.
Όσο ασθενέστερη δημοσιονομικά είναι μια χώρα, τόσο λιγότερο θα είναι ικανή να προσαρμοστεί και να μετριάσει τις συνέπειες των κλιματικών σοκ.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
