Τα dark pools, χρηματιστηριακές αγορές όπου μεγάλα πακέτα μετοχών αλλάζουν χέρια, έχουν αρχίσει να απορροφούν μεγάλο κομμάτι του όγκου των χρηματιστηριακών συναλλαγών στην Ευρώπη με τους θεσμικούς επενδυτές να δείχνουν όλο και μεγαλύτερη προτίμηση σε αυτά τα κανάλια συναλλαγών.
Στις 24 Ιουνίου του 2016, την ημέρα που ακολούθησε το δημοψήφισμα υπέρ του Brexit, μόλις το 3% των συναλλαγών στην πλατφόρμα Turquoise του χρηματιστηρίου του Λονδίνου έλαβε χώρα στο dark pool της και αφορούσε πακέτα μετοχών, το καθένα ελάχιστης αξίας $800.000. Περίπου τέσσερα χρόνια αργότερα στις 9 Νοεμβρίου 2020, την ημέρα που η Pfizer ανακοίνωσε οτι είχε αναπτύξει ένα αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του κορωνοιού, το 58% των συναλλαγών ήταν σε μεγάλα πακέτα μετοχών.
Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία οτι το trading πακέτων μετοχών κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ έχει καθιερωθεί στην Ευρώπη κερδίζοντας τις προτιμήσεις των θεσμικών επενδυτών.
Το χρηματιστήριο του Λονδίνου όπως και άλλα ευρωπαικά χρηματιστήρια προσπαθούν να εξασφαλίσουν κομμάτι της πίτας αυτής καθώς βλέπουν τα dark pools να απορροφούν όλο και μεγαλύτερους όγκους συναλλαγών.
Το πανευρωπαικό χρηματιστήριο Euronext ετοιμάζει τη δική του αντίστοιχη αγορά, την Euronext Block, που θα είναι έτοιμη τους επόμενους μήνες.
Τα πακέτα μετοχών είναι πολύ μεγάλα και το κόστος συναλλαγών υψηλό για τους θεσμικούς επενδυτές που επιλέξουν αγοραπωλησίες μέσω των συμβατικών χρηματιστηρίων. Η εκτέλεση τέτοιων μεγάλων εντολών μπορεί να επηρεάσει την τιμή της μετοχής και να μην τους συμφέρει.
Σύμφωνα με έρευνα της Rosenblatt Securities, οι συναλλαγές σε πακέτα μετοχών ανήλθαν στο 4,2% του συνολικού όγκου συναλλαγών στη χρηματιστηριακή αγορά της Ευρώπης τον Φεβρουάριο από 1,5% τον Ιανουάριο του 2017. Την ίδια περίοδο στην πιό ώριμη αγορά των ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό υποχώρησε στο 6,7% από 9,6%.
Οι δουλειές για τα dark pools όπου εκτελούνται συναλλαγές πακέτων μετοχών μακριά από την ευρύτερη αγορά και τους επόπτες έχουν αρχίσει να απογειώνονται.
Οι όγκοι πακέτων που διεκπεραίωσε η Goldman Sachs στην Ευρώπη το πρώτο τρίμηνο φέτος ξεπέρασαν ήδη το σύνολο της περυσινής χρονιάς. Η τάση είναι παρόμοια και σε άλλες πλατφόρμες, όπως αυτής του CBOE Europe όπου οι συναλλαγές πακέτων ξεπέρασαν τα $7 δις τον Απρίλιο. Στην Liquidnet έφθασαν τα $10 δις.
Η άνοδος του όγκου συναλλαγών σε πακέτα αναπόφευκτα θα αναγκάσει προσαρμογή στη στρατηγική των θεσμικών επενδυτών, στρέφοντας τους στην αγορά με τη μεγαλύτερη ρευστότητα.
Η στροφή αυτή στα dark pools έχει ανησυχήσει τα χρηματιστήρια στην Ευρώπη που πιέζουν τις εποπτικές αρχές για περισσότερο έλεγχο με το επιχείρημα οτι εμποδίζουν την διαφάνεια των συναλλαγών. Οι τιμές στις οποίες γίνονται οι πράξεις σε πακέτα μετοχών στα dark pools διαχέονται στην ευρύτερη χρηματιστηριακή αγορά αφού εκτελεστεί η συναλλαγή, σε αντίθεση με το τι συμβαίνει στις συμβατικές χρηματιστηριακές αγορές όπου οι τιμές φαίνονται μέχρις ότου πραγματοποιηθεί μια συναλλαγή.
Στην Φρανκφούρτη, η γερμανική Deutsche Boerse υποστηρίζει ότι οι συναλλαγές πακέτων στα dark pools μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στη διαμόρφωση των τιμών όσον αφορά στις συναλλαγές μικρότερου μεγέθους και να αυξήσουν τα κόστη για τους εκδότες και τους επενδυτές.
Οι εποπτικές αρχές στην Ευρώπη είναι επιφυλακτικές. Με βάση την οδηγία MiFID II του 2018, μόνο το 8% του μέσου όγκου συναλλαγών μιας μετοχής μπορεί να εκτελείται μέσω των dark pools. Πάντως για το χρηματιστήριο του Λονδίνου το dark pool του έχει εξελιχθεί σε πηγή σημαντικών εσόδων μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ και το κανονιστικό της πλαίσιο.
Οι συναλλαγές στη πλατφόρμα Τurquoise, στην οποία πλειοψηφική ιδιοκτησία έχει το LSE, διπλασιάστηκαν στα 241 δις ευρώ πέρυσι σε σύγκριση με το 2015. Την ίδια περίοδο οι όγκοι στην κύρια αγορά του χρηματιστηρίου του Λονδίνου μειώθηκαν 18% στα 1,4 τρις ευρώ.
Οι δουλειές στα πακέτα μετοχών ευνοήθηκαν τον Δεκέμβριο όταν οι εποπτικές αρχές της Βρετανίας που ανταγωνίζονται αυτές της ηπειρωτικής Ευρώπης για την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων αποφάσισαν οτι οι διεθνείς επενδυτές θα μπορούν να εκτελούν όποια ποσά συναλλαγών επιθυμούν, χωρίς όρια, στη Βρετανία.
Η εξοικονόμηση κόστους που προσφέρουν οι συναλλαγές σε πακέτα μετοχών είναι σημαντική για την ευρωπαική επενδυτική βιομηχανία. Μια συναλλαγή πακέτου μετοχών σε dark pool θα εξοικονομούσε σχεδόν το 90% του κόστους αν εκτελούνταν σε συμβατική χρηματιστηριακή αγορά, σύμφωνα με την πλατφόρμα Instinet που λειτουργεί το ευρωπαικό dark pool Βlockmatch.
