Ο καλύτερος τρόπος να κερδίσει κάποιος την αγορά στο μαραθώνιο των επενδύσεων δεν είναι να επιλέξει τους νικητές, αλλά να αποφύγει του χαμένους, τις αξίες δηλαδή που έχουν ταχεία και απότομα αρνητική διακύμανση στην τιμή τους. Η διαπίστωση αυτή ανήκει στον Charlie Ellis και στο βιβλίο του «Winning the loser’s game» (Κερδίζοντας των παιχνίδι των χαμένων).
Η συμβουλή αυτή απευθύνεται στους ιδιώτες επενδυτές ωστόσο φαίνεται να δουλεύει καλά και στους θεσμικούς επενδυτές όπως δείχνει μια πρόσφατη μελέτη (Ιαν. 2023) που επεξεργάζεται δεδομένα που αφορούν τη διακρατική μεταφορά θεσμικών κεφαλαίων. Η μελέτη επικεντρώνεται στα αποτελέσματα της ενεργής διαχείρισης κεφαλαίων από θεσμικούς επενδυτές που εστιάζουν σε πολλές αγορές μετοχών.
Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι τα κεφάλαια που έχουν πιο απλωμένη διασπορά σε περισσότερες χώρες (αγορές) έχουν υπεραποδώσει έναντι αυτών που έχουν στατική διαχείριση και είναι συγκεντρωμένα σε λιγότερες αγορές. Αν και κάτι τέτοιο δεν αποτελεί έκπληξη είναι ευθυγραμμισμένο με τη γενική παρατήρηση ότι τα επενδυτικά κεφάλαια με υψηλότερη κινητικότητα υπεραποδίδουν μακροπρόθεσμα έναντι των μικρότερων διαχειρίσεων και λιγότερο κινητικών χαρτοφυλακίων μετά την αφαίρεση των εξόδων διαχείρισης.
Η κινητικότητα ωστόσο δεν έχει να κάνει με την επιλογή μετοχών ή την επιλογή αγορών με ισχυρή προοπτική, αλλά με τα αντανακλαστικά αντίδρασης των διαχειριστών όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Φαίνεται λοιπόν ότι όταν μια κατάσταση γίνεται προβληματική (βλ. Ελλάδα 2015) η άμεση αντίδραση μείωσης της έκθεσης είναι αυτή που κάνει την διαφορά, ακόμα και αν οι μετοχές που απαρτίζουν το χαρτοφυλάκιο είναι θεωρητικά «αλεξίσφαιρες», έχουν δηλαδή μέγεθος, κερδοφορία, εξωστρέφεια, θεωρούνται αντικειμενικά «παγκόσμιες» εταιρίες. Όταν μια οικονομία μπαίνει σε ύφεση ο «πόνος» των απωλειών είναι κοινός για όλους, τουλάχιστον στο ξεκίνημα.
Ένα πολύ ακραίο παράδειγμα είναι αυτό της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Τα επενδυτικά κεφάλαια με υψηλό βαθμό αντίδρασης και έκθεση στις ρωσικές μετοχές (πριν την εισβολή) μείωσαν την έκθεση τους πριν τις 23 Φεβρουαρίου του 2022 αλλά και μετά από αυτή την ημερομηνία. Το σύνολο των επενδυτικών κεφαλαίων ωστόσο που κινούνται με αργούς ρυθμούς και δεν μείωσαν τις θέσεις τους βρέθηκαν εκτεθειμένα σε μεγάλες απώλειες τις οποίες αναγκάστηκαν να πάρουν αφού είχε ήδη συντελεστεί σοβαρή ζημιά στο χαρτοφυλάκιο τους.
Επομένως το σπορ των επενδύσεων προϋποθέτει την επαφή με την οθόνη. Όχι τόσο κοντά γιατί από μικρή απόσταση δεν μπορεί να διακρίνει κανείς τίποτα, όχι τόσο μακριά γιατί κάποιες λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά. Είναι αυτό που λέγανε στα πέριξ της παλιάς Σοφοκλέους: «Του γρήγορου η μάνα ποτέ δεν ντύθηκε στα μαύρα».
