Η έκφραση «αυτήν τη φορά, τα πράγματα είναι διαφορετικά», χρησιμοποιείται κατά κόρον από την επενδυτική κοινότητα, σε καταστάσεις που κάποια νέα επενδυτικά προϊόντα, διαθέτουν θεωρητικά μια δυναμική, που θα μπορούσε να ανατρέψει τις κλασικές χρηματιστηριακές σταθερές. Δηλαδή, τον τρόπο που αποτιμώνται οι μετοχές, τα ομόλογα, τα εμπορεύματα και τα υπόλοιπα επενδυτικά προϊόντα, καθώς και τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι επενδυτές.
Ωστόσο σήμερα η έκφραση «αυτή τη φορά, τα πράγματα είναι διαφορετικά», αναφέρεται κυρίως στο περιβάλλον και στις συνθήκες που επικρατούν όχι μόνο στις αγορές και στην πραγματική οικονομία, αλλά και στην κοινωνία.
Αν δουλεύαμε σε μπαρ, θα λέγαμε ότι είναι πρωτοφανής η σύνθεση των υλικών που δημιουργούν αυτό το κοκτέιλ, που καλούνται να δοκιμάσουν σήμερα οι επενδυτές. Και το μόνο σίγουρο είναι ότι η επίγευσή του θα είναι πικρή και στιφή.
Από την εποχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers και για περισσότερα από δώδεκα χρόνια, η διεθνής επενδυτική κοινότητα ήταν εθισμένη σε ένα μοτίβο το οποίο λίγο – πολύ, μοίραζε κέρδη. Το διεθνές μακροοικονομικό περιβάλλον παρέμενε ήρεμο και σταθερό, η ρευστότητα είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, το περιβάλλον των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων οδηγούσε τους επενδυτές σε διαρκή αναζήτηση αποδόσεων, οι διεθνείς γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι εντάσεις, βρίσκονταν σε ύπνωση και η ανάληψη υψηλού ρίσκου, αποτελούσε μέρος της ημερήσιας επενδυτικής διάταξης.
Θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφέραμε, ότι σε αυτό το κλίμα συνετέλεσαν με αποφασιστικό τρόπο οι εκρηκτικές εξελίξεις στον χώρο της καινοτομίας, της παραγωγής ενέργειας και της ψηφιακής τεχνολογίας, που άρχισαν να προσφέρουν εξαιρετικές λύσεις σε μια σειρά από προβλήματα και να ανοίγουν όχι μόνο δρόμους και μονοπάτια, αλλά διαδρόμους απογείωσης για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Τα start-ups, τα IPOs, τα SPACs, οι FinTechs, τα Unicorns, οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, οι εκδόσεις εταιρικών ομολογιακών δανείων, τα alternative financing projects, τα cryptos και άλλα μοντέρνα χρηματοπιστωτικά εργαλεία, αποτελούσαν τα θεμέλια αυτής της ξέφρενης υπερδωδεκάχρονης χρηματιστηριακής πορείας.
Αρκετοί εκτιμούσαν ότι οι αγορές «είχαν ξεφύγει». Ότι είχαν χάσει την επαφή τους με την πραγματικότητα, επικεντρώνοντας την προσοχή τους περισσότερο στο μέλλον, παρά στο παρόν. Σαν αποτέλεσμα, οι επενδυτές, έβλεπαν μακριά, αποτιμούσαν μελλοντική ανάπτυξη, μελλοντικές πωλήσεις, πιθανά μελλοντικά κέρδη και μερίσματα.
Όλα δούλευαν ρολόι. Οι αποδόσεις ήταν δεδομένες. Οι υπεραξίες καταγράφονταν νυχθημερόν. Κοινώς, «τα λεφτά έβγαιναν εύκολα». Και αφού έβγαιναν εύκολα και χωρίς κίνδυνο, οι επενδυτές αναζητούσαν ολοένα και κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό και κάτι ακόμα πιο κερδοφόρο.
Όμως από το Q3 του 2021 και μετά, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Ο άγνωστος παράγοντας για τους περισσότερους, που ακούει στο όνομα «πληθωρισμός», έκανε την εμφάνισή του, μετά από την αυξημένη ζήτηση που προέκυψε απότομα λόγω της ισχυρής ανάπτυξης, μέσα σε συνθήκες ξεχαρβαλωμένης εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ο πληθωρισμός με τη σειρά του, έφερε στο προσκήνιο δυο ακόμα -άγνωστους για τους περισσότερους- παράγοντες, που ακούν στα ονόματα «αύξηση επιτοκίων» και «νομισματική σύσφιξη».
Ακολούθησε δια χειρός Πούτιν, ο ενεργειακός εκβιασμός της Δύσης, που προκάλεσε ένα πρωτοφανές ηλεκτροσόκ, σε όλο το φάσμα τo επιχειρηματικού οικοσυστήματος. Ένας εκβιασμός που οδήγησε σε ασφυξία την ενεργοβόρα βιομηχανική παραγωγή, καθώς και την καθημερινότητα των πολιτών.
Η εικόνα του αναδυόμενου παγόβουνου έγινε ακόμα πιο ορατή μετά από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σαν αποτέλεσμα, η επενδυτική κοινότητα άρχισε να επιστρέφει στα basics, που λένε και οι Αγγλοσάξονες.
Άρχισε να αντιλαμβάνεται την αξία των βιομηχανικών πρώτων υλών, της πρωτογενούς παραγωγής ενέργειας, των μεταλλευμάτων, των βασικών αγροτικών προϊόντων και μιας σειράς από «υλικά» πάνω στα οποία στηρίζεται το εποικοδόμημα των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, της ηλεκτροκίνησης, των μικροεπεξεργαστών, της αεροναυπηγικής, κλπ.
Και ναι, «αυτήν τη φορά, τα πράγματα είναι διαφορετικά». Η επενδυτική κοινότητα προσγειώνεται από το μύθο της αέναης ανάπτυξης που προϋπολογίζει υπεραξίες και κέρδη, στη πραγματικότητα της αξίας των «βασικών εμπορευμάτων», από τα οποία εξαρτάται η ίδια η ζωή μας.
Διότι οι αγορές των λιπασμάτων, των σιτηρών και του ηλιέλαιου, αφορούν τη διατροφή μας. Οι αγορές των ορυκτών καυσίμων, αφορά την καθημερινότητα μας. Οι αγορές των ορυκτών μεταλλευμάτων, αφορούν τη ίδια την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας.
Ποιος θα περίμενε πριν από 12 μήνες, οι επενδυτές να εστιάζουν την προσοχή τους στις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του νικελίου, του παλλάδιου, του χάλυβα, του σίτου, του καλαμποκιού, αντί για τις τιμές της Tesla, της Google, της Microsoft και της Airbnb;
Οι χρηματιστηριακές αγορές μπαίνουν σε μια νέα εποχή. Σταμάτησαν να είναι πονταρίσματα σε ρουλέτες που μοιράζουν κέρδη ή παιχνίδια με βελάκια ή ηλεκτρονικές εφαρμογές στοιχηματισμού. Και μετατρέπονται σε παιχνίδια παζλ, στα οποία νικητές θα είναι όσοι συνθέτουν πολλά και ανομοιόμορφα κομμάτια, με διαφορετικά σχήματα και χρωματισμούς, που καταλήγουν σε ένα τελικό σχέδιο.
Πριν σκεφτείς τη μετοχή της Tesla, πρέπει να σκεφτείς το λίθιο. Πριν σκεφτείς τη μετοχή μιας κατασκευαστικής εταιρείας, πρέπει να σκεφτείς το κόστος του χάλυβα. Πριν σκεφτείς μια ενεργειακή μετοχή, πρέπει να σκεφτείς το ενεργειακό μείγμα ή τη δυνητική έξτρα φορολόγηση. Πριν σκεφτείς μια αεροναυπηγική μετοχή, πρέπει να σκεφτείς το αλουμίνιο.
Πριν σκεφτείς μια τραπεζική μετοχή, πρέπει να σκεφτείς το ενδεχόμενο νέων κόκκινων δανείων. Και πριν σκεφτείς τις τιμές ενός χρηματιστηριακού δείκτη, πρέπει να σκεφτείς, το ενδεχόμενο ενός γεωπολιτικού συμβάντος.
Καλωσορίσατε σε μια νέα χρηματιστηριακή εποχή, όπου τα κέρδη δεν θα είναι πια εύκολα, αλλά δύσκολα. Σε μια εποχή με πρωτοφανή χαρακτηριστικά.
