Μια διαφορετική άποψη σχετικά με την αύξηση των επιτοκίων ως μέτρο τιθάσευσης του πληθωρισμού εξέφρασε ο «αιρετικός» για πολλούς, νομπελίστας οικονομολόγος Joseph Stiglitz, όταν που οι αξιωματούχοι της Fed πέρασαν την περασμένη εβδομάδα δείχνοντας ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα συνεχιστούν σε μία προσπάθεια να μειωθούν ο πληθωρισμός και η ακρίβεια.
Σύμφωνα με την άποψη του Stiglitz, η πολιτική αυτή ενέχει τον κίνδυνο να εντείνει τις πληθωριστικές πιέσεις.
Σε δηλώσεις του προς το CNBC, ο νομπελίστας οικονομολόγος ανέφερε ότι «η πραγματική ανησυχία στο μυαλό μου είναι το ερώτημα ότι θα αυξήσουν τα επιτόκια πολύ ψηλά, πολύ γρήγορα, πολύ μακριά;»
Ο Stiglitz ανέφερε ότι ενώ χρειαζόταν να γίνει μια προσαρμογή από την πολιτική μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών επιτοκίων που επικρατούσε από το 2008, υπήρχαν τρεις λόγοι για τους οποίους μια επιθετική πορεία της Fed θα μπορούσε να επιδεινώσει περαιτέρω τον πληθωρισμό.
Ο πρώτος είναι ότι η συντριπτική πηγή του πληθωρισμού είναι οι διαταραχές από την πλευρά της προσφοράς που οδηγούν σε υψηλότερες τιμές στο λάδι και τα τρόφιμα, προκαλώντας ακόμη και έλλειψη γάλακτος για μωρά.
«Το ερώτημα είναι αν αύξηση των επιτοκίων θα οδηγήσει σε αύξηση της προσφοράς πετρελαίου και χαμηλότερες τιμές καθώς και αύξηση προσφοράς στα τρόφιμα και επίσης χαμηλότερες τιμές. Η απάντηση είναι ξεκάθαρα όχι. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος είναι ότι η κατάσταση θα γίνει χειρότερη», ανέφερε ο Stiglitz.
«Για ποιο λόγο; Επειδή αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι επενδύσεις ώστε να ανακουφισθούν και να ξεμπλοκάρουν κάποια σημεία που προκαλούν “μποτιλιάρισμα” στην εφοδιαστική αλυσίδα από την πλευρά της προσφοράς που προκαλούν όλεθρο στην οικονομία μας. Η πολιτική αύξησης επιτοκίων θα το καταστήσει αυτό πιο δύσκολο.»
Ο δεύτερος λόγος, είπε ο Stiglitz, τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι τα περιθώρια κέρδους για τις μεγάλες εταιρείες αυξάνονται μαζί με το κόστος εισροών τους.
«Όχι μόνο μετακυλίουν το κόστος, αλλά το μετακυλίουν ακόμη περισσότερο. Υπάρχει μια σαφής θεωρία που επισημαίνει ότι όταν τα επιτόκια ανεβαίνουν, οι εταιρείες... επωφελούνται περισσότερο από την αύξηση των τιμών, σήμερα. Έτσι, η αύξηση των επιτοκίων σε μη ανταγωνιστικές αγορές μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο πληθωρισμό», είπε.
Ακόμη, όπως επεσήμανε ο Stiglitz, η αυξήσεις των επιτοκίων μπορούν να οδηγήσουν σε μια εν δυνάμει αύξηση του κόστους σε μια σημαντική συνιστώσα του πληθωρισμού: τη στέγαση.
«Η αύξηση των επιτοκίων αντανακλάται στα ενοίκια και, μάλιστα, υπάρχει μια μελέτη της Federal Reserve που το δείχνει», είπε.
«Η Federal Reserve», ανέφερε ο Stiglitz, «αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες τόσο τον Ιούνιο όσο και τον Ιούλιο. Σε μια ομιλία του στις 26 Αυγούστου, ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell είπε ότι ενώ τα υψηλότερα επιτόκια, η βραδύτερη ανάπτυξη και οι πιο ήπιες συνθήκες στην αγορά εργασίας θα μείωναν τον πληθωρισμό, αυτό θα σήμαινε επίσης "κάποιο πόνο" για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις».
Ο Stiglitz, πάντως, έχει περαιτέρω ανησυχίες για τον αντίκτυπο της πορείας της οικονομίας των ΗΠΑ στους πολίτες.
«Η μία είναι ότι τα επιτόκια θα συνεχίσουν να αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι πέφτουν οι τιμές των κατοικιών — «οι τιμές παραμένουν υψηλές, δεν πρόκειται να πέφτουν τόσο γρήγορα όσο τα επιτόκια ανεβαίνουν και αυτό θα αυξήσει το χάσμα μεταξύ των γενεών στην κοινωνία μας», είπε.
«Η άλλη είναι ότι τα πρόσφατα στοιχεία για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ, έδειξαν ότι οι μισθοί των μη γεωργικών εκμεταλλεύσεων αυξήθηκαν κατά 315.000 τον Αύγουστο παρά την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Όμως ο αριθμός αυτός δεν είναι τόσο ισχυρός όπως προτείνουν ορισμένοι. Ένας δείκτης που δεν λαμβάνεται, πραγματικά, υπόψη, είναι τι συμβαίνει με τους πραγματικούς μισθούς, οι οποίοι συνήθως ανεβαίνουν όταν στις αγορές εργασίας δεν υπάρχει ζήτηση», είπε. Και μάλιστα θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένοι στον πληθωρισμό.
Οι αγορές εργασίας, όντως, είναι πολύ σφιχτές, οι τιμές των αγαθών ανεβαίνουν. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να ανταμείβονται ακόμη περισσότερο. Όμως αυτό δεν συμβαίνει», σημείωσε ο Στίγκλιτς.
«Οι πραγματικοί μισθοί πέφτουν και τουλάχιστον αυτό θα πρέπει να προκαλεί ανησυχία», πρόσθεσε.
