H εντύπωση ότι η νέα τουρκική κυβέρνηση θα εγκαταλείψει την ακριβή στρατηγική παρεμβάσεων για να κρατά την ισοτιμία της λίρας όσο γίνεται σταθερή, παρά το όποιο κόστος, οδήγησε το νόμισμα σε βουτιά 7%.
Η Άγκυρα μπορεί να έχει ζήσει δεκαετίες δυσκολιών με τις χρηματοοικονομικές αγορές, αλλά το νέο οικονομικό επιτελείο θα βρεθεί αντιμέτωπο με δύσκολες αποφάσεις λόγω των προκλήσεων που δημιουργεί η αδυναμία της λίρας.
Ο συνδυασμός δημοσιονομικών ελλειμμάτων, υψηλού πληθωρισμού και πολύ χαμηλών συναλλαγματικών αποθεμάτων μετά την εξάντλησή τους την τελευταία διετία σημαίνει ότι υπάρχει πληθώρα λόγων για μια συνέχεια στην «τσουλήθρα» της λίρας.
Το πού θα σταματήσει η διολίσθηση είναι άγνωστο. Οι αναλυτές στη JP Morgan και την Goldman Sachs πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να συμβεί στο επίπεδο των 25 ή 30 λιρών ανά δολάριο.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας θα αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια, όπως έχει πράξει στο παρελθόν σε περιόδους αναταραχής, ή αν επιβάλλει capital controls, κάτι που οι τουρκικές αρχές επιμένουν ότι δεν είναι στο τραπέζι.
Θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι η νέα ηγεσία της κεντρικής τράπεζας θα ακολουθηθεί σχεδόν αμέσως από μια μεγάλη αύξηση επιτοκίων στην περιοχή του 25% με 30%, σύμφωνα με τη JP Morgan.
Όμως, το ενδεχόμενο μιας μεγάλης αύξησης επιτοκίων μπορεί να φρενάρει την ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας ή να την οδηγήσει σε ύφεση, καθώς οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα δυσκολευτούν με το υψηλότερο κόστος δανεισμού.
Ένα μέρος του οικονομικού «πόνου» μπορεί να αντισταθμιστεί από την αδύναμη λίρα που θα δώσει ώθηση στις εξαγωγές και στον τουρισμό. Η οικονομία της Τουρκίας δεν είναι ξένη στους κύκλους διψήφιων ρυθμών ανάπτυξης και συρρίκνωσης τα τελευταία χρόνια. Στις τελευταίες προβλέψεις του την άνοιξη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έβλεπε ανάπτυξη 2,7% φέτος.
Η πτώση της λίρας βέβαια θα αναζωπυρώσει τους φόβους νέου πληθωριστικού κύματος σε μια χώρα που μόλις πέρυσι ζούσε με πληθωρισμό 80%. Τα τελευταία στοιχεία έδειξαν ότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία υποχώρησε στο 40%, ωστόσο, αυτό αποδίδεται στο ότι προεκλογικά υπήρξε δωρεάν παροχή φυσικού αερίου στους καταναλωτές από την κυβέρνηση Erdogan.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα επιταχυνθεί πάλι προς το 50% ή και υψηλότερα μετά την τελευταία διολίσθηση της λίρας. Ένα από τα κόστη που θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση θα είναι η κάλυψη των καταθετικών λογαριασμών στις τράπεζες που άνοιξαν το 2021 και παρείχαν προστασία στους αποταμιευτές από την υποτίμηση της λίρας.
Το σκεπτικό της κεντρικής τράπεζας, τότε, που λάνσαρε τους λογαριασμούς αυτούς ήταν να αποτρέψει τους Τούρκους να μετατρέπουν τις αποταμιεύσεις τους σε δολάρια ή σε χρυσό.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών στον οίκο αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας S&P Global, αν η λίρα πέσει στις 26,5 ανά δολάριο, δηλαδή περίπου 205 χαμηλότερα από εκεί που βρισκόταν μετά την επανεκλογή του Erdogan, το κόστος αποζημίωσης των αποταμιευτών μπορεί να φτάσει σχεδόν το 3% του ΑΕΠ.
Η αποζημίωση βέβαια θα πληρωθεί στους αποταμιευτές σε λίρες αντί σε δολάρια ή ευρώ.
Ένα άλλο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει το νέο οικονομικό επιτελείο είναι το χρέος των $100 δισ. που έχουν δανειστεί τουρκικές κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε δολάρια ή ευρώ, δάνεια των οποίων η εξυπηρέτηση γίνεται πιο ακριβή πλέον εκτός αν πρόκειται για επιχειρήσεις που εξάγουν και πληρώνονται σε δολάρια ή ευρώ.
Αν το χρέος αυτό δεν μπορεί να αποπληρωθεί, οι τράπεζες που χορήγησαν τα δάνεια αυτά θα έχουν «τρύπες» στους ισολογισμούς τους, εκτός αν έχουν καλυφθεί επαρκώς.
