Μπήκαμε στον μήνα που δεδομένα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προχωρήσει στην πρώτη αύξηση επιτοκίων μετά από 11 χρόνια. Μένει να δούμε αν στις 21 Ιουλίου θα δούμε μια πιο επιθετική προσέγγιση με αύξηση κατά 0,50%, αντί του 0,25% που έχει προμηνύσει η Κριστίν Λαγκάρντ. Ακόμη όμως και αν ανακοινωθεί μία αύξηση 50 μονάδων βάσης, το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων θα πάει στο 0% από -0,50%, ενώ το επιτόκιο δανεισμού παραμένει μηδενικό, την ώρα που ο πληθωρισμός συνεχίζει να ξεπερνάει κάθε πρόβλεψη και διαμορφώθηκε στο 8,6% τον Ιούνιο στην Ευρωζώνη.
Στην πλειονότητά τους σήμερα οι αναλυτές εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα επιτόκια έως το +0,75% έως το τέλος του έτους με διαδοχικές κινήσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι χώρες του Βορρά παραπονιούνται ότι η ΕΚΤ είναι από τις λιγότερο επιθετικές κεντρικές τράπεζες στον πλανήτη σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Το βασικό επιχείρημα των «γερακιών» είναι πως όταν η Fed προμηνύει διαδοχικές αυξήσεις του 0,75% καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για να φτάσουν τα επιτόκια πάνω από το 3,5% το 2023 και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη προχωρήσει σε μεγάλες αυξήσεις, η ΕΚΤ συνεχίζει να τηρεί στάση αναμονής φοβούμενη την ύφεση που όλοι βλέπουν να έρχεται.
Τα παράπονα φαίνεται πως πιάνουν τόπο, καθώς στις αρχές της εβδομάδας η Λαγκάρντ άφησε να εννοηθεί ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει στη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής ακόμα και αν υπάρξει νέα αναταραχή – όπως π.χ. να κλείσει ο Πούτιν τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου – και προκληθεί ύφεση.
Ορισμένα στελέχη, μάλιστα, έχουν πάει τη συζήτηση σε άλλο επίπεδο, φέρνοντας παραδείγματα κεντρικών τραπεζών που βγαίνουν μπροστά από τον πληθωρισμό. Μέχρι και τη Ζιμπάμπουε έχουν αναφέρει, η κεντρική τράπεζα της οποίας θεωρείται αυτή τη στιγμή η πιο επιθετική στον κόσμο, αυξάνοντας τα επιτόκια στο αστρονομικό 200% για να ρίξει τις τιμές. Βέβαια, η χώρα της Αφρικής βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, ενώ μετά την έκρηξη των τιμών σε ενέργεια και τρόφιμα τους τελευταίους μήνες, ο ετήσιος πληθωρισμός υπερδιπλασιάστηκε στο 191,7% μέσα σε ένα δίμηνο.
Η κεντρική τράπεζα της Ζιμπάμπουε προχώρησε την περασμένη Δευτέρα στην αύξηση των επιτοκίων από το 80% στο 200% και η κυβέρνηση αποφάσισε να κάνει ξανά το δολάριο το βασικό νόμισμα συναλλαγών στην οικονομία, σε μια προσπάθεια να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Όταν στην Ευρώπη και στην Αμερική γίνεται λόγος για αυξήσεις 25, 50 ή 75 μονάδων βάσης, η Ζιμπάμπουε έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 14.000 μονάδες βάσης μέσα στο 2022, που αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ.
Τι σχέση μπορεί να έχει η σε μόνιμη επισιτιστική και οικονομική κρίση Ζιμπάμπουε με την Ευρώπη; Ο λόγος που κάποιοι στην ΕΚΤ έφτασαν μέχρι… τη Ζιμπάμπουε είναι ότι θέλουν να τονίσουν την ανάγκη αύξησης των επιτοκίων με επιθετικό τρόπο για να μην ξεφύγει από τον έλεγχο ο πληθωρισμός. Ήδη, στις χώρες της Βαλτικής ο δείκτης τιμών καταναλωτή τρέχει με ρυθμό έως και άνω του 20%, ενώ στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες εκτινάχθηκε πάνω από το 12% τον Ιούνιο.
Υποστηρίζουν, επομένως, ότι διατηρώντας τα επιτόκια χαμηλά, η ΕΚΤ θα συνεχίσει να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις και θα κινδυνεύει να βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων όταν κάποια στιγμή θα είναι πολύ δύσκολο να «μαζέψει» τον πληθωρισμό. Σε καμία περίπτωση δεν θα φτάσει ο πληθωρισμός στο 190% ούτε θα δούμε τα επιτόκια στο 200%, όμως οι οικονομίες που δεν φοβούνται την ύφεση γιατί έχουν ισχυρά θεμελιώδη και χαμηλό χρέος, όπως η Γερμανία, θέλουν να δουν την ΕΚΤ θα υιοθετεί πολύ πιο επιθετική στρατηγική.
