Όπως ιστορικά συμβαίνει με τις πανδημίες αφού πρώτα πλήττουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού, είτε μετατρέπονται σε ενδημικά φαινόμενα, είτε εξαφανίζονται, ιδιαίτερα την μεταπολεμική περίοδο και εντεύθεν με την εξέλιξη της επιστήμης. Το 1968 ήρθε ο Η3Ν2, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρήγαγαν σχεδόν 22 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου, αλλά όταν επρόκειτο να ξεκινήσουν με τους εμβολιασμούς των πολιτών, τα χειρότερα είχαν περάσει και φυσικά η ζήτηση υποχώρησε. Το ίδιο έγινε το 2009 με τον ιό Η1Ν1 που δεν εξαφανίστηκε αλλά κυκλοφορεί ακόμα και σήμερα .Όλοι θυμόμαστε ότι τότε πολλές χώρες ακύρωσαν τις παραγγελίες τους, επειδή απλά δεν χρειάστηκαν μεγάλες ποσότητες.
Η πρόσφατη πανδημική περίοδος, άλλαξε όμως και τον τρόπο ζωής μας. Οι άνθρωποι περιόρισαν την κινητικότητά τους, εξαναγκάσθηκαν σε lockdown για ικανές χρονικές περιόδους, έμαθαν να κάνουν τις αγορές τους ηλεκτρονικά, γνώρισαν την τηλεργασία, υιοθέτησαν μέτρα προφύλαξης. Οι καταναλωτικές συνήθειες διαφοροποιήθηκαν και όσον αφορά τις χρηματαγορές καινούργιοι επενδυτές εμφανίστηκαν. Κυρίως νέοι άνθρωποι, εξοικειωμένοι με τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων και των κοινωνικών δικτύων, που κλεισμένοι στα σπίτια γνώρισαν κάτω από πρωτοφανείς συνθήκες τον κόσμο των αγορών.
Αρχικά όλοι θυμούνται την κατάρρευση των περιουσιακών στοιχειών σε όλες τις αγορές του κόσμου υπό τον φόβο της αβεβαιότητας, της χρονικής διάρκειάς της αλλά και της ενδεχόμενης ύφεσης, καθώς οι δραστηριότητες σε όλα τα επίπεδα προσγειώθηκαν ανώμαλα. Έτσι η αγελαία συμπεριφορά - κλασσικό σφάλμα χρηματοοικονομικής συμπεριφοράς - έκανε την εμφάνισή της με τον γνωστό δείκτη «φόβου» VIX στο Χρηματιστήριο της Ν.Υόρκης να εκτοξεύεται:
Φυσικά δεν μπορεί να ξεχαστεί η κατάρρευση των τιμών του Αμερικάνικού αργού ( Wti crude), καθώς οι επενδυτές γύρισαν την πλάτη στα προθεσμιακά συμβόλαια του Μαΐου του 2020, που έληγαν τον Απρίλιο. Λόγω της παγκόσμιας «ακινησίας, οι αποθηκευτικοί χώροι ήταν τόσο γεμάτοι με συνέπεια την αύξηση του κόστους αποθήκευσης. Τι νόημα θα είχε η αγορά συμβολαίων, όταν ο χώρος αποθήκευσης είναι περιορισμένος και δεν επαρκεί;
Οι κυβερνήσεις λειτούργησαν «αμυντικά» περιορίζοντας τις ανοιχτές πωλήσεις στις χρηματαγορές συμβάλλοντας αισθητά στην μείωση της αγελαίας συμπεριφοράς, μέχρι να ισορροπήσει η αγορά και να επανέλθει το καλοκαίρι του 2020 σε προ-πανδημικά επίπεδα.
Η επάνοδος και η «φρενίτιδα»
Στο τέλος της διαδρομής, με την εμφάνιση των εμβολίων επήλθε η αναμενόμενη ισορροπία, στις αρχές του 2021. Η λεγόμενη αίσθηση οικονομικής ασφάλειας, παραμέρισε το συναίσθημα του φόβου και την αποστροφή κινδύνου, φέροντας καινούργιο αέρα αισιοδοξίας και αυξάνοντας τις δραστηριότητες στον κόσμο του trading.
H εταιρεία λιανικών πωλήσεων βιντεοπαιχνιδιών GameStop και η αλυσίδα κινηματογράφων AMC εκτόξευσαν τις μετοχές τους, επακόλουθο μιας αγοραστικής «οργανωμένης» φρενίτιδας. Η πανδημία δημιούργησε επομένως ένα νέο κύμα επενδυτών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που το σίγουρο είναι ότι εκτόξευσαν τις εργασίες των πλατφορμών στον βαθμό που η διασημότερη από αυτές η Robinhood, προχώρησε ανοικτή δημόσια πρόταση τον Ιούλιο ύψους 32 δισ δολλαρίων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, πελάτες άνοιξαν 7,1 εκατ. επενδυτικούς λογαριασμούς τους πρώτους 12 μήνες της πανδημίας, ενώ το ίδιο διάστημα στις ΗΠΑ, άνοιξαν περισσότεροι από 30 εκατ. λογαριασμοί. Στα forums του Reddit συντονίστηκε η «φωνή» εκατομμυρίων νέων επενδυτών της πανδημίας, που αναπόφευκτα συντόνισε την έκρηξη τιμών συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων.
Ο πραγματικός κόσμος των αγορών
Είναι όμως αυτός ο πραγματικός κόσμος των αγορών; Διακατέχεται πάντα από τη φρενίτιδα της πανδημικής περιόδου; Οι όγκοι συναλλαγών, σε μετοχές, εμπορεύματα κρυπτονομίσματα, θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα; Είναι σε θέση να αντέξουν τη μεγάλη μεταβλητότητα των τιμών; Αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ τιμής και αξίας; Γνωρίζουν το μέγεθος του ρίσκου που αναλαμβάνουν; Πιστεύουν ότι με 500$ ή ευρώ, μπορούν να γίνουν πλούσιοι;
Η πραγματικότητα είναι ότι με την άρση των lockdown, το ερώτημα που προέκυψε είναι ακριβώς αυτό. Μπορεί να διατηρηθεί σε αυτά τα επίπεδα η υψηλή συναλλακτική δραστηριότητα; Παραμένει αναλλοίωτο το ενδιαφέρον στα forums και στη στόχευση συγκεκριμένων τίτλων εκ μέρους αυτής της επενδυτικής κοινότητας που αναδύθηκε κυρίως λόγω της πανδημίας;
Τα στοιχεία καταδεικνύουν πως όχι. Από τον Ιούνιο, οι συζητήσεις έχουν μειωθεί σύμφωνα με την εταιρεία παροχής εναλλακτικών δεδομένων Quiver Quantitative. Η πλατφόρμα CMC έχασε τον Σεπτέμβριο το ¼ της αξίας της σε μια μόνο ημέρα όταν προειδοποίησε πως η έκρηξη στις συναλλαγές της πανδημίας δεν θα έχει διάρκεια. Το ίδιο μήνυμα είχε εκπέμψει τον Αύγουστο η βρετανική Hargreaves Lansdown που κατέγραψε πτώση 10% μέσα σε μια μέρα τον Αύγουστο.
Στους επαγγελματίες των κολοσσών δεν υπάρχει κάποιος που πίστεψε ότι αυτή η δραστηριότητα θα διατηρηθεί σε αυτά τα επίπεδα. Από την άλλη η επενδυτική γενιά της πανδημικής περιόδου δεν θα εξαφανιστεί. Οι μικροεπενδυτές αντιπροσωπεύουν τώρα το 20% των συνολικών όγκων συναλλαγών στις ΗΠΑ. Αν και χαμηλότερο από το 25-30% που ήταν κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο μηνών του τρέχοντος έτους, ωστόσο το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από το 10-15% που ήταν προ πανδημίας.
Παρ όλα αυτά, οι επαγγελματίες, παρά τον φόβο που έχουν πως ίσως οι κεντρικές τράπεζες περιορίσουν τα μέτρα τόνωσης, πληγώνοντας ενδεχομένως την ευαίσθητη αυτή γενιά, η ελπίδα οι «πανδημικοί» επενδυτές των meme stocks να μετατραπούν σε μακροπρόθεσμους επενδυτές διαφοροποιώντας τη στρατηγική τους παραμένει ζωντανή.
