Η άνοδος του δολαρίου σε υψηλό 20ετίας αφήνει πίσω της καταστροφικές επιπτώσεις, εντείνοντας τον πληθωρισμό σε άλλες χώρες και παράλληλα σφίγγοντας τις χρηματοοικονομικές συνθήκες σε μια περίοδο που η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με την προοπτική επιβράδυνσης της ανάπτυξης. Οι επιπτώσεις της ενδυνάμωσης του δολαρίου είναι οι κάτωθι.
Eξαγωγές
Η εξασθένηση ενός νομίσματος σε κανονικές συνθήκες ωφελεί την Ευρώπη και την Ιαπωνία που στηρίζονται στις εξαγωγές, ωστόσο η εξίσωση δεν ισχύει όταν ο πληθωρισμός είναι υψηλός και επιταχυνόμενος. Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ έφτασε στο επίπεδο ρεκόρ του 7,5% αυτό τον μήνα, ενώ οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θεωρούν τις τιμές ενέργειας ως την κύρια αιτία.
Στην Ιαπωνία ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Haruhiko Kuroda εξακολουθεί να θεωρεί την εξασθένηση του γεν ως θετικό παράγοντα για την οικονομία της χώρας, αλλά οι βουλευτές ανησυχούν ότι η υποχώρηση του γεν σε χαμηλό 20ετίας θα επιφέρει ζημιές λόγω του ακριβότερου κόστους για τρόφιμα και καύσιμα. Οι μισές από τις ιαπωνικές επιχειρήσεις αναμένουν ότι τα υψηλότερα κόστη θα πλήξουν τα κέρδη τους.
Η σύσφιξη γίνεται πιο ανησυχητική
Η άνοδος του δολαρίου σφίγγει τις χρηματοοικονομικές συνθήκες, επηρεάζοντας τη διαθεσιμότητα των χρηματοδοτήσεων. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, μια σύσφιξη κατά μία ποσοστιαία μονάδα του δείκτη χρηματοοικονομικών συνθηκών FCI (Financial Conditions Index) επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη κατά μία ποσοτιαία μονάδα τον επόμενο χρόνο.
Ο δείκτης FCI που αποτυπώνει τις επιπτώσεις της ενίσχυσης του δολαρίου δείχνει ότι οι χρηματοοικονομικές συνθήκες παγκοσμίως είναι οι σφιχτότερες από το 2009. Μόνο τον Απρίλιο ο δείκτης FCI ανέβηκε κατά 120 μονάδες βάσης, καθώς το δολάριο ενισχύθηκε 5%. Στις αναδυόμενες οικονομίες που έχουν υψηλό δολαριακό χρέος η σύσφιξη έφτασε τις 190 μονάδες βάσης, με πρώτη τη Ρωσία.
Το πρόβλημα στις αναδυόμενες αγορές
Σχεδόν όλες οι προηγούμενες κρίσεις στις αναδυόμενες αγορές είχαν συσχετιστεί με την ενδυνάμωση του δολαρίου. Η άνοδος του κατά 10,5% το 1993 που ακολουθήθηκε με περαιτέρω ενίσχυση κατά 4,6% το 1994 προκάλεσε την «κρίση της τεκίλας» στο Μεξικό, την οποία ακολούθησε η κατάρρευση των αγορών στην αναδυόμενη Ασία, στη Βραζιλία και στη Ρωσία.
Η ενίσχυση του δολαρίου σημαίνει υψηλότερα έσοδα σε τοπικό νόμισμα για τις οικονομίες που εξάγουν εμπορεύματα, όμως, η άλλη όψη του νομίσματος είναι τα υψηλότερα κόστη για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους.
Το μέσο φορτίο δημοσίου χρέους σε ξένο νόμισμα στις αναδυόμενες αγορές βρισκόταν στο ένα τρίτο του ΑΕΠ στο τέλος του 2021, σύμφωνα με τον οίκο Fitch, από 18% το 2013. Ήδη, μερικές αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν ζητήσει βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα και περαιτέρω άνοδος του δολαρίου μπορεί να αυξήσει αυτό τον αριθμό.
Οι επιπτώσεις στα εμπορεύματα
Ο κανόνας είναι ότι ένα δυνατό δολάριο κάνει τα εμπορεύματα που τιμολογούνται σε αυτό ακριβότερα για τους καταναλωτές που ξοδεύουν σε άλλα νομίσματα και σε βάθος χρόνου πλήττει τη ζήτηση. Φέτος όμως οι στενώσεις στην προσφορά σημαντικών εμπορευμάτων έχουν αδρανοποιήσει την εξίσωση αυτή καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πλήξει τις εξαγωγές πετρελαίου, σιτηρών, μετάλλων και λιπασμάτων, διατηρώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.
H Fed μπορεί να βλέπει με καλό μάτι την άνοδο του δολαρίου καθώς βοηθά στην τιθάσευση του εισαγόμενου πληθωρισμού. Σύμφωνα με τη Societe Generale, μια ενίσχυση του δολαρίου κατά 10% συμβάλλει στη μείωση των τιμών καταναλωτή στις ΗΠΑ κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα. Αν η άνοδος του δολαρίου συνεχιστεί η Fed δεν θα χρειαστεί να σφίξει τη νομισματική της πολιτική στον βαθμό που προεξοφλούν οι αγορές. Ενδεικτικό ότι μετά την ενίσχυση του δολαρίου την προηγούμενη εβδομάδα στη χρηματαγορά σταθεροποιήθηκαν τα στοιχήματα για τις αναμενόμενες νέες αυξήσεις επιτοκίων.
