Η απόλυτη καταιγίδα στην ενεργειακή αγορά που προέβλεψε ο Ευ. Μυτιληναίος φαίνεται ότι μας χτύπησε ήδη την πόρτα, με το ολλανδικό φυσικό αέριο του επόμενου μήνα - αποτελεί σημείο αναφοράς για τις τιμές στην Ευρώπη - να φτάνει την Παρασκευή ακόμα και τα €100 ανά MWh.
Αν γυρίσουμε το ρολόι ακριβώς έναν χρόνο πριν, κατανοούμε απόλυτα τι έχει γίνει στην αγορά του φυσικού αερίου: Πέρσι τέτοιον καιρό ήταν πέριξ των €15 ανά MWh.
Η έκρηξη στις τιμές του φυσικού αερίου, το οποίο υπενθυμίζουμε έχει υιοθετηθεί ευρέως ως «γέφυρα» για την ενεργειακή μετάβαση, έχει οδηγήσει στα ύψη την τιμή χονδρικής του ρεύματος. Στη Γερμανία αυξήθηκε εκ νέου κατά 13% στη Γαλλία κατά 10,3%, ενώ η ελληνική αγορά ρεύματος υπεραντέδρασε με την τιμή χονδρικής να εκτοξεύεται κατά 26,1% (σ.σ: «χτύπησε» τα 168 ευρώ ανά MWh, καθώς η υψηλή τιμή προσδιορίσθηκε στα 225 ευρώ και η χαμηλή στα 93 ευρώ).
Πώς προέκυψε η χιονοστιβάδα της αύξησης των τιμών
Πολύ απλά. Μια σειρά αρνητικών συγκυριών διατάραξε καίρια το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης.
Ο βαρύς περσινός χειμώνας μηδένισε σχεδόν τα αποθέματα φυσικού αερίου και η επανεκκίνηση των οικονομιών μετά τα lockdowns σε συνδυασμό με τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες λόγω καύσωνα το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού, δεν επέτρεψαν την αποκατάσταση αυτών των αποθεμάτων.
Την ίδια στιγμή ο θεός του ανέμου ήταν σαφώς εναντίον μας. Η άπνοια έβγαλε εκτός συστήματος τα αιολικά πάρκα ενώ μια σειρά πυρκαγιών κατέστρεψαν υποδομές -για παράδειγμα την υπόγεια διασύνδεση Γαλλίας, Μ.Βρετανίας - και ταυτόχρονα δεν επέτρεψαν την έγκαιρη συντήρηση βασικών υποδομών.
Αν προσθέσουμε και τις μειωμένες ούτως ή άλλως επενδύσεις σε υποδομές φυσικού αερίου λόγω της κατεύθυνσης των budgets στις ΑΠΕ και το γεωπολιτικό παιχνίδι της Ρωσίας το οποίο περιγράφουμε αναλυτικά εδώ, κατανοούμε γιατί η προσφορά αερίου δεν μπορεί εδώ και μήνες να καλύψει την αυξημένη ζήτηση, με αποτέλεσμα τη σταδιακή και συνεχή άνοδο των τιμών.
Μέσα στους λόγους που εκτόξευσαν τις ενεργειακές τιμές πρέπει να προσθέσουμε και τις υψηλές τιμές για πιστώσεις άνθρακα, τις οποίες χρειάζονται οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας για την καύση ορυκτών καυσίμων.
Μέσα σε αυτό το αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ ανόδου των ενεργειακών τιμών, ήρθε η Κίνα να δώσει τη χαριστική βολή.
Ο αντιπρόεδρος της Κίνας και αρμόδιος για τον ενεργειακό τομέα, Χαν Τζενγκ, έδωσε αυστηρή εντολή στις κρατικές ενεργειακές εταιρείες να προμηθευτούν φυσικό αέριο με κάθε κόστος.
Βγαίνοντας με αυτόν το επιθετικό τρόπο στην παγκόσμια αγορά για ανεφοδιασμό με φυσικό αέριο, η Κίνα φρόντισε για την απόλυτη απογείωση των τιμών αυξάνοντας το κόστος της ενέργειας για όλους: Aπό το πιο μικρό νοικοκυριό μέχρι τη μεγαλύτερη βιομηχανία.
Οι πρωτοβουλίες προκειμένου να ελεγχθεί η άνοδος των τιμών
To γεγονός ότι η ενεργειακή κρίση πλήττει ιδιαίτερα την Ευρώπη - οι ΗΠΑ ως βασικοί παραγωγοί έχουν τουλάχιστον την ευελιξία να μειώσουν τις εξαγωγές τους - έχει φέρει το θέμα πρώτο στην ατζέντα των Ευρωπαίων σε κεντρικό επίπεδο.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης του Οκτωβρίου αναμένεται να συζητηθεί η ενεργειακή κρίση, ενώ αυτή τη Δευτέρα οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα συζητήσουν τόσο για τις αυξανόμενες τιμές στη ενέργεια όσο και για τις βέλτιστες πρακτικές που πρέπει να υιοθετηθούν, καθώς οι εθνικοί προϋπολογισμοί του 2022 θα επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από το κόστος της ενέργειας.
Σύμφωνα με το Reuters η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πιστεύει ότι πριν δοθεί οποιαδήποτε πολιτική απάντηση, θα πρέπει πρώτα να διαλευκανθεί αν είναι προσωρινές ή μόνιμες οι αυξήσεις των τιμών της ενέργειας.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για παράδειγμα πιστεύει ότι οι ακριβότερες τιμές φυσικού αερίου, πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας είναι προσωρινές και θα μειωθούν το 2022 με πολλές κυβερνήσεις της Ευρωζώνης συμφωνούν.
To πρόβλημα όμως εστιάζεται στο τι κάνουμε το μεσοδιάστημα, με τον χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο να είναι προ των πυλών
Πολλά κράτη λοιπόν ήδη αναλαμβάνουν δράση. Η Ισπανία και η Γαλλία για παράδειγμα προχώρησαν σε επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου και το πιο πιθανό είναι το παράδειγμα τους να ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
Μάλιστα η ισπανική κυβέρνηση εδώ και εβδομάδες έχει εκδώσει διάταγμα βάση του οποίου θα διεκδικήσει πέριξ των 2,6 δισ. ευρώ έως τα τέλη του επόμενου Μαρτίου από τις εταιρείες ενέργειας που επωφελούνται από τις αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου.
Το διάταγμα στοχεύει στη μείωση των μηνιαίων λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές κατά 22% μέχρι το τέλος του έτους, ενώ περιλαμβάνει προσωρινές περικοπές φόρου για την ηλεκτρική ενέργεια και ανώτατο όριο για τα απροσδόκητα κέρδη των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας.
Bέβαια τέτοια μέτρα έχουν προσωρινά οφέλη μεν, μακροπρόθεσμα κόστη δε.
Ένα παράδειγμα είναι η απόφαση της Iberdrola να σταματήσει τις τρέχουσες διαδικασίες διαγωνισμού για αγαθά και υπηρεσίες που σχετίζονται με την κατασκευή νέων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ισπανία, έως ότου γίνει μια λεπτομερής αξιολόγηση της οικονομικής βιωσιμότητας αυτών των έργων μέσα στο νέο πλαίσιο που επέβαλε η ισπανική κυβέρνηση.
Οι ισορροπίες λοιπόν είναι λεπτές καθώς μπορεί να τιναχτεί στον αέρα ο μακροπρόθεσμος ενεργειακός σχεδιασμός. Ως εκ τούτου, οι χειρισμοί στην αγορά ενέργειας επιβάλλεται να έχουν την ακρίβεια χειρουργείου και να χαρακτηρίζονται από διορατικότητα. (σ.σ: περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Η πλάτη των ΑΠΕ και του πετρελαίου
Την Παρασκευή σύμφωνα με το Bloomberg άνοιξαν οι πρώτες εμπορικές ροές ανανεώσιμης ενέργειας μεταξύ Νορβηγίας και Βρετανίας μέσω της υποθαλάσσιας σύνδεσης των δύο χωρών North Sea Link της National Grid. Η διαδρομή προορίζεται να είναι αμφίδρομη, αλλά το υψηλό premium για τη βρετανική ενέργεια οδηγεί τη ροή να κινηθεί προς μία κατεύθυνση αρχικά, ανακουφίζοντας το Ηνωμένο Βασίλειο που αντιμετώπισε πρώτο την ενεργειακή κρίση, με πολλούς μικρούς παρόχους να έχουν κατεβάσει ρολά και εκατομμύρια καταναλωτές να έχουν μείνει «στον αέρα». (σ.σ: H προμήθεια θα περιοριστεί στο μισό περίπου της δυνατότητας των 1.400 megawatt της διασύνδεσης, με τον σχεδιασμό να προβλέπει σταδιακή αύξηση σε πλήρη παραγωγή έως τις αρχές της επόμενης χρονιάς, τροφοδοτώντας εν τέλει έως και 1,4 εκατ. νοικοκυριά).
Χείρα βοηθείας όμως θα προσφέρουν και τα αιολικά, τα οποία πλέον έχουν επιστρέψει στην παραγωγή ενισχύοντας το σύστημα, ενώ πιέσεις δέχεται και ο OPEC+ να αυξήσει την παραγωγή προκειμένου να αποκλιμακωθούν οι τιμές και το πετρέλαιο να υποκαταστήσει το φυσικό αέριο μέχρι να αποκατασταθεί η προσφορά.
Σύμφωνα μάλιστα με την BofA η αντικατάσταση φυσικού αερίου με πετρέλαιο θα μπορούσε να φτάσει τα 1 έως 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.
Βέβαια, πολύ δύσκολα να ακούσουμε ένα τέτοιο νούμερο στη συνεδρίαση των μελών του OPEC+ τη Δευτέρα.
Είναι όμως πιθανό τα μέλη του ΟPEC ν’αποφασίσουν να ξεπεράσουν την υπάρχουσα συμφωνία τους για αύξηση της παραγωγής κατά 400.000 βαρέλια ανά ημέρα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.
Όσο πιο πολύ ξεπεραστεί το νούμερο των 400,000 βαρελιών/ημέρα, τόσο πιο πολύ θα αποκλιμακωθούν οι πετρελαϊκές τιμές, προσφέροντας έστω μια βραχυπρόθεσμη ανακούφιση στους παραγωγούς ενέργειας που έχουν ήδη στραφεί στο μαζούτ ή στο ντίζελ.
Εν αναμονή λοιπόν...
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
