Συνεχίζοντας το επεισοδιακό ξεκίνημα της νέας χρονιάς, οι αμερικανικές χρηματιστηριακές αγορές πρόσφεραν την Δευτέρα μεγάλες συγκινήσεις. Η αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων, οι γεωπολιτικές εντάσεις, η ανησυχία για τις οικονομικές επιδόσεις των εταιρειών δημιουργούν σημαντική αβεβαιότητα. Αν ο πρόεδρος της Fed δεν καταφέρει, ή αν δεν θέλει, να καθησυχάσει τις αγορές και να άρει εν μέρει την αβεβαιότητα, οι συγκινήσεις θα συνεχίσουν να έρχονται, μάλλον όχι για καλό.
Την Δευτέρα που μας πέρασε είδαμε ένα πολύ εντυπωσιακό γύρισμα των αμερικανικών αγορών. Ενώ κατά το μέσον της χρηματιστηριακής συνεδρίασης όλοι οι βασικοί δείκτες σημείωναν πτώση μεγαλύτερη από 4% με το NASDAQ σχεδόν στο 5%, κατάφεραν να κλείσουν θετικά την ημέρα. Όπως μας πληροφορεί το Barron’s, μόνο 3 φορές από το 1978 και μετά έχουμε δει συνεδριάσεις στις οποίες ο, σημαντικότερος παγκόσμιος χρηματιστηριακός δείκτης, S&P 500, κατάφερε να κλείσει σε θετικό επίπεδο έχοντας καταγράψει πρώτα μεγαλύτερη πτώση από την χθεσινή ενδοσυνεδριακή, ενώ για τον δείκτη NASDAQ ήταν το μεγαλύτερο παρόμοιο γύρισμα από το 2008. Η δευτεριάτικη συνεδρίαση δεν ήρθε όμως ξαφνικά καθώς τέτοιες κινήσεις έχουμε δει αρκετές φορές τις τελευταίες εβδομάδες, ειδικά μετά την Πρωτοχρονιά. Την προηγούμενη Πέμπτη είδαμε τον δείκτη NASDAQ να κλείνει έντονα αρνητικά αφού πρώτα σημείωνε άνοδο μεγαλύτερη από 2%, ενώ λίγες μέρες νωρίτερα, την 10η του μηνός είχαμε δει το ακριβώς αντίστροφο. Είναι φανερό πως οι επενδυτές είναι πολύ νευρικοί, και θα παραμείνουν νευρικοί όσο έχουν μεγάλες απορίες και ανησυχίες.
Οι απορίες έχουν σχέση κυρίως με την στάση που θα κρατήσει η αμερικανική κεντρική τράπεζα στο επιτοκιακό ζήτημα. Αυτή την στιγμή οι αγορές είναι μπερδεμένες, καθώς είναι μεν βέβαιες πως το αργότερο τον Μάρτιο που μας έρχεται θα έχουμε την πρώτη αύξηση επιτοκίων, μάλλον κατά 0,25%, αλλά δεν ξέρουν τι να υποθέσουν για την συνέχεια. Μέχρι πριν λίγες εβδομάδες θεωρείτο εξαιρετικά πιθανόν να δούμε 3 αυξήσεις επιτοκίων μέσα στο 2022, καθώς όμως περνούν οι μέρες αυξάνουν οι φωνές αναλυτών αλλά και παραγόντων των αγορών, όπως π.χ. του Jamie Dimon διευθύνοντος συμβούλου της JP Morgan, οι οποίοι εκτιμούν πως οι αυξήσεις θα είναι περισσότερες, ίσως και 5. Άλλες εκτιμήσεις μιλούν για αύξηση των επιτοκίων κατά 0,50% τον Μάρτιο, ή για μία απότομη λήξη του προγράμματος αγοράς ομολόγων της Fed, πριν την προγραμματισμένη για τον Μάρτιο, και για την πιθανή απόφαση της Fed να αρχίσει να μειώνει σταδιακά το ύψος του χαρτοφυλακίου κρατικών και δημοτικών ομολόγων που έχει συγκεντρώσει τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια των προσπαθειών της για τόνωση της οικονομίας.
Οι ανησυχίες είναι δύο ειδών. Στο πρώτο είδος συμπεριλαμβάνονται οι γεωπολιτικές εντάσεις, κυρίως μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας αλλά και μεταξύ των δυτικών δυνάμεων και της Ρωσίας και οι προβληματισμοί για την πορεία των οικονομικών αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων. Η ένταση που επικρατεί στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας και οι φόβοι για εισβολή της Ρωσίας στην γειτονική της χώρα έχουν αρχίσει να προβληματίζουν την Wall Street, η οποία προς το παρόν αντιμετωπίζει το θέμα με σχετική ψυχραιμία, την οποία θα απωλέσει αν τα πράγματα χειροτερέψουν στο συγκεκριμένο μέτωπο. Τα οικονομικά αποτελέσματα απασχολούν πιο πολύ τους επενδυτές, οι οποίοι φοβούνται την επίδραση πάνω στις πωλήσεις και την κερδοφορία των επιχειρήσεων από την άνοδο του πληθωρισμού, την αύξηση του εργατικού κόστους και τις μεγάλες διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, όπως π.χ. τις ελλείψεις μικροεπεξεργαστών. Προς το παρόν η αγορά αντιμετωπίζει τα αποτελέσματα κατά περίπτωση, πράγμα που μπορεί να αλλάξει αν ακούσουμε κάτι πολύ αρνητικό από τους τεχνολογικούς κολοσσούς που επηρεάζουν πολύ και τους βασικούς χρηματιστηριακούς δείκτες. Το δεύτερο είδος ανησυχιών, που τώρα αρχίζουν να ακούγονται, έχει άμεση σχέση με το λεγόμενο Fed Put (Το Fed Put, το κλειδί για την διάρκεια και την έκταση της πιθανής διόρθωσης των αγορών | Liberal Markets) και την πιθανότητα αλλαγής της σχετικής στάσης της κεντρικής αμερικανικής τράπεζας. Υπάρχει περίπτωση να πάψει η Fed να παρεμβαίνει για να υποστηρίξει τις χρηματιστηριακές αγορές όταν αυτές πέφτουν με τέτοιο τρόπο που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας;
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως οι επενδυτές ανησυχούν πραγματικά για το Fed Put, είναι όμως γεγονός πως έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σχετικά δημοσιεύματα, σαν το Σαββατιάτικο άρθρο του Barron’s. Η αρθρογράφος Lisa Beilfuss ζήτησε από διάφορους παράγοντες της αγοράς να της πουν αν το Fed Put έχει πεθάνει. Οι απαντήσεις τους διέφεραν μεταξύ τους, το συμπέρασμα του άρθρου όμως ήταν πως το Fed Put δεν έχει πεθάνει ακόμα, αλλά μπορεί να απενεργοποιηθεί για ένα διάστημα και να επανέλθει μόνο σε περίπτωση ενός αρκετά μεγάλου σοκ για τις αγορές. Δηλαδή, η κεντρική τράπεζα θα αργήσει να ανησυχήσει για τις συνέπειες μίας μεγάλης πτώσης των αγορών, λόγω της καλής κατάστασης της αγοράς κατοικιών στις ΗΠΑ και λόγω του υψηλού πληθωρισμού, άρα υπάρχει μεγάλο περιθώριο για πτώση των αγορών μέχρι να χρειαστεί η επέμβασή της.
Οι σημερινές (βράδυ Τετάρτης) ανακοινώσεις της Fed, μετά τις διήμερες διαβουλεύσεις του συμβουλίου της, είναι πιθανόν να δώσουν μία καλύτερη εικόνα στις αγορές σχετικά με την τύχη του Fed Put. Προφανώς ο πρόεδρος Powell δεν θα θελήσει να ανοίξει όλα τα χαρτιά του, όμως οι ειδικοί στην αποκρυπτογράφηση των λεγομένων του σίγουρα θα βγάλουν ένα συμπέρασμα. Αν το συμπέρασμα είναι θετικό για την τύχη του Fed Put, οι αγορές θα ηρεμήσουν λίγο και η πτώση των μεγάλων δεικτών δεν θα επιταχυνθεί. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως θα σταματήσουν οι πιέσεις στα πιο ευαίσθητα κομμάτια της αγοράς. Οι αγορές κρυπτονομισμάτων, μεγάλο μέρος των εταιρειών SPAC, πολλές εταιρείες που φιλοδοξούν να μεγαλουργήσουν στον χώρο των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, και γενικότερα οι επενδύσεις με αδύναμα – προς το παρόν τουλάχιστον – θεμελιώδη στοιχεία υφίστανται σημαντικές πιέσεις εδώ και αρκετούς μήνες. Οι τιμές τους έχουν πέσει πάρα πολύ, σε πολλές περιπτώσεις περισσότερο και από 50%, καθώς η ζήτηση για αυτές εξαρτάται πολύ από την διαθέσιμη ρευστότητα των αγορών, η οποία αναμένεται να μειωθεί καθώς τα επιτόκια βαίνουν προς αύξηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αρχίσει να εμφανίζεται ζήτηση αλλά είναι πολύ πιθανό να δούμε την ταλαιπωρία τους να παρατείνεται, ανεξάρτητα από την πορεία των μεγάλων δεικτών. Αν όμως το συμπέρασμα είναι αρνητικό, θα είναι πολύ δύσκολο να αποφύγουμε περαιτέρω πτώση των αγορών και των μεγάλων χρηματιστηριακών δεικτών, καθώς είναι πιθανόν να δούμε μία προσπάθεια των επενδυτών να «δοκιμάσουν» τις προθέσεις της κεντρικής τράπεζας και να ανακαλύψουν την έκταση της πτώσης που θα προκαλέσει την παρέμβασή της.
Δύσκολο να μαντέψουμε τι θα επιλέξει να πει σήμερα το βράδυ ο πρόεδρος Powell αλλά κάτι μας λέει πως δεν θα λύσει όλες τις απορίες των επενδυτών, ούτε θα καθησυχάσει όλες τις ανησυχίες τους.
