Ύφεση μέσα στο 2023 προβλέπουν οι περισσότεροι αναλυτές με το μέγεθος και το διάρκεια της να ποικίλουν στις διάφορες αναλύσεις. Ωστόσο το κοινό σημείο των διαφόρων αναλύσεων είναι η συρρίκνωση της οικονομίας με έναυσμα τις πολιτικές επιτοκίων που ακολουθεί η Fed.
Μάλιστα οι οικονομολόγος της Moody's Analytics, Μαρκ Ζάντι, σχολιάζοντας την ομοβροντία των απόψεων δήλωσε ότι «συνήθως οι υφέσεις εντοπίζονται ξαφνικά. Οι CEO δεν κάνουν ποτέ αναφορές σε αυτή. Αντιθέτως, τώρα μιλούν διαρκώς για ύφεση. Κάθε άνθρωπος στην τηλεόραση λέει ύφεση. Κάθε οικονομολόγος λέει ύφεση. Δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο».
Ο Ζάντι ανήκει στη μειοψηφία των οικονομολόγων που πιστεύουν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μπορεί να αποφύγει την ύφεση αυξάνοντας τα επιτόκια για αρκετό χρονικό διάστημα ώστε να μην καταπνίξει την ανάπτυξη.
Ο ρόλος της Fed
Παράλληλα, η Fed επιβραδύνει την οικονομία, ενώ έκανε κινήσεις διάσωσης στις δύο τελευταίες οικονομικές υφέσεις. Η κεντρική τράπεζα συνέβαλε στην τόνωση του δανεισμού, μηδενίζοντας τα επιτόκια, και ενίσχυσε τη ρευστότητα της αγοράς προσθέτοντας τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία στον ισολογισμό της. Τώρα ξετυλίγει αυτόν τον ισολογισμό και αύξησε γρήγορα τα επιτόκια από το μηδέν τον Μάρτιο - σε ένα εύρος από 4,25% έως 4,5% αυτόν τον μήνα.
Αλλά σε αυτές τις δύο τελευταίες υφέσεις, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν χρειάστηκε να ανησυχούν για τον υψηλό πληθωρισμό που θα έπληττε την καταναλωτική ή εταιρική αγοραστική δύναμη και θα διέσχιζε την οικονομία μέσω της αλυσίδας εφοδιασμού και της αύξησης των μισθών.
Η Fed αντιμετωπίζει τώρα μια σοβαρή μάχη με τον πληθωρισμό. Προβλέπει πρόσθετες αυξήσεις των επιτοκίων, έως περίπου 5,1% έως τις αρχές του επόμενου έτους, και οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι μπορεί να διατηρήσει αυτά τα υψηλά επιτόκια για να ελέγξει τον πληθωρισμό.
Εκείνα τα υψηλότερα επιτόκια επηρεάζουν ήδη την αγορά κατοικίας, με τις πωλήσεις κατοικιών να μειώνονται κατά 35,4% σε σχέση με πέρυσι τον Νοέμβριο, τον 10ο συνεχόμενο μήνα πτώσης. Το επιτόκιο των 30ετών στεγαστικών δανείων είναι κοντά στο 7%. Και ο πληθωρισμός των καταναλωτών εξακολουθούσε να τρέχει με τον καυτό ετήσιο ρυθμό του 7,1% τον Νοέμβριο.
Ποιες οικονομίες θα πληγούν
Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα Citi μας δίνει τη «γεωγραφία» της ύφεσης για το 2023, εκτιμώντας ότι το νέο έτος θα χαρακτηριστεί από κυλιόμενες υφέσεις καθώς και ότι θα συνεχιστούν οι ανησυχίες για ζητήματα που κυριάρχησαν και φέτος – άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο - στην παγκόσμια οικονομία, όπως η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο υψηλός πληθωρισμός και οι επιπτώσεις των αυξήσεων στα επιτόκια.
Μία συγχορδία αυξήσεων επιτοκίων από 33 κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο, το τελευταίο εξάμηνο, αποτελεί το πιο επιθετικό κύκλο σύσφιξης νομισματικής πολιτικής των τελευταίων δεκαετιών. Έναν κύκλο που προκαλεί σοβαρή οικονομική επιβράδυνση. Όπως εκτιμούν οι αναλυτές της αμερικανικής τράπεζας, Νέιθαν Σιτς, Ρόμπερτ Σόκιν και Άαρον Λιου, τη μεγαλύτερη σε διάρκεια ύφεση θα βιώσει η οικονομία της Μ. Βρετανίας και θα ακολουθήσει η Ιταλία, η Γερμανία και συνολικά η οικονομία της Ευρωζώνης.
Η βρετανική οικονομία βρίσκεται ήδη σε ύφεση από το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2022 και η συρρίκνωση του ΑΕΠ θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, ενώ στην Ιταλία η ύφεση θα διαρκέσει από το δ’ τρίμηνο του 2022 (τρέχον τρίμηνο) έως και τον Σεπτέμβριο του 2023. Στο παγκόσμιο οικονομικό outlook της Citi, αναφέρεται ότι εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης άρχισε να συρρικνώνεται από τον Οκτώβριο αλλά η ύφεση θα τελειώσει τον ερχόμενο Ιούνιο, ό,τι ακριβώς δηλαδή ισχύει και για το ΑΕΠ της Γερμανίας.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα εμφανίσει ύφεση 0,6% και η Ιταλία 0,5% στο σύνολο του 2023, ενώ Γαλλία και Ισπανία θα τη… γλιτώσουν με οριακή ανάπτυξη 0,5% και 0,2% αντίστοιχα. Το ΑΕΠ της Μ. Βρετανίας θα συρρικνωθεί κατά 1,5% το 2023 και κατά 0,2% το 2024. Η Citi δεν κάνει κάποια αναφορά στην ελληνική οικονομία, ωστόσο ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει ανάπτυξη της τάξης του 1,8%, που συνεπάγεται καθόλου ύφεση ή τόσο ήπια που θα αντισταθμιστεί πλήρως μέσα στο έτος. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική οικονομία αναμένεται να υπεραποδώσει κατά πολύ της Ευρωζώνης της οποίας το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί 0,4% το 2023.
Πολύς λόγος γίνεται και για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, καθώς από αυτή θα εξαρτηθεί – μαζί με την Κίνα – η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Η Citi θεωρεί ότι στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, το συσσωρευμένο βάρος από τη νομισματική σύσφιξη της Fed θα ωθήσει την αμερικανική οικονομία σε ύφεση. Παρ’ όλα αυτά, η τράπεζα τονίζει ότι η οικονομία των ΗΠΑ εμφανίζει μέχρι στιγμής αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, με αποτέλεσμα να αναμένεται ήπια ύφεση αλλά και άμεση ανάκαμψη από τις αρχές του 2024.
Σε ύφεση θα πέσουν και αρκετές οικονομίες των αναδυόμενων αγορών, όπως η Νότια Κορέα, η Βραζιλία, η Χιλή, το Μεξικό και φυσικά η Ρωσία. Με βάση τις εκτιμήσεις της Citi, οι χώρες που κάνουν τη διαφορά είναι η Κίνα και η Ιαπωνία, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως αντίβαρο στις υφεσιακές πιέσεις.
