Θα σταματήσει το QE; Θα παραταθεί το QE; Θα αλλάξει μορφή το QE; Αυτές οι ερωτήσεις και άλλες πολλές, εγείρονται καθημερινά από τις συμμετέχοντες στις χρηματιστηριακές αγορές, σχετικά με τις προβλέψεις για την αλλαγή της νομισματικής πολιτικής που ακολουθεί τόσο η Fed (Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ), όσο και η ECB (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Η αλήθεια είναι ότι ένα σημαντικό μακροοικονομικό εργαλείο, αποτελεί τα τελευταία χρόνια τον βασικότερο μοχλό ανόδου των τιμών των μετοχών.
Το QE ή Quantitative Easing, είναι αυτό που ονομάζουμε Ποσοτική Χαλάρωση. Πρόκειται περί μιας νομισματικής πολιτικής στην οποία η κεντρική τράπεζα αγοράζει κρατικά χρεόγραφα και άλλα περιουσιακά στοιχεία από τη δευτερογενή αγορά και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, προκειμένου να τονώσει την οικονομία, σε περιόδους όπου η κλασσική παραδοσιακή νομισματική πολιτική δεν φέρνει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το QE είναι μια πολιτική εκτάκτων καταστάσεων.
Η Κεντρική Τράπεζα μέσω του QE αγοράζει χρεόγραφα προκαλώντας άνοδο των τιμών τους και μείωση της απόδοσης τους, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την προσφορά χρήματος στην οικονομία. Με αυτόν τον τρόπο, οι εμπορικές τράπεζες διαθέτουν τα πλεονάζοντα κεφάλαια τους στην αγορά υπό την μορφή χρηματοδοτήσεων, έτσι ώστε «να πάρει μπροστά» η πραγματική οικονομία.
O κύκλος ζωής του προγράμματος της Ποσοτικής Χαλάρωσης είναι απλός και απόλυτα κατανοητός, αποτελούμενος από επτά στάδια:
Στο πρώτο στάδιο, η Κεντρική Τράπεζα μιας χώρας ή μιας νομισματικής ένωσης «δημιουργεί χρήμα».
Στο δεύτερο στάδιο, το «νέο χρήμα» χρησιμοποιείται για την αγορά χρεογράφων από τις τράπεζες, την χρηματαγορά και την κεφαλαιαγορά.
Στο τρίτο στάδιο, η αγορά χρεογράφων οδηγεί στην πτώση των επιτοκίων.
Στο τέταρτο στάδιο, «τα κεφάλαια» των τραπεζών αυξάνονται από πωλήσεις των χρεογράφων που έχουν στην κυριότητα τους, προς την Κεντρική Τράπεζα.
Στο πέμπτο στάδιο, οι τράπεζες αυξάνουν τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, μέσω της χορήγησης δανείων με χαμηλά επιτόκια.
Στο έκτο στάδιο, τόσο οι επιχειρήσεις, όσο και οι καταναλωτές εκμεταλλεύονται τα χαμηλά επιτόκια, αυξάνοντας το δανεισμό τους.
Στο έβδομο και τελευταίο στάδιο, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών, οδηγεί σε αύξηση της κίνησης της αγοράς, προκαλώντας ανάπτυξη της οικονομίας, οπότε και επιτυγχάνεται ο στόχος του QE.
Αν είναι τόσο απλός ο κύκλος ζωής της Νομισματικής Χαλάρωσης, προς τι η ανησυχία από την πιθανή διακοπή της;
Διότι αυτή τη φορά ο κλασσικός κύκλος που προαναφέραμε δεν λειτούργησε με αυτόν τον τρόπο. Εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ποσοτικής χαλάρωσης δεν χρηματοδότησε την πραγματική οικονομία, αλλά διοχετεύτηκε στις χρηματιστηριακές αγορές. Αντί να στηρίξει τις πραγματικές παραγωγικές διαδικασίες, οδηγήθηκε στη δημιουργία χρηματιστηριακών υπεραξιών.
Το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων από το QE, κατέληξε στα χρηματιστήρια, στηρίζοντας 450 ΙΡΟs και 248 SPAC IPOs το 2020 και 703 ΙΡΟs και 441 SPAC IPOs το 2021. Δηλαδή, το μεγαλύτερο μέρος του QE οδηγήθηκε σε 1.842 δημόσιες εγγραφές και αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου στα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης.
Ως αποτέλεσμα οι Κεντρικές Τράπεζες αναγνωρίζουν από τη μια πλευρά, ότι δεν έχουν προσδώσει την απαραίτητη ώθηση στη πραγματική οικονομία και από τη άλλη αναγνωρίζουν ότι το QE βοήθησε στην εκτόξευση των μετοχικών αξιών.
Η απότομη διακοπή του QE δεν θα βοηθήσει την ανίσχυρη πραγματική οικονομία και θα μεταβάλλει άρδην τις ισορροπίες ανάμεσα στη ζήτηση και προσφορά μετοχικών τίτλων, γέρνοντας προς την πλευρά της προσφοράς με τα γνωστά επακόλουθα.
Οι κυβερνήσεις μαζί με τις κεντρικές τράπεζες μέχρι στιγμής ελπίζουν ότι οι επενδυτές θα μεταφέρουν μέρος των χρηματιστηριακών υπεραξιών τους στην πραγματική οικονομία, μπροστά μάλιστα και στο φόβο της διακοπής του QE και της μη διοχέτευσης επιπλέον «αέρα», στη φούσκα των αγορών. Αυτές οι ελπίδες δείχνουν και τον βαθύ προβληματισμό που επικρατεί σχετικά με το ενδεχόμενo αποκλιμάκωσης, ή και διακοπής του QE, και τις επιπτώσεις που θα επιφέρει στην πορεία των αγορών.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
