Σε επίπεδο που θα μπορούσε να σημαίνει ότι η Ευρώπη ξεπέρασε την ενεργειακή κρίση διαμορφώνεται η τιμή του φυσικού αερίου τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο οι ειδικοί συνιστούν ψυχραιμία και προειδοποιούν ότι δεν αποκλείεται να δούμε νέα άνοδο τους επόμενους μήνες. Βλέποντας κανείς την τιμή του δείκτη TTF στα 55 ευρώ/ μεγαβατώρα είναι εύλογο να θεωρήσει ότι κάτι πολύ θετικό προεξοφλούν οι αγορές, αφού τέτοια τιμή έχει να κάνει την εμφάνισή της από τον Δεκέμβριο του 2021.
Και ενώ είναι νωπές οι μνήμες από τα σενάρια καταστροφής για χειμώνα χωρίς ρεύμα και θέρμανση, η τιμή του φυσικού αερίου έχει σημειώσει πτώση 84% από το ιστορικό υψηλό του Αυγούστου. Θετικές εξελίξεις αναμφίβολα έχουν σημειωθεί. Η στάθμη των ενεργειακών αποθεμάτων της Ευρώπης είναι σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και η κατανάλωση σε χαμηλά λόγω των ήπιων καιρικών συνθηκών. Επομένως, οι ανησυχίες για φέτος αλλά και για τον επόμενο χειμώνα, περιορίζονται σημαντικά.
Στις αρχές του 2022 η τιμή αναφοράς για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη, όπως αυτή καθορίζεται από τις συναλλαγές χονδρικής και αντανακλάται στον δείκτη TTF στην Ολλανδία, διαμορφωνόταν πέριξ των 65 ευρώ/ μεγαβατώρα. Αφού ακολούθησε μία απότομα ανοδική πορεία έως τα 143 ευρώ στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η τιμή TTF παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, κοντά στα 100 ευρώ έως τα μέσα Ιουνίου. Στη συνέχεια η άνοδος ήταν συνεχής για πάνω από δύο μήνες, έως το ιστορικό ρεκόρ των 342 ευρώ/ μεγαβατώρα στις 26 Αυγούστου. Ήταν τότε που τα σενάρια καταστροφής για τον χειμώνα που ερχόταν κυριαρχούσαν και η Ευρώπη είχε μπροστά της πολύ δύσκολους μήνες σε ό,τι αφορούσε την ενεργειακή της ασφάλεια.
Σήμερα, ωστόσο, πέντε μήνες σχεδόν μετά το ιστορικό υψηλό, η τιμή του φυσικού αερίου TTF έχει υποχωρήσει κάτω από τα 55 ευρώ παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα. Ενός χειμώνα, βέβαια, που χαρακτηρίζεται μέχρι στιγμής από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες συνέβαλαν τα μέγιστα στη μείωση της ζήτησης και στην αύξηση των ενεργειακών αποθεμάτων για τους επόμενους μήνες. Κάπως έτσι, τα σενάρια καταστροφής δεν επιβεβαιώθηκαν και ο ενεργειακός πληθωρισμός, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκτίναξη των τιμών, έχει αρχίσει να εξασθενεί.
Για το πως θα εξελιχθεί η τιμή του φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση οι λογαριασμοί του ρεύματος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, υπάρχουν δύο βασικά σενάρια. Το πρώτο θέλει τις θετικές εξελίξεις να υπερτερούν και τις τιμές να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, όμως με τον κίνδυνο σοβαρών αναταράξεων να είναι πάντα υπαρκτός. Το δεύτερο προβλέπει νέα άνοδο των τιμών πάνω από τα 100 ευρώ, είτε λόγω της κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων είτε γιατί θα επανέλθουν οι ανησυχίες για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης τον επόμενο χειμώνα.
Πολλά θα κριθούν από τον καιρό και από το κατά πόσο θα χαλαρώσουν οι προσπάθειες περιορισμού της κατανάλωσης. Η ING, παραδείγματος χάρη, τονίζει ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα πρέπει να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για να διασφαλιστεί ότι η «καταστροφή» της ζήτησης θα διατηρήσει σε ισορροπία την αγορά τον χειμώνα του 2023/24 και προβλέπει ότι το 2023 οι τιμές του φυσικού αερίου θα διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στα 125 ευρώ.
Σήμερα, πάντως, το επίπεδο των 125 ευρώ μοιάζει υπερβολικά υψηλό. Ένα πρώτο τεστ θα είναι τις επόμενες εβδομάδες που αναμένεται να επιδεινωθούν οι καιρικές συνθήκες και να πέσουν πολύ οι θερμοκρασίες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει και μία εξαίρεση. Μία χώρα που δείχνει να νικάει την ακρίβεια σε ενέργεια και τρόφιμα. Ο πληθωρισμός στην Ισπανία διαμορφώθηκε στο 5,5% τον Δεκέμβριο καθώς ο ενεργειακός πληθωρισμός βυθίστηκε στο -6,9%. Η Ισπανία, η οποία μαζί με την Πορτογαλία είχαν λάβει εξαίρεση από το σύστημα οριακής τιμολόγησης που ισχύει στην ΕΕ. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος θα υποχωρήσουν περαιτέρω και θα στείλουν τον ενεργειακό πληθωρισμό στο -20% τους προσεχείς μήνες με αποτέλεσμα ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στη χώρα της Ιβηρικής να πέσει φέτος στο 2%, που είναι ο στόχος της ΕΚΤ, πολύ νωρίτερα από κάθε άλλη χώρα της Ευρώπης.
