Μια σημαντική ανατροπή έρχεται στο χώρο των κόκκινων δανείων, των τιτλοποιήσεων, των funds που έχουν αγοράσει αυτά τα δάνεια από τις τράπεζες, των servicers των δανείων, αλλά και των συστημικών τραπεζών. Μια ανατροπή που μεταβάλλει τις ισορροπίες του τραπεζικού συστήματος και πιθανότατα και την πορεία των τραπεζικών μετοχών.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα κόκκινα δάνεια, τα γνωστά στους επενδυτικούς κύκλους σαν Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (NPEs) ανέρχονται στα 90-100 δισ. ευρώ. Με τρόπο συστηματικό τα δάνεια αυτά απομακρύνονται από τους τραπεζικούς ισολογισμούς και πωλούνται σε τρίτους επενδυτές - funds, με σημαντική έκπτωση. Τέτοια funds είναι το Fortress και το Bain Capital. Και με τη σειρά τους τα funds, αναθέτουν τη διαχείριση αυτών των κόκκινων δανείων σε εξειδικευμένες εταιρείες, τις οποίες η αγορά γνωρίζει σαν servicers, όπως είναι η doValue και η Intrum.
Αυτός ο κύκλος προϋποθέτει την ομαλή λειτουργία των διαδικασιών διαχείρισης, που περιλαμβάνει ρυθμίσεις δανείων, αλλά και πλειστηριασμούς. Μια ομαλή λειτουργία την οποία πρέπει να εγγυάται το κράτος, αφού ο κύκλος των με εξυπηρετούμενων δανείων αφορά περισσότερα από 1.500.000 φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Πού έγκειται η ανατροπή του σκηνικού; Σε απόφαση του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με την οποία, ο διαχειριστής των κόκκινων δανείων δηλαδή ο servicer του δανείου, δεν μπορεί να παρασταθεί στο δικαστήριο για λογαριασμό του fund στο οποίο είχαν μεταβιβαστεί τα δάνεια. Σύμφωνα με τη ίδια απόφαση, ο μόνος που νομιμοποιείται να ασκήσει αυτό το δικαίωμα είναι ο δικαιούχος της οφειλής, δηλαδή το fund.
Με δυο λόγια, ο διαχειριστής των κόκκινων δανείων, δεν νομιμοποιείται να διενεργεί διαδικαστικές πράξεις για λογαριασμό του fund, το οποίο έχει αγοράσει αυτά τα δάνεια από τις τράπεζες. Και μάλιστα σύμφωνα με την ίδια απόφαση, το πρόβλημα δεν μπορεί να ξεπεραστεί ούτε μέσω σύμβασης ανάμεσα στον servicer και στο fund, ούτε με κάποια παροχή πληρεξουσιότητας. Όμως αυτή ακριβώς είναι η δουλειά του servicer. Να διαχειρίζεται τα δάνεια του fund.
Σαν αποτέλεσμα, μετά από τη συγκεκριμένη απόφαση του Αρείου Πάγου, μπορούν να ακυρωθούν μια σειρά από πράξεις, όπως είναι οι διαταγές πληρωμής και οι πλειστηριασμοί, που διενεργούν οι εταιρείες διαχείρισης. Ξεκινάει δηλαδή ένα νέος δικαστικός κύκλος με ανακοπές, εφέσεις και αναιρέσεις που θα μπλοκάρει τις σχετικές διαδικασίες των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Με την απόφαση αυτή, το 1,5 εκατομμύριο δανειοληπτών που δεν εξυπηρετούν τα δάνεια τους παίρνει μια βαθιά ανάσα και μια παράταση ζωής των κόκκινων δανείων τους. Αντιθέτως για τις τράπεζες, τα funds και τους servicers, ανοίγει ένα καινούργιο κεφάλαιο στο πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Ένα πρόβλημα που χρονίζει. Και ένα πρόβλημα του οποίου η προσπάθεια εξεύρεση λύσης παρατείνεται διαρκώς. Διότι όσο δεν προχωράει το θέμα των πλειστηριασμών, τόσο δεν θα λύνεται ο γόρδιος δεσμός των κόκκινων δανείων.
Τόσο οι επενδυτές – funds που έχουν αγοράσει τα κόκκινα δάνεια, όσο και οι διαχειριστές – servicers, αλλά και οι τράπεζες πιθανόν να βρεθούν σε αδιέξοδο, αφού αποδεικνύεται πως το νομικό πλαίσιο του 2003 και 2015, αφ’ ενός δεν είχε περιβάλει με ασφάλεια τις διαδικασίες και αφ’ ετέρου δεν είχε προστατεύσει ούτε τους συγκεκριμένους επενδυτές, ούτε το ευρύτερο οικοσύστημα.
Σαν αποτέλεσμα:
1. τα funds θα αργήσουν να πάρουν τα λεφτά τους πίσω.
2. οι servicers δεν θα μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους.
3. οι τράπεζες δεν θα βρουν πρόθυμους αγοραστές για τα υπόλοιπα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που έχουν στις λογιστικές τους καταστάσεις.
4. θα υπάρξουν προβλήματα με τις εγγυήσεις του προγράμματος «Ηρακλής»
5. θα υπάρξουν προβλήματα με τα senior bonds και τις εξασφαλίσεις τους, που βρίσκονται ακόμα στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
6. η ανησυχία για την προστασία των επενδύσεων στη χώρα από την πλευρά της πολιτείας, θα αυξηθεί εκ νέου.
Μένει να δούμε, με ποιον τρόπο η ευρύτερη επενδυτική κοινότητα θα εκτιμήσει τις εξελίξεις και πόσο θα τις αποτιμήσει, επηρεάζοντας τις τρέχουσες τιμές των τραπεζικών μετοχών.
